بدون شك تبيين و توجه به مناسبتهاي ديني با درون مايه برگرفته از معارف الهي و فرهنگ اسلامي در ذات خود علاوه بر تعظيم شعائر مذهبي و ارزش هايي همچون عزت ملي، وحدت ملي و روح مشاركت جويي، مي تواند عاملي براي ايجاد دلبستگي بيشتر مردم به آموزه هاي ديني و آرمان هاي ناب اسلامي باشد. از سويي بنابر تعاليم ديني و اسلامي، بزرگداشت مناسبتها و ايام الله و تعظيم شعائر الله به‌عنوان مصاديق تحول انسان و تحقق شايسته اين مهم معرفي شده است و نقش عمدهاي در اشاعه فرهنگ غني اسلامي دارد. از ديگر سو بهدليل دو ويژگي مهم «ديني و مليبودن» سازمان صدا‌وسيما، مناسبتهاي ديني و ملي جز جدانشدني از فرايند توليد و پخش در برنامه ريزي خرد و كلان اين رسانه بزرگ بهشمار ميآيند. اين موضوع بزرگ‌ترين فلسفه وجودي توليد اين اثر در اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه است. اهميت اين موضوع، اداره كل پژوهشهاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا با تدوين مجموعهاي با عنوان «ايده‌ها؛ دستينه‌اي براي پژوهشگران و برنامه‌سازان» علاوه بر معرفي آثار مناسب با مناسبت هاي مذهبي كه در اداره كل منتشر شده است به معرفي محورها، موضوعها و ايده هاي پيشنهادي براي گروه هاي مختلف برنامهساز در رسانه ملي بپردازد. اميد است اين تلاش اندك، گامي مؤثر در پيشبرد اهداف رسانه ملي باشد. اين اثر دومين دفتر مجموعه «ايده ها»ست كه در آن به مناسبت هاي شمسي و قمري فصل تابستان مي پردازد. در طراحي اين كتاب سعي شده است برخي از مهمترين دغدغه هاي پژوهشگران و برنامه سازان در حوزه انقلاب اسلامي، تاريخ و مناسبتها مورد توجه قرار گيرد كه در ذيل به آنها اشاره مي‌شود. درج دقيق تاريخ و مناسبتهاي شمسي، قمري و ميلادي با استفاده از منابع معتبر و با آخرين اطلاعات جمع آوري شده از مركز تقويم ژئوفيزيك دانشگاه تهران (مصوبه شوراي فرهنگ عمومي) معرفي آيات و روايتهاي مناسب با مناسبت روز معرفي كتاب، نشريه و ويژهنامه هاي مناسب با مناسبتهاي مهم ملي و مذهبي معرفي موضوعها و ايده هاي پيشنهادي مناسبتهاي مذهبي براي گروه هاي مختلف برنامهساز با هدف جلوگيري از تكراري‌شدن مباحث كارشناسي شبكه ها در ايام منتسب به معصومان(ع).
