مديريت پيام از اساسي‌ترين و گسترده‌ترين مباحث مربوط به رسانه است كه بسياري از موضوع‌هاي فرعي را دربرمي‌گيرد و مختصات و كيفيت كاركرد رسانه را تبيين ميكند. در معنايي كوتاه، مديريت پيام را ميتوان همه تلاش‌هايي دانست كه براي طراحي، توليد يا تأمين و پخش مناسب و كارآمد پيام‌ها صورت مي‌گيرد. پژوهش حاضر كه در راستاي پرداختن به موضوع مديريت پيام تهيه شده است، مي‌كوشد اين موضوع را از ابعاد گوناگون بررسي كند. در همين راستا با بهره‌گيري از منابع و متون اسلامي و با توجه به اقتضائات و دانش رسانه‌اي موجود خواهيم كوشيد در راستاي روشن‌تر شدن شيوه مناسب مديريت پيام در رسانه ملي گامي برداشته شود. بر همين اساس، ضمن تبيين برخي اصول كه بايد بر فرآيند مديريت پيام در رسانه ملي حاكم باشند، به مباحثي اشاره شده است كه به نوعي مقدمه مديريت پيام هستند. از همين رهگذر پس از آنكه در فصل نخست به كليات بحث پرداخته ميشود، در فصل دوم، از مخاطب و مديريت پيام سخن به ميان مي‌آيد. سپس در فصل بعد، جايگاه فرستنده در مديريت پيام بررسي و تبيين ميشود. فصل چهارم اين نوشتار به اصول ناظر بر تعيين و توليد پيام نظر دارد. فصل نهايي پژوهش نيز اصول مربوط به ارسال، توزيع و بازخوردگيري از پيام را ارائه كرده است
در سالهاي گذشته، سرعت تغييرات تكنولوژيكي به ويژه در بخش‌هايي نظير فناوري اطلاعات آن‌قدر گسترده بوده است كه با مجموع پيشرفت هاي صورت گرفته در چند هزار سال گذشته قابل مقايسه نيست و همين امر لزوم فهم و درك بهتر تغيير و تحولات آينده و توجه به موضوع آينده شناسي را براي بشر به ويژه دولت ها و سازمان ها بيش از پيش حائز اهميت ساخته است. از هر زاويه اي كه نگاه كنيم، مي بينيم با ظهور فناوري هاي جديد، صنعت پخش به طور مداوم در حال تغيير سريع و چشمگير است، بنابراين يكي از پارامترهاي مهم در حوزه رسانه پيش بيني فناوري رسانه به ويژه وضعيت آينده راديو و تلويزيون است و اگر مديران شبكه‌هاي راديو و تلويزيون خواهان تصميم گيري هاي مهم و استراتژيك هستند، بايد با بررسي رويدادها و تحليل روندهاي پيش دستانه به استقبال آينده بروند. اداره كل پژوهش هاي اسلامي صدا و سيما نيز به تبع مأموريت ذاتي و خطيري كه بر دوش دارد، در پي برخي از تحولات نويدبخش، فضاي راهبردي به خود گرفته و در همين مدت كوتاه با راه اندازي و تقويت گروه آينده پژوهي و رسانه هاي نوين به اجراي پروژه هاي آينده شناسي در حوزه هاي مختلف مأموريتي و كاري خود از جمله فناوري هاي نوين و شيوه هاي رويارويي با آن به منظور كشف زودهنگام و پيش دستانه تغييرات آتي دست يازيده و چندين پروژه پژوهشي را اجرا كرده است كه از جمله آن بررسي وضعيت تلويزيون در آينده است. مجموعه پيش رو، ترجمه كتاب آينده پخش همگاني «حتي بالاتر» است كه توسط مصاحبه با 27 نخبه صنعت رسانه، 25 سال آينده تلويزيون را پيش¬بيني كرده است. از محقق ارجمند، جناب آقاي مهندس مهدي سياسي فر، مدير كل محترم ارتباطات ماهواره اي سازمان صدا و سيما به جهت اهتمام به شناسايي و ترجمه اين اثر سپاسگزاري نموده و اميداواريم ره آورد اين اثر براي سياست گذاران و برنامه ريزان و مسئولان و مديران رسانه ملي ترسيم چشم انداز پخش همگاني و آماده شدن براي شرايط فضاها و فن‌آوري هاي جديد در اين حوزه باشد.
