سال 1399 از سوی رهبر معظم انقلاب، سال «جهش تولید» نامگذاری شد. بر همین اساس، حرکت در مسیر پیشرفت اقتصادی و حل مشکلات که دغدغه اصلی کشور در یک دهه گذشته بود، در سال پیش‌رو نیز در اولویت‌های سیاست‌گذاری و فعالیت‌های دولت و مردم قرار خواهد گرفت. تأکید به ضرورت ده‌برابرشدن فعالیت‌ها در امر تولید داخلی با تاثیرگذاری بر زندگی مردم، نقطه ثقل فرمایش ایشان در پیام نوروزی بود که نیاز به یک جهاد عمومی برای تحقق آن دارد. اثر پیش‌رو، حاصل تلاش شبانه‌روزی پژوهشگران اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی سازمان صداوسیماست که با محوریت شعار سال، به تولید محتوای مورد نیاز مدیران و برنامه‌سازان رسانه ملی پرداخته است. این اثر که نتیجه گفتگو با کارشناسان حوزوی، دانشگاهی و برنامه‌سازان رسانه و همچنین مطالعه آثار علمی در این زمینه است، شامل مطالبی چون «جهش تولید در آیینه بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، «راهبردها و ایده‌های برنامه‌سازی» ویژه مخاطب عام، کودک و نوجوان و جوان، زن و خانواده، «کلیدواژه‌های پیشنهادی» در دو بخش ایجابی و سلبی، «سؤالات رسانه از مردم، کارشناسان و مسئولان»، «زیرنوشت»، «موضع شبکه‌های وهابی فارسی‌زبان نسبت به شعار سال» و معرفی آثار اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی صداوسیما درباره مسائل اقتصادی می‌باشد. امید است که مدیران و برنامه‌سازان رسانه ملی بتوانند از این کوشش پژوهش‌محور در امر سیاست‌گذاری و همچنین تولید برنامه در شبکه‌های صداوسیما بهره لازم را ببرند. در اینجا لازم است از پژوهشگران محترم آقایان دکتر احسان آذرکمند، محمد خلجی، عباس غلامی، علی امانی، حسین دهقان منشادی، سیدصادق سیدنژاد، حمید رحمانی، سیدمحمدحسین حسینی هرندی، امیر دلاورزاده، محمدسعید کبیر، علی کاملی و خانم‌ها مریم سقلاطونی، فریده پیشوایی، سیده‌مریم چاوشی و راضیه زند که در پدیدآوری این اثر اهتمام داشتند، قدردانی کنیم. همچنین از اساتید و کارشناسان محترم آقایان حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالکریم بهجت‌پور، دکتر احمد پهلوانیان، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر صداقت کشفی، دکتر امید جهانشاهی، دکتر حسین بصیریان جهرمی، دکتر مصطفی مولایی، رحمان سیفی آزاد، احسان شریعتی، قاسم کرباسیان و خانم‌ها مریم معین‌الاسلام، دکتر مریم اسماعیلی، دکتر نفیسه فقیهی مقدس، دکتر راضیه میرعلی ملک و دکتر شفیقه نیک‌جهان بابت ارائه نظرات کارشناسی و مشاوره تقدیر و تشکر می‌کنیم. اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه
بي‌گمان، انتخابات يکي از ارکان مهم و اساسي در نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران به شمار مي‌رود که نشان‌دهنده تعامل نظام و مردم است و همواره کانون توجه بوده است. انتخابات در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، سخنان امام خميني و مقام معظم رهبري (مدظله‌العالی) جايگاه ويژه‌اي دارد. بايد دانست كه شركت در انتخابات، عام‌ترين، سهل‌ترين و كم‌هزينه‌ترين نوع مشاركت سياسي است و يكي از معيارهاي تعيين‌كننده ميزان مشاركت سياسي و همراهي مردم با نظام است. امام راحل در ارتباط با نقش مردم در انتخابات معتقدند: «همه مسئول