قال الامامُ الرِّضا عليه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيي أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيفَ يحْيي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد كه در طول بيست سال گذشته براي نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت عليهم السلام در موضوعات مختلف، آثار و تأليفاتي را با اهداف تأمين محتواي برنامه سازي رسانه ملي ارائه كرده است. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله كه در شش بخش كلي شخصيت‌شناسي، سيره‌شناسي، انديشه‌شناسي، بخش متون ادبي، محورهاي برنامه‌سازي و منبع‌شناسي با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه‌سازي تهيه و تدوين شده است. درباره نوشتار حاضر بيان چند نكته لازم است: 1. محتواي اين مجموعه نوشتارهاي اكثراً كوتاهي است كه هر كدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) قابل استفاده است. 2. اين مجموعه به دليل اينكه از آثار مختلف در اين زمينه جمع شده است، ممكن است به صورت طبيعي از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشد. 3. تلاش شده است كه اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مختلف و منطقي تدوين گردد كه اميدواريم مورد استفاده برنامه-سازان محترم قرار گيرد. 4. در بخش محورهاي برنامه سازي با هدف استفاده بهينه سعي شده تا بر اساس گروه هاي برنامه ساز محوريابي انجام شود و در عين حال نسبت به مسائل روز جامعه نيز تناسب بيشتري داشته باشد. 5. با توجه به اينكه در نظر داريم درباره همه معصومان عليهم السلام چنين مجموعه اي ارائه شود، از هر گونه انتقاد و پيشنهاد براي ارتقاي كيفي اين‌گونه آثار استقبال مي‌كنيم. در پايان از همه عزيزاني كه ما را در تهيه و تدوين اين مجموعه ياري نمودند، تشكر فراوان مي‌كنيم؛ به‌ويژه از سركار خانم سقلاطوني و آقايان حسيني هرندي، حسيني ايمني، جعفرزاده و عباسي كه با تلاش هاي خود اين مجموعه را به سامان رساندند و از ساير همكاران اداره كل و مديريت خدمات پژوهشي كه در چاپ اثر زحمات فراواني كشيدند. گروه تاريخ و مناسبت ها اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
قال الامامُ الرِّضا عليه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيا أمْرَنا،» فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيْفَ يُحْيِي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». بحارالانوار ج 2 ـ ص 30. اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد در طول بيست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت عليهم السلام در موضوعات مختلف آثار و تأليفاتي را با اهداف تأمين محتواي برنامه سازي رسانه ملي ارائه نموده است. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره امام حسن عسكري عليه السلام كه در شش بخش كلي شخصيت شناسي، سيره شناسي، انديشه شناسي، بخش متون ادبي و بخش پاياني محورهاي برنامه سازي، با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه سازي تهيه و تدوين گرديده است در باب نوشتار حاضر چند نكته قابل ذكر مي باشد. 1. محتواي اين مجموعه شامل نوشتارهاي اكثراً كوتاهي است كه هر كدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) قابل استفاده مي‌باشد. 2. اين مجموعه به دليل اينكه از مطالب و آثار مختلف اداره كل در اين زمينه تجميع گرديده است ممكن است به صورت طبيعي از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشند. 3. تلاش شده است كه اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مختلف و منطقي تدوين گردد كه اميدواريم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گيرد. 4. در بخش محورهاي برنامه سازي با هدف استفاده بهينه سعي شده تا بر اساس گروه هاي برنامه ساز محوريابي انجام شود و در عين حال نسبت به مسائل روز جامعه نيز تناسب بيشتري داشته باشد. 5. با توجه به اينكه در نظر است در خصوص همه معصومين عليهم السلام چنين مجموعهاي ارائه شود و از هر گونه انتقاد و پيشنهاد در جهت ارتقاي كيفي اين گونه آثار استقبال مي نمائيم. در پايان از همه عزيزاني كه ما را در تهيه و تدوين اين مجموعه ياري نمودند تقدير و تشكر فراوان داريم بويژه از سركار خانم سقلاطوني، آقايان حسيني-هرندي، حسيني ايمني، جعفرزاده و عباسي كه با تلاش هاي خود اين مجموعه را به سامان رساندند، و همچنين از ساير همكاران اداره كل و مديريت خدمات پژوهشي كه در چاپ اثر زحمات فراواني كشيدند.