فناوري در دو قرن گذشته، چهره جهان را بسيار دگرگون كرده، آثار شگفت‌انگيز آن، بر ابعاد و جوانب گوناگون حيات بشر اثر گذاشته است. سبك زندگي انسان ها، نگرش ها، هنجارها، ضدهنجارها و ارزش ها، حتي سازوكارهاي اداره جوامع به شدت تحت تأثير تغييرات فناوري بوده است. دگرگوني‌هاي همه‌جانبه، در همه عرصه‌هاي زندگي انسان مدرن، آثار مثبت و منفي فراواني داشته است. اين دگرگوني‌هاي شتابان، به همراه خود چالش‌هايي بسيار جدي، براي هنجارها، باورها، رويه‌ها و قواعدي كه در گذشته وجود داشته‌اند و در تنظيم روابط اجتماعي و چگونگي تعامل ميان انسانها نقش ايفا مي‌كرده‌اند، دربرداشته است. در برخورد با سير شتابنده اين دگرگوني‌ها، دو رويكرد ممكن است در پيش گرفته شود: 1. انفعال و تسليم (هر چه پيش آيد خوش آيد) كه سرنوشت خود را به دست تحولات مي‌سپرد تا همچون طوفاني به هر سو ببرد. 2. آمادگي ناشي از آگاهي در برابر تحولات و برخورد فعال و فوق فعال با آنها. «جوامع بلوغ‌يافته نه تنها مي‌كوشند تا آنجا كه ممكن است با آماده ساختن خود براي مقابله با تحولات، از غافلگير شدن و در گرداب حوادث ناخواسته افتادن پرهيز كنند، كه همه همت خود را به كار مي‌بندند تا با برساختن سناريو‌هايي از آينده‌هاي محتمل‌الوقوع و ارزيابي نقاط قوت و ضعف هر كدام، مسير تحولات شتابناك را در حد امكان به گونهاي سامان دهند كه زمينه براي ظهور برخي از آينده‌هاي محتمل فراهم شود و در عوض از تحقق برخي ديگر از اين آينده‌ها كه مطلوب نيستند، جلوگيري به عمل آيد». (پايا، 1387: 13 و 15) اما بايد در خصوص فناوري و تأثيرات آن بر جوامع به نكته مهم ديگري توجه كرد: «از سوء تعبيرهايي كه از فناوري مي شود، يكي آن است كه فناوري، قدري جلوتر از جامعه حركت ميكند و مردم را پشت سر مي‌گذارد. در نتيجه، گفته مي شود كه ما به شوك آينده ـ تعبيري كه آلوين تافلر ساخته است ـ دچار گشته ايم. گويي سرعت پيشرفت هاي تكنولوژيك ما را مبهوت كرده است؛ انديشه اي كه در ادبيات جامعه شناسي نيز البته با اصطلاحاتي اندك متفاوت يافته مي شود. ويليام اف. آگبرن، جامعه شناس، عبارت «تأخر فرهنگي» را با اين استدلال برساخت كه فناوري به نيروي غالب در تغيير اجتماعي بدل شده و نهادهاي اجتماعي و فرهنگي نتوانسته اند خود را با آن سازگار كنند كه در نتيجه، منجر به تأخر فرهنگي شده است. متأسفانه از آن هنگام استفاده هاي نابخردانه‌اي از اين ايده صورت گرفته است.» (بل، 1382: 19) منظور اين است كه به رغم تغيير و تحولات شتابان فناوري، ميتوان با سياست‌گذاري به‌هنگام و پيشرو، اين تحولات را از نظر تأثيرات اجتماعي ـ فرهنگي بر جامعه به سويه‌اي مطلوب سوق داد؛ چنان‌كه در گذشته نيز در دوره هاي گوناگون، همواره نگراني هايي جدي از نوآوري‌هاي فناورانه، به ويژه در عرصه رسانه بروز كرده و در مواردي كه در تعامل با اين پديده هاي نو، فعالانه و نه منفعلانه عمل گرديده، فناوري نه تنها تهديد نبوده، بلكه به فرصت نيز تبديل شده است. براي مثال، توسعه صنعت چاپ، نه تنها موجب مقابله با دين نشد، بلكه به دليل فراهم شدن امكان توليد انبوه كتاب‌هاي ديني، فرصت‌هاي بسياري را براي تبليغ گسترده تر دين فراهم كرد.