رهبر معظم انقلاب اسلامي روز دوشنبه 22 بهمن ماه 1397 در بيانيهاي مهم و راهبردي به مناسبت چهلمين سالروز پيروزي انقلاب اسلامي و ورود جمهوري اسلامي به فصل جديد انقلاب، به تبيين ويژگي‌هاي مسير پرافتخار پيموده¬شده در چهل سال گذشته و بركات خيره‌كننده انقلاب اسلامي در رساندن ايران عزيز به جايگاه شايسته ملت پرداختند و با تأكيد بر اميد واقع‌بينانه به آينده و نقش بي‌بديل جوانان در برداشتن گام بزرگ دوم به سمت آرمانها، خطاب به جوانان و آينده‌سازان ايران مقتدر، الزامات تداوم اين جهاد بزرگ را در هفت سرفصل اساسي مورد تأكيد قرار دادند. از آن جاكه مقام معظم رهبري به آرايش رسانه‌اي جديد اشراف كامل دارند يعني نه تنها به كاركرد رسانه‌هاي سنتي از قبيل راديو، تلويزيون و مطبوعات آشنايي و توجه دارند، بلكه به عملكرد و ظرفيتهاي رسانه‌هاي نوظهور نظير برنامههاي تلفن همراه و شبكه‌هاي اجتماعي نيز آگاهي كامل دارند؛ لذا از جوانان، كه مخاطبان اصلي اين بيانيه هستند، مي‌خواهند كه از اين ظرفيتها استفاده كنند و مانع نااميدكردن مردم توسط سردمداران رسانه‌هاي استكبار شوند و تلاش كنند تا تمام نقشههاي شوم استكبار را در اين عرصه خنثي سازند. آنچه در اين راستا ضروري به نظر ميرسد اين است كه براي محقق¬ساختن بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي بايد از منظر و بستر رسانه‌ها به بهترين شكل استفاده شود. در سرفصل‌هاي اين بيانيه به موضوعات «علم و پژوهش»، «معنويت و اخلاق»، «اقتصاد»، «عدالت و مبارزه با فساد»، «استقلال و آزادي»، «عزت ملي، روابط خارجي و مرزبندي با دشمن» و «سبك زندگي» اشاره شده است. بديهي است بدون استفاده از ابزارهاي رسانه‌اي و فضاي مجازي، تبيين آن امكانپذير نيست. لازم به ذكر است عوامل مختلفي در رسيدن انقلاب اسلامي به قلهها از جمله احياي تمدن نوين اسلامي نقش مهمي دارند، اما مهمترين و مقدم‌ترين عامل «رسانه‌ها» هستند. رسانه‌ها بايد چشم و گوش مردم باشند و مسائل را به‌خوبي تبيين و اطلاع‌رساني كنند، ضمن اينكه تمام زمينههاي مشاركت مردم را براي تحقق مفاد بيانيه گام دوم فراهم سازند. اهميت اين موضوع، اداره¬كل پژوهشهاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا با تدوين مجموعهاي با عنوان «ايده‌ها؛ دستينه‌اي براي پژوهشگران و برنامه‌سازان» محورها، موضوعها و ايدههاي پيشنهادي و بيان برخي از راهبردهاي مهم در اين حوزه را تقديم مديران، پژوهشگران و برنامه‌سازان رسانه ملي كند. در تدوين و تأليف اين شماره از كتاب ايده‌ها سعي شده است برخي از مهمترين دغدغههاي برنامه‌سازان در حوزه توليد برنامه با محوريت بيانيه مقام معظم رهبري(مدظله العالي) مورد توجه قرار گيرد. اين اثر، شامل چهار فصل به شرح ذيل است: 1. سرگذشت چهل¬ساله انقلاب اسلامي 2. تفاوت چالشهاي ديروز و امروز انقلاب با مستكبران 3. ظرفيتهاي مهم كشور براي گام دوم انقلاب 4. توصيههايي براي ايجاد تمدن نوين اسلامي و آمادگي براي طلوع خورشيد ولايت عظمي. لازم به ذكر است تمركز اين اثر در سه موضوع «مديريت جهادي، اقتصاد مقاومتي و استكبارستيزي» به دليل جايگاه آن در شرايط فعلي جامعه، بيشتر از ساير موضوعات است. اميد است اين تلاش اندك، گامي مؤثر در پيشبرد اهداف رسانه ملي محسوب شود.