تاريخ زندگاني ائمه عليهم السلام سراسر درس و عبرت است. آنان همه شرايط لازم براي اسوه بودن را دارا هستند و از اين جهت پيروي از آنها موجب اطمينان و آرامش است. در اين ميان زندگاني امام هشتم عليه السلام با توجه به شرايط زماني و مكاني از ويژگي‌هاي خاصي برخوردار است. آن حضرت در حوادث مختلف موضع‌گيري‌هايي داشته و با رفتار و گفتار خود به تبيين ديدگاه اسلام مي‌پرداخت. در مجموعه حاضر بخشي از حكايت‌ها اعم از اعتقادي، عبادي، اقتصادي و... از سيره و سخنام امام هشتم حضرت علي بن موسي الرضا(ع) با هدف روشنگري و درس‌آموزي در عرصه‌هاي مختلف زندگي كه در قالب سه بخش برگزيده شده است در اختيار دوستان برنامه‌ساز قرار مي‌گيرد.
با توجه به اعلام سال 1394 به عنوان سال «دولت و ملت؛ همدلي و همزباني» و تأكيد فراوان رهبر معظم انقلاب اسلامي بر ضرورت وجود اعتماد، صميميت، همكاري و همدلي هرچه بيشتر بين ملّت و دولت براي پيشرفت بهتر كارهاي كشور ( نك: پيام نوروزي، 01/01/ 1394)، وظيفه يادشده دو چندان شده و رسالت رسانه ملي در زمينه بسيج عمومي ملت، از يك سو و كمك به مديريت هاي اجرايي كشور از سوي ديگر، اهميتي فزون تر يافته است. اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه، بر اساس رسالت و مأموريت خود در زمينه پشتيباني محتوايي برنامه هاي رسانه ملي و روال هر ساله خود براي توليد و تأمين مجموعه آثار مرتبط با موضوع سال در حداقل زمان ممكن، در سال جاري نيز با بسيج همه امكانات خود، كوشيد تا مجموعهاي را فراهم آورد تا يار و مددكار مديران و برنامه سازان رسانه ملي براي تحقق هر چه بهتر شعار سال باشد. در مجموعه پيش رو كه با عنوان «رسانه ملي؛ دولت و ملت، همدلي و همزباني؛ مفهوم شناسي، مباني ديني، راهبردها، سياست ها و محورهاي برنامه سازي» و در هشت فصل منتشر شده است، وجوه گوناگون موضوع همدلي و همزباني دولت و ملت از منظرهاي مختلف و با بهره‌گيري از آيات و روايات، سخنان امام خميني رحمه الله و مقام معظم رهبري، ديدگاه هاي صاحب نظران علوم سياسي واكاوي و در نهايت راهبردها، سياستها و محورهاي برنامه سازي مرتبط با اين موضوع ارائه شده است.
فاطمه انسيه حورا است؛ همان‌طور مخلوق زميني است، سيرتي بهشتي و ملكوتي دارد؛ او هديه الهي است و سوره كوثر در وصف ايشان نازل شده است. نعمت كوثر در جامع‌ترين فرهنگ‌هاي عربي به مال فراوان، خير زياد، عطايا و مواهب بسيار ترجمه شده است. كلمه كوثر با بيان آشكاري به نسل و عقبه تفسير ميشود؛ چنانكه پروردگار متعال، پيامبر گرامي خود را به اعطاي كوثر افتخار داده و دشمنانش را دنباله‌بريده ناميده است و اعلام مي‌كند كوثر، كانون نسل و مايه ذريه رسول‌الله است. از آن جا كه نسل پيامبر صلي الله عليه و آله جز با فاطمه زهرا عليها السلام در جهان استمرار نيافته، به اين نتيجه مي‌رسيم كه كوثر عنوان پر افتخاري براي حضرت فاطمه است. در اين سوره خداوند به رسول خود كه آورنده نماز است، دستور مي‌دهد كه نماز بخواند؛ يعني براي اين لطف و نعمتي كه خدا به وي داده است، سپاس‌گزاري كند. خداوند براي نعمت‌هاي ديگر، رسالت و صدها لطف و رحمت كه به بندگان و مؤمنان خود داده است، چنين دستوري نداده و اين دستور فقط براي زهراي مرضيه است. همچنين «وَانْحَرْ» نيز قرباني كردن به افتخار زهرا است.