قطار وارد ايستگاه ميشود و در هاله‌اي از دود و بخار، بوق زنان به جايگاه تماشاگرانِ حيرت‌زده نزديك ميشود. حتي برادران لومير هم دانسته بودند كه يك انتخاب درست در زاويه و ارتفاع دوربين، مي‌تواند چه تأثير متفاوت و شگرفي را به تصوير ببخشد. مجموعه تكنيك‌هاي هنرهاي بصري با تاريخ باستاني و كهنشان در تركيب‌بندي و بازي رنگ‌ها و شكل‌ها و خط‌ها و نقطه‌ها، در جلوه قاب‌بندي و ميزانسن به سينما آمد، اما اين تصوير متحرك و ناطق‌شده، تكنيك‌هاي ديگري را هم دربر داشت. يك دوربين بازيگوش در دستان هنرمند، نماها، زاويه‌ها و حركت‌هايي را تجربه كرد و قدرتي به تصوير بخشيد كه سرآغاز دوران جديدي شد؛ عصر تصوير و رسانه. كارگران از كارخانه خارج مي‌شوند؛ خانواده‌اي بر سر ميز غذا مي‌خورند؛ باغباني مشغول آبياري است. در اين ميان برادران لومير نيز به دنبال ضبط زندگي روزانه در قاب تصوير هستند، اما مسير اين كشف جديد آن دو برادر، پر از فراز و نشيب شد. در دست هر هنرمند تجربه‌گري، سرنوشتي دگرگونه يافت. آنان كه روايت‌ها و جهان‌هايي ساختند و به نمايش گذاشتند؛ آنان كه انديشه، احساس و دنياي ذهني ـ شخصي خود را با آن به تصوير كشيدند و دسته‌اي در پي ضبط حقايق بيروني و دسته‌اي به دنبال بازآفريني حقايق دروني خود بودند، اما در كنار به اشتراك گذاردن دنياها، باورها و احساس‌ها، اين رسانه متصور، زبان گويا و پركلامي شد براي فراخواندن و جهت دادن براي انتخاب؛ انتخاب يك فرد؛ انتخاب يك مرام و اعتقاد؛ انتخاب يك كالا؛ انتخاب يك سبك زندگي؛ انتخاب‌هاي پياپي و سرگرداني در دنياي تصاويري كه شد، عصر تبليغات رسانه‌اي. متن پژوهشي‌اي كه در ادامه مي‌آيد، يكي از گام‌هاي اين مسير ساده‌انگاشته شده در برنامه‌سازي براي رسانه ملي است. در اين پروژه، دو قالب برنامه‌سازي، يعني قالب سخنراني مذهبي ـ وعظ و قالب گفت‌وگو حول موضوع‌هاي ديني ـ مذهبي انتخاب شده است كه دو قالب پركاربرد در برنامه‌سازي در رسانه ملي هستند.