انقلاب اسلامي ايران برگرفته از ارزش ها و آموزه هاي ديني است كه با رهبري نهاد روحانيت به ثمر نشست. اين نهاد عظيم ديني، پس از انقلاب جايگاه بس عظيم تري يافته است و هر گونه ضعف و قوت آن، بيم و اميد در سرنوشت آينده اسلام و انقلاب را رقم مي زند. اين نهاد مقدس در طول حيات خود در دنياي اسلام با وجود موفقيت ها و دست آوردهاي بزرگ انكارناشدني اش با تهاجم تبليغاتي و توطئه هاي گوناگون نظام هاي استعماري و عوامل و مهره هاي آنان در درون رو به رو بوده است. اين امر پس از انقلاب اسلامي با جديت بيشتري پي گيري مي شود. استعمارگران، باورهاي ديني مردم و روحانيت را اصلي ترين مانع بر سر راه منافع نامشروع خود مي دانند. در اين راستا، آنان از به كارگيري زور و فشارهاي مستقيم، ترور شخصيت و پايين آوردن منزلت و پايگاه اجتماعي آنان نزد مردم بهره مي گيرند. با اين همه ترفندها، اين نهاد مقدس همچنان محكم و استوار و بيش از گذشته در راه اعتلاي اسلام ناب مجاهدت مي كند و نزد مردم پايگاه اجتماعي ويژه اي دارد. مباحث مطرح شده در اين كتاب عبارتند از؛ جايگاه نهاد روحانيت، مبارزه با استعمار خارجي، مبارزه با استبداد داخلي، انگيزه هاي مخالفت گروه ها و احزاب با روحانيت، آسيب شناسي روحانيت، شيوه هاي تهاجم به روحانيت (تبليغات، تطميع، تهديد و برخورد فيزيكي) و همراه با برنامه سازان.
امسال در حالي بيستمين سالگرد پيروزي انقلاب را جشن گرفتيم كه كوله باري از تجربه گرانبهاي مبارزه با دشمنان انقلاب را به همراه داريم. اما... دشمن لجوج كه هنوز از شكست هاي پيشين عبرت نياموخته، همچنان به دنبال نفوذ و رخنه در بناي مستحكم انقلاب است و هر روز راهكاري جديد را به محك مي گذارد. اكنون با پيچيده ترين و خطرناك ترين تهاجم انقلاب ستيزان، يعني ايجاد تفرقه و شكاف بين نيروهاي انقلاب، ايجاد يأس و نااميدي در مردم، تشكيك در اصول و ارزش هاي انقلاب و هجمه به ايمان و اعتقاد الهي و در يك كلمه تهاجم عظيم فرهنگي، رو به روييم. هشدارهاي مكرر چند ساله و پيام جامع و مفصل رهبر معظم انقلاب در سالگرد پيروزي انقلاب، ناظر بر شرايط ويژه انقلاب در آغاز دهه سوم حيات اين شجره طيبه است. مركز پژوهشهاي اسلامي صدا و سيما تلاش مجدانه در اين راستا را بر خود فريضه مي داند؛ جزوه حاضر گامي كوچك در اين مسير است. به اميد آنكه راهگشاي برنامه سازان و برنامه ريزان صدا و سيما يا دانشگاه عمومي نظام مقدس جمهوري اسلامي قرار گيرد.
اهل‌بيت عليهم السلام مورد تكريم و احترام تمامي مسلمانان هستند. آنان كساني هستند كه به فرموده قرآن از پليدي و آلودگي به دور هستند. ازاين‌رو اقتدا به آنها علاوه بر اينكه مورد تاييد و امضاي شرع و دين است، موجب وحدت و انسجام اسلامي ميان مسلمانان مي‌شود و راه نفوذ الگوهاي بيگانه و پوشالي را مي‌بندد. آنان به همراه قرآن دو ريسمان الهي هستند كه مكمل يكديگرند و بايد به آنها چنگ زد و صراط مستقيم را از كلام و منش آنها جستجو كرد. آنان ستارگاني پر فروغ هستند كه با وجود آنها راه گم نمي‌شود و طالبان راه حقيقت و رستگاري را به سر منزل خواهند رساند. از جمله اين اهل‌بيت امام باقر عليه السلام است. ايشان از چنان جايگاهي برخوردار است كه پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله قبل از به دنيا آمدنش به او سلام فرستاد و همراه با ذكر نام و لقب نويد آمدن او را به اصحاب خود داد و بزرگان اهل سنت نيز ضمن تاييد و نقل اين واقعه، به فضل و علم و سجاياي اخلاقي ايشان اذعان داشتند و او را با احترام ياد مي‌كنند. بنابراين پژوهش حاضر تلاش دارد تا با تبيين سيره و زندگاني امام باقر عليه السلام از ديدگاه منابع و علماي اهل سنت، رسانه ملي را در معرض اسوه‌هاي مشترك ميان مسلمانان ياري رساند. در پايان از زحمات و تلاش‌هاي پژوهشگر ارجمند جناب حجت الاسلام رمضان قوامي دربندي كه اين اثر را نگاشتند كمال تشكر و قدرداني مي‌شود. اميدواريم رسانه ملي و اصحاب آن بتوانند در جهت حفظ وحدت ميان مسلمانان از اين پژوهش استفاده شاياني ببرند.