سرنوشت كشور و اسلام هستند چه در نسل حاضر و چه در نسل‌هاي آينده». همچنين فرمودند: «گمان نمي‌كنم كه نقش و اهميت انتخابات بر كسي پوشيده باشد، بحمدالله هر چه از عمر با بركت انقلاب شكوه¬مند اسلامي مي‌گذرد، مردم مسلمان و متعهد كشور به اهميت حضور و نقش تعيين‌كننده خود در تمامي صحنه‌هاي انقلاب آشناتر مي‌شوند و راز دوام، بقا و استحكام قيام الهي خود را بهتر كشف مي‌نمايند». از طرف ديگر رهبر فرزانه انقلاب هم اين حضور را، حضوري مسئولانه مي‌دانند و می‌فرمایند: «وظيفه آحاد عظيم ملت هم اين است كه در اين حادثه بسيار مهم كه به سرنوشت كشور مربوط مي‌شود به طور دلسوزانه و مسئولانه شركت كنند». (1/1/1380) همچنين ايشان انتخابات را مظهر اقتدار ملي دانسته و مي‌فرمايند: «اگر ملت عزيز ايران بتواند در اين انتخابات، آراي فراوان خود را به ميدان بياورد و حضور مردمي، حضور چشمگيري باشد، اين بزرگ‌ترين مظهر اقتدار و عزت ملي است». (1/1/1380) مقام معظم رهبري معتقدند: «هر كس به نظام اسلامي علاقه دارد در انتخابات شركت خواهد كرد و انتخابات را يك تكليف الهي و اسلامي مي‌داند، اما كساني كه به مسائل ديني توجه ندارند نيز بايد به چشم يك تكليف وجداني و ملي به آن بنگرند». (18/1/1378) بر اساس این تکلیف مهم پیش رو ، اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما بر خود فرض می¬داند در کنار اصحاب رسانه سهمی در این آزمون بزرگ ملی داشته باشد و بر آن شدیم با تهیه دستینه¬ای برای مدیران و مجریان پخش که نقش مستقیمی در توزیع پیام دارند آورده¬ای برای اقناع مخاطبان از منظر دینی و انقلابی به منظور حضور حداکثری و انتخاب آگاهانه در اختیار این عزیزان مجاهد قرار گیرد. امید که محتوای این اثر نقش بسزایی در باز آفرینی و ایجاد انگیزه خصوصا نسل جوان و سال اولی¬ها ایفا نماید. اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه
به‌دنبال اعلام خطر برخي از کارشناسان در زمينه کاهش شديد جمعيت کشور و مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی (مدظله‌العالی)، موضوع ضرورت تغيير سياست جمعيتي نظام جمهوري اسلامي ايران، از اوايل سال 1391 در دستور کار شوراي عالي انقلاب فرهنگي قرار گرفت و چندی بعد، راهبردهای تغییر سیاست جمعیتی، در دوم خرداد همان سال به تصويب این شورا رسيد. در اين مصوبه، به فرهنگ‌سازي براي دستیابی به جمعيت مطلوب و اصلاح بينش و نگرش مسئولان و مردم نسبت به پیامدهاي منفي کاهش باروري، بهويژه زير حد جانشيني، توجه خاصي شده است. بر همين اساس، در بند 1 ماده 3 آن، تهيه طرح جامع توليد و اجراي انواع برنامه‌هاي آموزشي، پژوهشي، اطلاع‌رساني، نمايشي، تبليغي و ... در رسانه‌هاي جمعي بهويژه صداوسيما و شبکه‌هاي استاني آن با هدف گفتمان‌سازي و ترويج فوايد فرزندآوري و تبيين آثار منفي کاهش نرخ باروري، با رعايت شرايط و مقتضيات راهبردي، يکي از اقدامهاي ملي متناسب با راهبردهاي جلوگيري از کاهش نرخ باروري و ارتقاي آن برشمرده شده است. در این میان، یکی از راهکارهای مهم مقابله با معضل کاهش جمعیت، شناسایی علل و عوامل موثر در شکل‌گیری این مساله و تلاش برای رفع آن است. در کنار عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، که موجب کاهش اقبال به فرزندآوری شده، تلاش‌های موذیانه شبکه‌های