امروزه رسانه‌ها به عنوان يكي از مهمترين ابزارهاي توليد فكر و انديشه تبديل شدهاند. مجموعه‌اي از ويژگي‌ها و جذابيت‌هاي اين ابزارهاي جديد ارتباطي، سبب شده است تا سياستگذاران حوزه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و فرهنگي براي دستيابي به اهداف خود، توسل به رسانه‌ها را در اولويت قرار دهند. به عبارتي، به رسانه‌ها نوعي نقش كارگزاري و منبعي براي تصميم‌سازي و انديشه‌آفريني واگذار شده است. در اين رهگذر سياستگذاران با دامن زدن به انواع شگردها و شيوه‌هاي جريان‌سازي درصدد تأثير بر نگرش و بينش و تسخير اذهان و افكار عمومي برآمده‌اند. نكته حائز اهميت آنكه طراحي و برنامه‌ريزي اين فرآيند به گونهاي صورت مي‌پذيرد كه رسانه‌ها در بسياري از مواقع بدون هيچ‌گونه پردازش و ارزيابي مخاطبان را به تصرف درمي‌آورند دنبال‌كننده تمامي اهداف و استراتژي‌هاي رسانه‌اي مي‌شوند. بر اين اساس، فرهنگ، اقتصاد، سياست و قدرت در ابعاد محلي، ملي و بينالمللي تا حد زيادي به شيوه عملكرد رسانه‌ها و نقش‌آفريني آنها در اين زمينه‌ها وابسته شده است. سردمداران و حاملان قدرت و ثروت در نظام جهاني به خوبي اهميت اين امر را درك كرده و از مجاري متعدد نسبت به پياده‌سازي برنامه‌ها و سياست‌هاي فكري و عملي خود اقدام نموده‌اند. اهميت اين امر زماني مشخص ميشود كه تأثير اين ابزارها را در عرصه نظامي و قدرت شكل‌دهي به جنگ اطلاعاتي با بهره‌گيري از شگردها و شيوه‌هاي تأثيرگذاري در جريان‌سازي و شبهه‌افكني مورد كنكاش قرار دهيم. بر اين اساس، لازم است نظام‌هاي سياسي در برخورد با اين موضوع، توان سازماندهي و اطلاعاتي خود را تقويت كند تا بتوانند به گونهاي مطلوب در بهره‌مندي از اين ابزارها در برابر شيوه‌هاي جريان‌سازي مخرب با استفاده از مهندسي معكوس نسبت به كنترل، هدايت و عملياتي كردن انديشه‌هاي خودي، موفق عمل كنند. طبيعي است پيش از همه، لازمه اين امر داشتن شناخت و آگاهي دقيق از مجموعه اين فرآيند و شگردهاي آن است تا در پرتو اين امر بتوان بهترين و حساب‌شده‌ترين تصميم‌ها را در بحراني‌ترين زمان‌ها، گرفت. توجه به اين موضوع براي نظام اسلامي ما كه در امتداد خط سرخ شهادت و حماسه عظيم كربلاست و همين جريان‌سازي‌ها و شبهه‌افكني‌ها نقش مهمي را در اين زمينه ايفا كردهاند اهميت دو چندان دارد. اين موضوع نيز همواره مورد نظر حضرت امام رحمه الله و مقام معظم رهبري بوده است. به عنوان نمونه مقام معظم رهبري با تأكيد بر شناخت رسانه و اقتضائات آن ميفرمايد: اگر دشمن مي‌تواند از علوم ارتباطات و از پيشرفت‌ها و تازه‌هاي علمي اين رشته استفاده كند، ما هم مي‌توانيم استفاده كنيم. ما هم بايد دنبالش برويم تا استفاده كنيم. چه مانعي دارد؟ از همان شيوه‌هايي كه ضلالت منتشر مي‌كنند، ميشود ما استفاده كنيم و هدايت را منتشر كنيم. استعداد ما در استفاده از ابزارها، استعداد بالايي است... بايد از اين‌گونه ابزارها استفاده كرد تا هر چه ممكن است دايره اثرگذاري خود را وسيع‌تر كنيم.