نام‌گذاري سال جاري به «اتحاد ملي و انسجام اسلامي» از سوي مقام معظم رهبري(دام‌الله‌ظله) اساسي‌ترين نياز امروز امت اسلامي است كه بي‌شك تمامي هدايتها و رهنمودهاي معظم له درجهت ايجاد چنين حِصني حصين و دژي مستحكم براي حفظ نيروهاي اسلام و قواي حق و پيكار با استكبار جهاني به شمار مي‌رود. از اين رو براي يك‌پارچگي در تبيين و تفسير اتحاد و انسجام، جهت روشنگري افكار عمومي و براي اينكه بهترين راهكار وحدت نيز براي خواص موثر جامعه ديني‌مان ترسيم گردد «اتحاد ملي و انسجام اسلامي» را در رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب جويا شديم تا تفسير ايشان از وحدت، انسجام‌بخش نظرات گردد.در اين مختصر به عناوين و موضوعاتي كه به طور خاص به اصل انسجام اسلامي پرداخته شده است به صورت اجمال و كليدي اشاره مي‌شود كه البته هر فصل و بابي در اين مكتب سياسي خود فتح بابي براي اهل‌نظر در تمامي زمينهها خواهد بود.سال پر بركت اتحاد ملي و انسجام اسلامي بهانهاي شايسته و بايسته به دستمان داد تا در اين زمينه توفيقي چنين يابيم، ليكن ترديدي نيست كه پرداختن به اين اصل در همه سالها و با همه اقتضائات زماني از اولين و اصلي‌ترين اقدام نخبگان و فرهيختگان جبهه حق است.
نام‌گذاري سال1386 به «اتحاد ملي و انسجام اسلامي» از سوي مقام معظم رهبري(دام‌الله‌ظله) اساسي‌ترين نياز امروز امت اسلامي است كه بي‌شك تمامي هدايتها و رهنمودهاي معظم‌له در جهت ايجاد چنين حِصني حصين و دژي مستحكم براي حفظ نيروهاي اسلام و قواي حق و پيكار با استكبار جهاني به شمار مي‌رود. از اين رو براي يك‌پارچگي در تبيين و تفسير اتحاد و انسجام، جهت روشنگري افكار عمومي و براي اينكه بهترين راهكار وحدت نيز براي خواص مؤثر جامعه ديني‌مان ترسيم گردد «اتحاد ملي و انسجام اسلامي» را در رهنمودهاي رهبر معظم انقلاب جويا شديم تا تفسير ايشان از وحدت، انسجام بخش نظرات گردد. در اين مختصر به عناوين و موضوعاتي كه به طور خاص به اصل اتحاد ملي پرداخته شده است به صورت اجمال و كليدي اشاره مي‌شود كه البته هر فصل و بابي در اين مكتب سياسي خود فتح بابي براي اهل‌نظر در تمامي زمينهها خواهد بود. سال پر بركت اتحاد ملي و انسجام اسلامي بهانهاي شايسته و بايسته به دستمان داد تا در اين زمينه توفيقي چنين يابيم ليكن ترديدي نيست كه پرداختن به اين اصل در همه سالها و با همه اقتضائات زماني از اولين و اصلي‌ترين اقدام نخبگان و فرهيختگان جبهه حق است. اميد آن است كه تلاش پژوهشگران اين دفتر در تدوين اين مجموعه توانسته باشد گامي در تحقق آنچه مرضي ولي‌الله‌الاعظم، امام زمان عج الله تعالي فرجه الشريف و ولي امر مسلمين جهان است بردارد و صد البته، اصلاح و تكميل چنين مجموعه‌هايي نيازمند نظرات ارزشمند خوانندگان محترم خواهد بود. والحمدالله رب‌العالمين.