مكتب عاشورا به مثابه چشمه جوشاني است كه جوشش آن را پاياني نيست. قرن‌هاست كه جان‌هاي تشنه از اين چشمه، جام بر مي‌دارند و سيراب مي‌شوند. گرچه اين رخداد جان‌سوز تاريخ، تلخ بود، شيريني‌هاي فراواني براي بشريت به ارمغان آورد و گرچه ناگوار بود، خاستگاه صدها بركت براي جامعه انساني شد. به اين حماسه از زاويه‌هاي گوناگون نگاه و از آن، درس گرفته شده است. يكي از اين نگاه‌ها، نگاه زيبايي‌شناسانه به آن است. از آنجا كه حماسه عاشورا از اين منظر، كمتر مورد توجه قرار گرفته است، زمينه‌اي فراهم آمد تا به اين حماسه از نگاه زيبايي‌شناسانه و در ساختار اثري مستقل ـ آن هم در اندازه توان و بضاعت نگارنده ـ پرداخته شود. گرچه در اين اثر، محور سخن، «زيبايي حسّي» است و حماسه عاشورا از منظر «زيبايي حسّي» (استتيك) بررسي شده است، به ابعاد «زيبايي معنوي» حماسه عاشورا نيز اشاره گرديده است؛ زيرا در فرهنگ اسلامي، زيبايي، اعم از حسّي و معنوي است و همان‌گونه كه زيبايي حسّي مصاديقي دارد، زيبايي معنوي نيز مصداق‌هايي دارد، كه چه‌بسا با هيچ‌كدام از معيارهاي حسّي، نمي‌توان اندازه‌گيري كرد؛ چنانكه استاد علامه محمدتقي جعفري در تبيين اين سخن حضرت زينب عليها السلام كه فرمود: «ما رأيتُ اِلّا جَميلاًـ» و نيز درباره جنبه زيبايي معنوي حماسه عاشورا مي‌گويد: زيبايي‌هاي معقول (معنوي)، كوتاه‌ترين راه به سوي خداست... در مورد حسين بن علي بايد ديد در درون اين مرد، چه چيزي نهفته بود كه اگر حادثه صدها بار هم تندتر از اين مي‌شد، براي او هيچ فرقي نمي‌كرد... بلكه حضرت زينب هم زيبايي اين حادثه را مي‌ديد. يزيد به حضرت زينب گفت: ديدي با برادرت چه كردند؟ زينب گفت «ما رأيتُ اِلّا جَميلاً.» ما بايد درباره زيبايي؛ چه تصوري داشته باشيم كه قطعه قطعه شدن اعضاي عده‌اي از پاكان اولاد آدم، اين‌گونه زيبا جلوه كند؟ ما از زيبايي چه چيزي بايد در نظر داشته باشيم كه آن همه مصائب و شدايد را زيبا بدانيم.