ماهوارهای در راستای تغییر نگرش افراد جامعه، به‌و‌یژه بانوان و تغییر سبک زندگی آنان بی‌تاثیر نبوده است. به اذعان برخی شبکه‌های ماهوارهای فارسی‌زبان، این شبکه‌ها به‌صورت خاص، برای مخاطب زن ایرانی هدف‌گذاری و برنامه‌سازی کرده‌اند که ترویج سبک زندگی غربی برای بانوان ایرانی و بی‌میل‌ساختن آنان به فرزندآوری، از آن جمله است. براین اساس، توجه به این برنامه‌ها و شگردهای برنامه‌سازی به‌کارگرفته‌شده در آنها می‌تواند در راستای خنثی‌ساختن القائات و پاسخگویی به شبهات مطرح در این شبکه‌ها مفید واقع گردد. نوشتار حاضر تلاش دارد نتایج بررسی تعدادی از نمونه برنامه¬های این شبکه‌ها را که با موضوع زن و خانواده و با محوریت فرزندآوری تهیه و تولید شده¬اند، ارائه دهد. در این راستا، بیش از 40 برنامه زن و خانواده-محور شبکه ماهواره¬ای «من و تو» از سری برنامه¬های «سمت نو» و «من و تو پلاس»، تهیه و پخش شده در بازه¬های مختلف زمانی از سال 2013 تا 2018م، بازبینی و بررسی شده است. در این تحلیل، از میان این برنامه¬ها، مواردی انتخاب شده‌اند که در آنها به نقش زن در خانواده و بیرون از خانواده در قبال خود، خانواده، فرزند و جامعه اشاره شده است. در پایان، شایسته است از تلاش‌های پژوهشگر محترم سرکار خانم شفیقه نیک‌جهان در پدیدآوری این اثر تقدیر کنیم. امید که این تحقیق، گامی هر چند کوچک در راستای آگاهی‌بخشی از جهت‌گیری‌های معاندانه برنامه‌های شبکه‌های ماهوارهای در این موضوع بردارد و مورد بهره‌برداری مدیران و برنامه‌سازان رسانه ملی در حوزه تقویت سیاست‌های جمعیتی قرار گیرد.
قال الامامُ الرِّضا(ع): «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيي أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيفَ يحْيي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». اداره‌كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد كه در طول بيش از بيست سال گذشته در راستاي نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت(ع) در موضوعات مختلف، آثاري را با اهداف تأمين محتواي برنامه‌سازي رسانه ملي ارائه كرده است. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره امام موسي كاظم(ع) كه در شش بخش كلي: شخصيت‌شناسي، سيره‌شناسي، انديشه‌شناسي، متون ادبي: زيرنويس ها، ايده ها و محورهاي برنامه‌سازي و منبع شناسي، با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه سازي تهيه و تدوين شده است. در نوشتار حاضر، چند نكته لازم است يادآوري شود. محتواي اين مجموعه شامل نوشتارهاي اغلب كوتاهي است كه هر كدام را به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) مي‌توان استفاده كرد. اين مجموعه به‌دليل تجميع مطالب آثار مختلف در اين موضوع، ممكن است به‌صورت طبيعي از نظر قلم و نگارش متفاوت باشند. تلاش شده است اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مرتبط تدوين شود. در بخش محورهاي برنامه سازي، با هدف استفاده بهينه، سعي شده تا محوريابي؛ بر اساس گروه هاي برنامه ساز انجام شود با مسائل روز جامعه نيز متناسب‌تر باشد. با توجه به اينكه در نظر است در خصوص همه معصومان(ع) چنين مجموعه‌اي ارائه شود، از هرگونه انتقاد و پيشنهاد براي ارتقاي كيفي اين آثار استقبال مي‌كنيم.