رسانه و انقلاب دو واژه‌اي هستند كه در تعامل با يكديگر قرار دارند؛ رسانه‌ها در مسير شكل‌گيري و به‌نتيجه‌رسيدن انقلاب، نقش آفريني مي‌كنند و انقلاب براي شكل‌گرفتن و به‌وقوع‌پيوستن به رسانه نيازمند است. اين واقعيت در تمامي انقلاب‌ها و نهضت‌ها، هرچند به شكل‌هاي گوناگون، خود را نشان داده است. رسانه در يك تعريف عام به معناي رساندن است كه اين تعريف لغوي، دراصطلاح، به‌صورت «رساندن پيام از طريق يك ابزار به دست مخاطب» بازتعريف مي‌شود. رسانه خود به‌عنوان ابزاري كه نشر و ترويج بسياري از ابعاد فرهنگ را برعهده دارد، مي‌تواند زمينه‌ساز يك گفتمان، يا جريان‌ساز در بسترهاي مختلف جامعه شود. اين موضوع باعث شده است جايگاه اين ابزار در زندگي امروزي، به يكي از مهمترين ابزارها تبديل شود كه مي‌تواند ساختار اجتماعي، فرهنگي و حتي سياسي يك كشور را تحت تأثير خود قرار دهد. ازسوي ديگر، انقلاب؛ يعني دگرگوني در اركان سياسي يك نظام و تغيير اساسيِ حداقل در سطوحي از ساختار سياسي جامعه و با اين تعريف، يكي از بزرگ‌ترين انقلاب‌ها در قرن بيستم، انقلاب اسلامي ايران است كه در بهمن 1357 به پيروزي رسيد و هرچند در اواخر قرنِ رشد و اوج‌گيري تكنولوژي به‌وقوع پيوست؛ اما به‌صورت گسترده‌اي از رسانه‌هاي سنتي در ايران آن روزگار بهره گرفت و در مسير خود، در دوره اوج و دستيابي به پيروزي، رسانه‌هاي مدرن آن مقطع را نيز به‌خدمت درآورد. البته بايد دانست كه رسانه‌هاي دوران انقلاب، شامل مسجد و خطابه، اطلاعيه و اعلاميه، ديوارنويسي و شب‌نامه‌هايي بودند كه در زمان قبل از انقلاب براي رساندن پيام‌هاي رهبران نهضت در ابعاد مختلف و با روش‌هاي متفاوت انجام ميگرفت. اين ابزارها در مقابل ابزارهاي امروز، اعم از تلويزيون، ماهواره، اينترنت، شبكه‌هاي اجتماعي و...، هرچند كوچك به‌نظر ميرسند؛ اما ابزارهايي بودند كه در زمان انقلاب توانستند كارايي خود را با پيروزي انقلاب اسلامي به نمايش بگذارند؛ ازسوي ديگر، ابزارها و رسانه‌هاي مدرن آن زمان شامل تلويزيون، راديو، كاست و... بودند كه در اختيار رژيم شاهنشاهي قرار داشتند. درواقع، آن ابزارهاي كوچك رسانه‌اي، در مقابل اين ابزارهاي بزرگ دولتي قرار گرفته بود و به نوعي ميتوان گفت كه انقلاب در يك محور؛ يعني جنگ رسانه‌اي نيز به حركت خود ادامه ميداد. اين نوشتار در پي آن است كه با نگاهي موردي و مصداقي به كاركرد آن رسانه‌ها و چندوچون كاربرد آنها در انقلاب و در ادامه، تسلط بر رسانه‌هاي مدرن دولتي بپردازد و نشان دهد كه انقلاب اسلامي، نماد پيروزي رسانه‌هاي كوچك و سنتي بر رسانه‌هاي بزرگ و دولتي بود. همچنين تلاش شده است كه به يكي از ابعاد اصلي اين انقلاب؛ يعني بازشناسي، واكاوي و بازتعريف