به كوشش محمود سوري
يكي از آثار شاخص درباره نهضت حسيني عليه السلام كتاب دو جلدي تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء عليه السلام به كوشش گروهي از تاريخپژوهان، به سرپرستي استاد مهدي پيشوايي است. در جلد دوم اين كتاب (ص463 ـ 504) برخي از آمار و ارقامها در خصوص نهضت عاشورا آورده شده كه با حذف اقوال مختلف تاريخنگاران، به ديدگاه درست اشاره ميكنيم.
از ميان آمار گوناگوني كه در كتاب‌هاي تاريخي آمده، درست آن است كه تعداد 150 نامه از سوي كوفيان به نمايندگي از دوازده هزار يا هيجده هزار كوفيِ بيعتكننده به سوي امام حسين عليه السلام فرستاده شد. پس اين قول كه نويسندگان نامه هيجده هزار تن بودهاند، با واقعيتهاي تاريخي سازگاري ندارد و اين تعداد، كساني هستند كه با جناب مسلم بن عقيل بيعت كردند.
( هنگام خروج از مدينه
هنگام خروج از مدينه، فقط اهل بيت امام حسين عليه السلام با ايشان همراه بودند كه تعدادشان را 19 تا 21 نفر گفتهاند.
( هنگام خروج از مكه
تاريخنگاران تعداد ياران سيدالشهداء را در اين مقطع زماني، از اهل بيت حضرت و اصحاب ايشان، بين 79 تا 90 نفر ذكر كردهاند.
( در كربلا پيش از عاشورا
در اين زمان نيز تعداد ياران حضرت، با توجه به رفتن برخي از نزد حضرت و پيوستن گروهي ديگر در ميانه راه، حدود 70 تا 90 نفر بوده است.
( روز عاشورا
با توجه به گروهي از ياران لشكر كوفه كه به امام پيوستند، ميتوان اصحاب حضرت را بين 65 تا 145 نفر دانست كه در اين ميان، آمار 72 نفر به لحاظ قدمت و اعتبار منابع و كثرت ناقلان آن، قابل اعتماد و پذيرفتني مينمايد.
منابع تاريخي، تعداد سپاهيان لشكر كوفه را بين 6000 تا 56000 نفر گفتهاند كه بنا بر مشهور، حدود 30000 نفر درستتر به نظر ميرسد.
در ميان ياران امام حسين عليه السلام هفت تن از اصحاب پيامبر اعظم صلي الله عليه و آله حضور داشتند كه به شهادت رسيدند. اين هفت شهيد سرافراز عبارتاند از:
ـ اَنَس بن حارث كاهلي؛
ـ عبدالرحمان بن عبدربّه انصاري؛
ـ عبدالله بن بُقطُر؛
ـ عمار بن ابيسلامه دالاني همداني؛
ـ مسلم بن عَوسَجه اسدي؛
ـ نُعَيم بن عَجلان انصاري؛
ـ هاني بن عروه مرادي.
( سال 60 هجري قمري
( 15 رجب: مرگ معاويه.
( 27 رجب: بيعتخواهي وليد بن عُتبَه حاكم مدينه از امام حسين عليه السلام .
( 28 رجب: خروج امام حسين عليه السلام از مدينه.
( 3 شعبان: ورود امام حسين عليه السلام به مكه.
( 10 رمضان: رسيدن نخستين نامههاي كوفيان به امام به دست عبدالله بن مسمَع همداني و عبدالله بن وال.
( 12 رمضان: رسيدن 150 نامه از كوفيان به امام به دست قيس بن مُسهِر صَيداوي، عبدالرحمان بن عبدالله اَرحَبي و عَمارة بن عَبد سَلولي.
( 14 رمضان: رسيدن نامه سران و مردم كوفه به امام به دست هاني بن هاني سَبَيعي و سعيد بن عبدالله حنفي.
( 15 رمضان: خروج مسلم بن عقيل از مكه به سوي كوفه.
( 5 شوال: ورود مسلم بن عقيل به كوفه.
( 8 ذيحجه: خروج امام حسين عليه السلام از مكه/ قيام مسلم بن عقيل در كوفه.
( 9 ذيحجه: شهادت مسلم بن عقيل.
( سال 61 هجري قمري
( 2 محرم: ورود امام و يارانش به كربلا.
( 3 محرم: ورود عمر سعد با سپاهي چهار هزار نفره به كربلا.
( 6 محرم: اجتماع كامل سپاه دشمن/ ياري خواستن حبيب بن مُظاهِر از قبيله بنياسد براي ياري امام حسين عليه السلام و ناكامي او در اين مأموريت.
( 7 محرم: بستن آب بر روي امام حسن عليه السلام و يارانش.
( 9 محرم: تاسوعاي حسيني/ ورود شمر به كربلا/ اعلام جنگ لشكر عمر سعد به امام/ مهلت خواستن حضرت براي دعا و نماز شب آخر با خدا.
( 10 محرم: عاشوراي حسيني/ شهادت امام حسين عليه السلام و ياران باوفايش در راه عقيده و ايمان خويش/ آغاز اسيري اهل بيت.
( 11 محرم: حركت اسرا به سوي كوفه و دفن شهدا به دست بنياسد از اهالي غاضريه.
( 12 محرم: ورود اهل بيت به كوفه.
( 13 محرم: خروج اهل بيت از كوفه و حركت به سوي شام.
( 1 صفر: ورود اهل بيت و سر مطهر امام حسين عليه السلام به شام.
( 20 صفر: اربعين حسيني.
گروهي از تاريخپژوهان زير نظر حجتالاسلام و المسلمين مهدي پيشوايي. پاييز 1392. تاريخ قيام و مقتل جامع سيدالشهداء عليه السلام ، جلد دوم. قم: مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني رحمه الله ، چاپ سوم.