در اين پژوهش، نويسنده درصدد است تا تأثير و رابطه شبکه‌هاي اجتماعي مبتنيبر تلفن همراه را بر هويت ديني نوجوانان و جوانان بررسي کند. با اين فرض که ماهيت اين فناوري‌ها، در مقطع نوجواني و جواني مي‌تواند دگرگونيهايي را در هويت ديني نوجوانان ايجاد کند. در واقع اين فناوري‌ها در دگرگون‌ساختن هويت ديني، جنسيتي، خانوادگي، ملي و جهاني اين گروهها نقش‌آفرين ميباشند. رسانه‌هاي نوينِ اطلاعاتي و در رأس آن اينترنت، موجب نوسازي فرايندهاي اجتماعي مي‌شوند. نوجوانان که گروه بزرگي از جامعه را تشکيل مي‌دهند از اين فرايند‌ها دور نمانده و ازجمله کاربران اين تکنولوژيها به‌شمار مي‌آيند. به همين دليل هدف کلي اين پژوهش بررسي عوامل مؤثر بر هويت ديني نوجوانان در استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي مجازي مبتنيبر تلفن همراه است.
گرچه حقوق بشر در سده اخير مطرح‌شده، ولي شواهد و مستندات تاريخي بيانگر آن است كه اين حقوق، در اديان الهي ريشه دارد و اصول اصلي حقوق طبيعي شامل حق حيات، حق كرامت، حق تعليم و تربيت، حق آزادي و مساوات، در اصيل‌ترين منابع ديني وجود دارد. حقوق بشر؛ حقوقي كه انسان‌ها به‌دليل انسانبودن از آن برخوردارند، به‌دليل غفلت از موضوع فضيلت و كرامت ارزشي انسان، دچار انحرافات زيادي شده است؛ زيرا اساسيترين حقوق انسان، آن است كه بشر را در حوزه ارزشها تفسير كنيم. حقوق بشر در اسلام، به‌دليل بناي آن بر فطرت مشترك بشر و نيز قاعده الزام و احترام به فرهنگ‌هاي ديگر براساس همزيستي مسالمت‌آميز، فراگير و جهان‌شمول است. اين ديدگاه برخلاف نگاه اومانيستي كه انسان را همواره محق و تكليف را براي او محدوديت، مانع و ضد ارزش تلقي مي‌كند، حقوق بشر را حاصل تعهدات بشر مي‌داند، نه مقدّم بر قوانيني كه حدود و گستره آن در شريعت اسلامي معيّن شده است. با بررسي متون اسلامي و سيره اهل‌بيت:، عمق و گستردگي حقوق بشر و جامعيت و برتري آن بر اعلاميه جهاني حقوق بشر روشن مي‌شود، ولي اين حقيقت بهمعناي معارضه با اعلاميه جهاني نيست؛ زيرا آنچه در نظام حقوقي اسلام آمده است، در اعلاميه، بيان و نفي نشده است و اين بهمعناي نفي آنها نيست. به‌عبارت‌ديگر، فراتربودن حقوق بشر در اسلام نسبت به اعلاميه، هيچ منافاتي با آن ندارد و منشأ اختلاف تلقي نمي‌شود. با اين توصيف، حقوق بشر در اسلام از لحاظ فلسفي و محتوايي مي‌تواند تعاملات فراواني با اعلاميه حقوق بشر داشته باشد. يكي از مسئوليت‌هاي خطير كنوني و تكاليف كساني كه به اصلاح اوضاع جهاني و بهبود جايگاه انساني مي‌انديشند، شناسايي و ترويج ارزش‌هاي حقوق بشري اسلام و عرضه منطقي و عقلاني آن به جهان بشر است. در اين بخش، در گام نخست، برخي مفاهيم مرتبط با موضوع، تبيين شده و سپس پيشينه حقوق بشر و سير تاريخي آن مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه نيز ضمن معرفي اعلاميه جهاني حقوق بشر، كلياتي درباره آن بيان مي‌كنيم.