«شبهه» به معناي درهم آميختن حق و باطل، ابزاري فرهنگي است كه در راستاي جنگ نرم دشمنان حق و حقيقت صورت مي گيرد. وقتي كه شبهه رخ مي دهد، اولين مواجهه با آن بين بي اعتنايي و تلاش براي پاسخ گوئي به هر قيمتي خواهد بود. اين در حالي است كه در نگاه ديني، شبهه به معني وجود يك خلل در ايمان دين داران است كه باعث ميشود فرصت براي دشمنان را فراهم سازد. پس در مواجهه با شبهه، به جاي نگاه به شبهه و دشمنان شبهه ساز، در اولين گام بايد به بسترهاي تحقق آن توجه كرد، تا در مقام پاسخ دهي، تلاشها فقط معطوف به ابطال سخن شبه هسازان نباشد، بلكه شبهه را از تهديد تبديل به يك فرصت رشد بينش و كنش ديني تبديل سازد. در بستر هجوم دشمن، فضا را براي روزامدسازي ارزشهاي جبهه ي حق فراهم سازد. مبتني بر اين ديدگاه، شبهات عاشورايي و محرم مورد بازخواني قرار مي گيرد و تلاش مي شود تا چند نكته دانسته شود: (يك) باتوجه به ارزش راهبردي عاشورا براي مكتب تشيع و فرهنگ و سبك زندگي شيعي، عاشورا يكي از مهم ترين مصاديق هجوم هاي پياپي و گسترده ي دشمنان به تشيع است و شبهات گسترده ي وهابيت به فرهنگ عاشورايي ناشي از قوت ها و ارزش هاي فرهنگي عاشوراست. (دو) در مواجهه با شبهه و شبهات عاشورايي، تلاش براي پاسخ گويي، اولين وظيفه اي است كه در فرصت هاي مكتوب و مجازي و رسانه اي گوناگون در حال انجام است. «مديريت تحليل و رويكردشناسي» هم، تاكنون آثار متعددي در اين زمينه توليد كرده ولي به نظر مي رسد هنوز حلقه ي مفقوده اي وجود دارد و تجربيات پيشين، بيانگر ناكافي بودن اين تلاشهاست، پس بايد اقدام جديدي صورت بگيرد. اينك در ادامه ي تجربيات پيشين و باتوجه به نياز رسانه به «نگاه جامع به شبهه» بايد بازخواني راهبردهاي كلان در مواجهه با شبهات مورد مطالعه قرار گيرد.
سيدالشهدا عليه السلام ، عاشورا و محرم از هويت‌هاي بنيادين و شناسه تشيع است. مهم ترين دليل تبديل شدن عاشورا به نقش‌آفريني براي تشيع، تفسير و ترجماني فرهنگي است كه در طول تاريخ براي آن شكل گرفته است. حتي سازماندهي اجتماعي شيعه و جامعه‌سازي تشيع بر اساس اين ترجمان فرهنگي شكل گرفته است. بدينگونه است كه محرم براي مكتب و مذهب تشيع به منشوري تبديل گرديده است كه از هر زاويه به آن بنگريد، داراي پيام و رهيافتي است. عاشورا از منظر گرايش‌هاي علوم انساني همانند سياست، فرهنگ، اقتصاد، جامعه‌شناسي، هنر، روان‌شناسي، ادبيات، تعليم و تربيت و... داراي پيام‌هاي مهمي است. همين قابليت تودرتويي و لايه‌هاي معنايي موجود در عاشوراست كه همانند قرآن آن را داراي جاودانگي كرده و از منظري، عاشورا به نوعي ترجمان و تفسير لايه‌هاي معنايي قرآن است.پويايي عاشورا در عين تكرار ساليانه آن با وجود گستره زماني مراسم و آيين‌هاي آن از 10 روز تا 2 ماه (در كنار مناسبت‌هاي متفرقه ديگر در طول سال) در همين غناي علمي و فرهنگي و معنايي و معنوي عاشورا و محرم ريشه دارد. اينك كه عاشورا داراي اين قابليت‌هاي معنايي و آن پويايي تاريخي است، مي‌طلبد رسانه‌هاي مذهبي ـ شيعي و عاشورايي، هر ساله، هماهنگ با فرهنگ اجتماعي ساليانه جامعه برنامه‌هاي پويا و روزآمد و غني تهيه كنند. متأسفانه در گستره شبكه‌هاي مختلف ملي و استاني و تنوع گروه‌هاي برنامه‌سازي، از اين روزآمدي چندان نشاني نيست و به جاي اينكه رسانه‌ها در حداقل مرتبه خود، همراه و هماهنگ جامعه باشند، به رسانه دنباله رو آن هم در مرتبه‌اي ضعيف و سطحي و در حد برنامه‌سازي احساسي و عوامانه تبديل مي‌شوند.