رسانه‌اي انقلاب ـ كه در بيشتر نوشتارهاي رسمي مغفول مانده ـ پرداخته شود. مجموعه حاضر تلاش و كوششي مجدانه در گردآوري و تدوين نقش‌آفريني رسانه‌هاي سنتي و مدرن در شكل‌گيري و پيروزي انقلاب اسلامي است كه با سعي و همت پژوهشگر ارجمند، جناب آقاي سيدمحمدحسين حسيني هرندي به‌صورت پژوهشي دائره‌المعارف‌گونه تجميع شده است. اميد است اين نوشتار به‌عنوان پشتوانه‌اي براي برنامه‌سازان و پژوهشگران رسانه ايفاي نقش نمايد. اداره كل پژوهشهاي اسلامي رسانه
ادبيات متعهد، ادبياتي زنده و پوياست كه با الهام از آرمان هاي انقلاب و ارزش هاي اسلامي شكل گرفته است. ادبياتي است كه از جان و دل هنرمندان بر مي خيزد و ريشه در عشق و ايمان آنان دارد. اكنون با گذشت سال ها از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، با گنجينه اي نفيس و گران بها از آثار ادبي ماندگاري روبه رو هستيم كه حاصل تلاش نويسندگان متعهد اين مرز و بوم است و جا دارد اين آثار در مجموعه هايي مستقل فراهم آيد. از جمله نويسندگاني كه در اين عرصه فعاليت هاي ثمربخشي داشته جناب آقاي مجتبي تونه اي است كه در مجموعه «از عشق تا دمشق» شاهد بالندگي انديشه ها و احساسات گرانمايه ايشان هستيم.
انسان همواره در معرض تغيير و تحول قرار دارد و يكي از مهمترين عوامل تحول‌پذيري انسان، تأثيرپذيري او از سرنوشت و راهي است كه الگوها پيموده‌اند. الگوهاي نيكو نمونه‌هاي عيني و مشهود يك انديشه و عمل در ابعاد گوناگون براي رسيدن به كمال هستند. سلمان فارسي يا بهتر است بگوييم سلمان محمدي يكي از الگوهاي وارسته و كمال‌يافته اسلام و تربيت‌يافته مكتب نبوي، علوي و فاطمي است. او با همه تجربه‌هاي ارزشمندي كه پيش از اسلام داشت، پس از اسلام و آشنايي با رسول خدا(ص) و عترت پاك او، حيات ديگري يافت و چون پروانه‌اي رهاشده از پيله خود، در آسمان معنويت پرواز كرد و به‌سان ذره‌اي، مسير روشن آفتاب توحيد را پيمود. با بهره‌گيري از شخصيت، سيره و انديشه اين الگوي شاخص و ممتاز در بين صحابه، رسانه ملي مي‌تواند براي نسل جوان و تشنگان معرفت، ابعاد مختلف زندگي سلمان را تبيين و ترويج كند. اين مجموعه كه به همت پژوهشگر ارجمند، آقاي حميد رحماني تهيه شده است، مشتمل بر شش بخش است. در اين بخش‌ها، ابعاد شخصيت، سيره و انديشه سلمان مورد بررسي و تبيين قرار گرفته است. سپس مهمترين محورهاي زندگي سلمان، شبهات مطرح‌شده درباره اين شخصيت به همراه پاسخ‌هاي آن بيان شده و در پايان نيز آثار مكتوب كه مستقلاً درباره سلمان نگاشته شده‌اند معرفي شده است. اين مجموعه مي‌تواند به عنوان دستمايه‌اي براي برنامه‌سازان ارجمند رسانه ملي، درباره زندگي سلمان فارسي مورد بهره‌برداري قرار بگيرد.