هدف ملت ایران و هدف انقلاب اسلامی، ایجاد یک تمدن نوین اسلامی است؛ این تمدن نوین دو بخش دارد: بخشی، بخش ابزاری است؛ بخش دیگر، متنی و اصلی و اساسی است. بخش حقیقی، آن چیزهایی است که متن زندگی ما را تشکیل می‌دهد؛ که همان سبک زندگی است... مثل مسئله خانواده، سبک ازدواج، رفتار ما در رسانه‌ای که در اختیار ماست، رفتار ما با پدر و مادر، رفتار ما با همسر، رفتار ما با فرزند و... (بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با مردم خراسان شمالی، 1391) خانواده، يكى از نهادهاي مهم جامعه بشرى و اولین زيربنايى‌ترين نهاد اجتماع به‌شمار مى‌رود. تأثير خانواده بر رشد، تعادل و شكوفايى افراد و جامعه به حدى است كه هيچ صاحب‌نظري نمى‌تواند آن را انكار كند. اسلام، خانواده را سنگ بنای مهم حیات اجتماعی می‌داند و وحدت جامعه را متاثّر از وحدت زوجین و وحدت اعضا خانواده به حساب می‌آورد و علائق انسانی موجود در خانواده را قابل گسترش و نشر در جامعه قلمداد می‌کند. «جامعه اسلامی، بدون بهره‌مندی کشور از نهاد خانواده سالم، سرزنده و بانشاط، اصلاً امکان پیشرفت ندارد. بالخصوص در زمینه‌های فرهنگی و غیر فرهنگی، بدون خانواده‌های خوب، امکان پیشرفت وجود نخواهد داشت، اساس خانواده با امواج خیلی تند و بی‌رحمانه تبلیغات غربی دچار تزلزل و تهدید است؛ بنابراین کار حمایت و حراست از بقای خانواده و حراست از خانواده، کار بسیار مهمی است و این قضیه، قضیه خیلی عمیقی است.» (بیانات مقام معظم رهبری در سومین نشست اندیشه‌های راهبردی1390) در نگاه اسلام، هر گونه نظم و سازندگی باید از خانواده به‌عنوان کانون اخلاقی جامعه آغاز شود؛ یعنی نوع تربیت و ارتباطات موجود در خانواده موجد وحدت و منش اجتماعی است؛ همچنین در اسلام، خانواده کانون سرنوشت‌ساز در جنبه انحراف و عصیان به‌شمار می‌رود و وظیفه‌ای که خانواده در قبال تربیت فرد دارد و نقش مهمی که در این زمینه ایفا می‌کند در واقع به وظیفه او در قبال تربیت جامعه پیوند می‌خورد. با توجه به اهمیت خانواده در تمدن اسلامی و نقش بی‌بدیل این نهاد مقدس در انتقال فرهنگ و عقاید به نسل‌ها و همچنین تأثیر شگرف سلامتی خانواده بر صحت روحی و روانی جامعه، ارائه الگوی ِ مطلوب خانواده تراز انقلاب اسلامی برای اصحاب رسانه در منظومه فکری رهبر فرزانه انقلاب با تاکید بر تحکیم و تضعیف بنیان خانواده، می‌تواند مسیر روشنی در راستای رشد و تکامل جامعه اسلامی، ایرانی برای برنامه‌سازان و دست‌اندرکاران رسانه ملی باز کند. با توجه به ماموریت اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه در ترویج سبک زندگی اسلامی در رسانه ملی، اثر حاضر به منظور اعتلای هرچه بهتر تولیدات رسانه ملی و بهره‌برداری برنامه‌سازان و اندیشمندان رسانه از منظومه فکری رهبر فرزانه انقلاب در حوزه خانواده تدوین شده است که امید است در تصمیم‌سازی‌های آتی و تولید برنامه‌های حوزه خانواده موثر واقع شود. در اینجا لازم است از زحمات پژوهشگر محترم اثر آقای دکتر مجید مبینی مقدس تشکر به عمل آید. اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه
تبيين و ترويج سبك زندگي يك ضرورت است و اهميت آن زماني چند برابر مي‌شود كه متوجه باشيم سبك زندگي صرفاً يك بحث كتابخانه‌اي يا آرشيوي نيست، بلكه در همه جاي زندگي فردي و اجتماعي انسان‌ها حضوري دائم و پررنگ دارد. از همين روست كه در چند دهه اخير، توجه به سبك زندگي اسلامي ايراني در كشور، از سوي پژوهشگران حوزه علوم اجتماعي، تقريباً فراگير شده است؛ به‌گونه‌اي كه فعاليت‌هاي چشمگيري براي تحقق نوعي از سبك زندگي كه متناسب با شاخص‌هاي فرهنگي خاص جامعه ايراني باشد، شكل گرفته و با جديّت دنبال مي‌شود. در كنار پژوهشگران حوزه علوم اجتماعي و چه بسا مقدّم بر آنان، نهادها و شخصيت‌هاي حوزوي، سياسي و حتي شخصيت‌هاي عالي‌رتبه نظام جمهوري اسلامي نيز توجه ويژه‌اي به حوزه سبك زندگي داشته‌اند. به جرأت مي‌توان شاخص‌ترين اين شخصيت‌ها را مقام معظم رهبري(مدظله العالي) دانست كه انديشه‌هايي خاص و البته متفاوت و سرآمد از انديشه‌ها و مكاتب غربي در اين حوزه، ارائه فرموده‌اند. به تعبيري، تلقي مقام معظم رهبري از سبك زندگي، تمامي شئون زندگي انسان را دربرگرفته و به همه مسائلي برمي‌گردد كه متن زندگي انسان را شكل مي‌دهد و البته منطبق بر اصول و آموزه‌هاي ديني و اسلام ناب محمدي است
بازيهاي رايانهاي در حقيقت يك نوع سرگرمي تعاملي هستند و غرض اوليه از ساخت بازي‌ها سرگرمي است؛ اما نظر به قابليت‌‌هاي آن، اين سرگرمي امروزه تبديل به يك ابزار در جنگ نرم عليه كودكان و نوجوانان با هدف تخريب اسلام و تشيع و تغيير سبك زندگي اسلامي شده است. در بسياري از اين بازي‌ها ارزش‌هاي ايراني و اسلامي زير سؤال مي‌رود و فرهنگ غربي در ذهن كودكان و نوجوانان جايگزين مي‌شود. نكته قابل توجه اين است كه تعدادي از بازيهاي رايانهاي كه در كشورهاي غربي با محدوديت و ممنوعيت مواجه هستند، در كشور ما به راحتي و با قيمت پايين در دسترس كاربران است. از اين رو، فضاي موجود در بازيهاي رايانهاي غربي، مي‌تواند محيط مناسبي براي تغيير سبك زندگي يا همان نظام ادراكات و رفتارهاي خاص و روابط ويژه باشد و فضايي مناسب براي انتقال رفتارهاي فرهنگي و كنش و واكنش‌هايي كه سبك زندگي خاصي را به نمايش مي‌گذارند، فراهم آورد. به دليل اهميت بازيهاي رايانهاي و لزوم واكاوي ابعاد مختلف اين موضوع اداره كل پژوهش‌‌هاي اسلامي رسانه به منظور ياري رساندن پژوهشي به اصحاب رسانه ملي، به تدوين اثر حاضر همت گمارده است. در مجموعه مقالات سبك زندگي اسلامي ويژه بازيهاي رايانهاي از منظرهاي مختلفي همچون نقش بازي در تربيت ديني كودكان و نوجوانان با تأكيد بر نقش رسانه ملي، تأثير بازيهاي رايانهاي غربي بر سبك زندگي اسلامي، آثار بازيهاي رايانهاي بر سلامت رواني و جسمي كودكان، بررسي اهداف غرب از اسطوره‌‌سازي براي كودكان در بازيهاي رايانهاي، ظرفيت‌هاي بازيهاي كودكانه محلي در عينيت بخشيدن به مفاهيم انتزاعي ديني، تحليل بازيهاي رايانهاي و تأثير آن در تربيت كودكان و... به اين موضوع پرداخته شده است.