مقام معظم رهبري سال 1393 را سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي» نام‌گذاري كردند. ايشان در بخشي از پيام نوروزي خود فرمودند: در اواخر سال ۹۲ بحمدالله يك زيرساخت فكري و نظري براي حماسه اقتصادي به وجود آمد؛ سياست‌هاي «اقتصاد مقاومتي» اعلام شد و زمينه آماده است براي اينكه انشاءالله تلاش لازم در اين باب انجام بگيرد. در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر اين حقير مهم‌تر از همه است، دو مسئله است: يك مسئله همين مسئله اقتصاد، و ديگري مسئله فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمينه، توقعي كه وجود دارد، تلاش مشتركي است ميان مسئولان كشور و آحاد مردم. آنچه براي بناي زندگي و سازندگي آينده مورد انتظار است، بدون مشاركت مردم تحقق‌پذير نيست. بنابراين، علاوه بر مديريتي كه مسئولين بايد انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه، لازم و ضروري است؛ هم عرصه اقتصاد، هم عرصه فرهنگ. ازاين‌رو، مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما در همكاري و همراهي با تلاشگران عرصه رسانه ملي در تحقق اين مهم، مجموعه پيام‌هاي كوتاه و زيرنويس‌هاي تلويزيوني را تدوين، و به اهالي رسانه تقديم مي‌كند. اميد است اين اثر، رضايت همكاران و مخاطبان رسانه ملي را جلب كند.
مقام معظم رهبري در آغاز سال 1393 به روال سال‌هاي پيش موضوعي را به عنوان موضوع سال اعلام كردند تا زمينه‌اي شود براي عزم و همت و همكاري و هماهنگي مردم و مسئولان براي رسيدن به هدفي ديگر از سلسله اهداف راهبردي نظام جمهوري اسلامي و تحقق چشم‌انداز بيست‌ساله اين نظام. ايشان با توجه به شرايط و موقعيت فعلي كشور و مسائل و مشكلات پيش روي نظام اسلامي، در سال جديد دو موضوع «اقتصاد» و «فرهنگ» را به موازات هم، از اولويت‌هاي نظام اسلامي برشمردند و خواستار تلاش مردم و مسئولان براي شكوفايي اقتصادي و رشد فرهنگي با «عزم ملي» و «مديريت جهادي» شدند: در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر اين حقير مهم‌تر از همه است، دو مسئله است: يك مسئله همين مسئله اقتصاد و ديگري مسئله فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمينه توقعي كه وجود دارد، تلاش مشتركي است ميان مسئولان كشور و آحاد مردم. آنچه براي بناي زندگي و سازندگي آينده مورد انتظار است، بدون مشاركت مردم تحقق‌پذير نيست. بنابراين علاوه بر مديريتي كه مسئولين بايد انجام بدهند، حضور مردم در هر دو عرصه لازم و ضروري است. ... به گمان من آنچه در اين سال جديد پيش رو داريم، عبارت است از اقتصادي كه به كمك مسئولان و مردم شكوفايي پيدا كند، و فرهنگي كه با همت مسئولان و مردم بتواند سمت و سوي حركت بزرگ كشور ما و ملت ما را معين كند. لذا من شعار امسال را و نام امسال را اين قرار دادم: «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي». با توجه به گستردگي اين دو حوزه و با عنايت به اينكه در سال‌هاي پيش به تفصيل نكاتي را در زمينه راهبردها و سياست‌هاي رسانه ملي در حوزه اقتصاد سخن گفته‌ايم،در اين كتاب تنها به تبيين راهبردها، سياستها و محورهاي برنامه‌سازي رسانه ملي در حوزه فرهنگ مي‌پردازيم؛ به اين اميد كه اين مطالب راهگشاي مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي قرار گيرد و آنها را در انجام رسالت‌ها و مسئوليت‌هايي كه در زمينه تحقق موضوع سال دارند، ياري دهد.