نگاه سينماي غرب، به خصوص در سال‌هاي اخير، به مقوله دين و مذهب با مشرق‌زمين و ايران بسيار متفاوت است. از ديدگاه اسلامي دين در زندگي ساري و جاري است و همه شئون زندگي را در بر مي‌گيرد. به همين دليل پس از وقوع انقلاب اسلامي در يك دگرديسي فرهنگي سينما پاك‌سازي شد و انقلاب از اين ابزار در بستر ارزش‌هاي فرهنگي بهره گرفت. در سال‌هاي پس از انقلاب سينما كاركرد فرهنگي و آموزشي پيدا كرد و با عميق‌تر شدن اين نگاه و با حوادث پس از انقلاب و تولد ژانرهايي مانند ژانر دفاع مقدس و سينماي معناگرا كاركرد فرهنگي اين ابزار نمود بيشتري يافت و زمينه‌ساز مباحث تئوريك و نظري در حوزه سينما و دين شد. در سينماي ديني هنگامي كه مفاهيم و انگاره‌هاي ديني و يا برخي باورها و اعتقادات ديني دستمايه فيلم‌سازي قرار مي‌گيرد اگر سوژه‌اي برگزيده مي‌شود و يا داستاني روايت مي‌گردد بايد در ساحت تجربه ديني بگنجد حتي اگر ژانر آن با اين مفهوم خيلي تناسب نداشته باشد. اما اين بدان معنا نيست كه همين كه حرف‌هاي مهم و بزرگي زده شود و مفهوم عميقي به مخاطب منتقل شود كافي است، لذا بايد به فرم و ساختار روايي اثر نيز توجه داشت. مظاهر، نمادها و نشانه‌هاي ديني بايد با زبان هنر و با نهايت ظرافت و در لايه‌هاي پنهان اثر منتقل گردد. در صنعت فيلم‌سازي، نظام ژانري و ژانرها مفاهيمي انتزاعي هستند كه بر اساس توافقي اعلام نشده بين سازندگان و تماشاگران بنا شده‌اند. ژانر مجموعه‌اي از قواعد براي ساختار روايي و تصويري فيلم‌ها شكل مي‌دهد كه هم براي فيلم‌ساز و هم براي بيننده آشنا هستند. در واقع اين خود فيلم‌ها هستند كه به طور ضمني مفاهيم ژانري را موجوديت مي‌بخشند. ژانرها به مثابه ي نظام‌هاي رسمي الگوهاي قابل شناسايي‌اند كه از دال‌ها ساخته شده‌اند. اينها مطابق با قوانين تركيب و ساختار به كار گرفته مي‌شوند و نتيجه چيزي است كاملا قراردادي و كاملا نمايان. به عنوان مثال ما در ميزانسن ژانري مثل فيلم‌هاي گنگستري دهه 30 برادران وارنر؛ تعدادي دال پيدا مي‌كنيم كه در تركيب باهم جنبه‌هاي مهم هويت ژانري را به رخ مي‌كشند. (فيليپس، 1377؛ ص 121) به جهت پويايي سينما و صنعت آن، همه ابعاد دربرگيري اين هنر، مستلزم انعطاف و تغييرپذيري بوده و در طول زمان ژانرها نيز به اقتضاي فرم و محتواي هدف، تغييراتي را داشته‌اند. گسترش كاركرد رسانه‌ها در حوزه هاي آموزشي و هدايت عمومي، اين ضرورت را ايجاد نموده تا با بررسي ظرفيت‌ها و ويژگي ژانرهاي سينمايي، انقال مفاهيم ديني و معنوي از طريق آنها امكان‌سنجي شود. در اين تحقيق با بررسي عمومي ژانرهاي مختلف و تحليل و تبيين اختصاصي چهار ژانر زندگينامه‌اي، نوآر، جنايي ـ پليسي و علمي ـ تخيلي، ظرفيت ارائه مفاهيم ديني مورد كنكاش قرار گرفته است. ويژگي مشترك اين ژانرهاي چهارگانه اين است كه هر چهار ژانر از طيف ژانرهاي متكي به زمان و مكان هستند. مجموعه پژوهش محقق محترم، جناب آقاي يوسف شيخي در چارچوب تحليل نئوفرماليستي فيلم شكل گرفته است و تلاش شده راهكارهايي را جهت نحوه بهره‌مندي از ژانرهاي سينمايي به منظور انتقال مفاهيم ديني و معنوي نيز ارائه شود.