بشر از ديرباز در پي آن بوده است كه كاستي ها، كمبودها و آسيب هاي حيات اجتماعي و فردي خويش را به گونه اي بزدايد. به همين دليل و براي دستيابي به اين مهم، به توليد، گزينش و استفاده از روش‌هاي گوناگون دست يازيده است و اين پويش و كوشش همچنان ادامه دارد. زندگي و حيات آدمي از راه هاي گوناگون و به وسيله عوامل مختلف، با آفت ها دست به گريبان و آسيب پذير مي شود كه چه بسا درمان پاره اي از آنها پرهزينه، دشوار و گاهي ناممكن است. پاره اي از اين عامل هاي آفت زا تنها به سيستم فيزيكي و جسمي انسان آسيب نمي‌رسانند، بلكه روح و روان آدمي را نيز مورد حمله هاي كشنده و ويران گر قرار مي دهند كه هم برآيند هاي منفي اخلاقي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي آن خطرآفرين و سنگين است و هم راه درمان آن زمان‌بَر، پرسنگلاخ و نفس گير است. از آفات مهم و امراضي كه روح و روان آدمي را رنجور و انديشه اش را ويران و رفتارش را به كژراهه مي كشاند، همانا خرافات است.خرافات انسان را از انديشه و تعقل باز مي دارد، خرد و منطق را در جامعه سست مي كند، او را به سوي خيالات و اوهام مي كشاند و دچار عقب‌ماندگي مي كند و جامعه را نيز از رشد و ترقي و پويايي باز مي دارد. اديان الهي ـ پيش از دين خاتم ـ براي مبارزه با خرافات آمدند و با خرافات از بين رفتند. دين و خرافه همواره در كنار هم زندگي كرده اند و خرافه مانند انگل هاي درون بدن، در درون دين قرار مي‌گرفت و به آرامي آن را نابود مي كرد تا اينكه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله مبعوث شد، آن هم در شرايطي كه زندگي عرب ها به دليل نداشتن رهبر و فرهنگ صحيح و از سويي انتشار فساد و شيوع خرافات به صورت زندگاني حيواني در آمده بود. قرآن اين مسئله را به آنها گوشزد مي كند و مي فرمايد: وَكُنتُمْ عَلَي شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا؛ و شما بر لبِ حفره اي از آتش بوديد، خدا شما را از آن نجات داد». (آل عمران: 103) از اين رو، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله با تمام قدرت كوشيد تا آثار جاهليت را ـ كه همان افسانه ها و اوهام بودند ـ از ذهن‌ها پاك كند و براي رسيدن به اين هدف، دستورهاي وحي و آيات قرآن سرلوحه برنامه هاي آن حضرت بود.در ادامه موضوع‌هايي كه اموري واقعي و غير خرافي بود. اما گاه به سمت خرافه كشيده شدهاند بررسي ميشود. سپس مصاديقي از خرافات رايج بيان و مورد نقد بررسي قرار خواهند گرفت. در كتاب حاضر تلاش شده است براي خرافه‌زدايي راه كارهاي مناسبي ارائه گردد و در بخش آخر نيز رسانه ملي مورد توجه ويژه قرار گرفته است. به اميد آنكه روزي از رسانه ملي‌مان جز حقايق و معارف ناب اسلامي چيزي به گوش نرسد و كشورمان از لوث هرگونه عقيده خرافي و باطل پاك گردد.
ظهور قدرتمند سينما در زندگي انسانها در سده پاياني قرن بيستم و تحولات تكنولوژيك آن باعث تغييرات بنيادين در زندگي، عقايد و تلقي انسان از جامعه خود شد. هر چند رنسانس ضد كليسايي نقطه شروعي بر اين تحولات بوده است اما هيچ‌كس تصور نمي‌كرد، كه همان تحول تكنولوژيك پس از رنسانس دور برگردان‌هايي براي نمايش شبه دين‌ها و آيين‌ها باز كند و امر مقدس دوباره اصالت پيدا كند. دين بر كنار شده از جامعه دوباره به جامعه باز مي‌گردد، تأثيرگذار ميشود، تغيير شكل مي‌يابد و اين روزها، خيلي سريع (به مدد صنعت سينما و تلويزيون) حضورش را در صدر عناوين و محورهاي فيلم‌سازي در دنيا (به خصوص هاليوود) تثبيت ميكند. امروز ديگر عناويني مثل سينماي قدسي، سينماي ديني، سينماي آييني، سينماي معناگرا، سينماي ماورايي و نظاير آنها در كشور ما جديد نيست و هر روز مقالات، مطالب و نقدهايي در موافقت و مخالفت با آن منتشر ميشود. رجعت دوباره فرزند رنسانس (سينما و صنعت فيلم‌سازي) به همان مضاميني كه روزي آن را به صراحت رد و نقد ميكرد، نكته عجيبي است. اما عجيب‌تر آن كه اين مولود خرد بنياد نقاد دست به باز توليد اشكال جديدي از شبه دين‌ها تحت سينماي قدسي زده و اگر خوب بنگريم شاهد تولد فرزندان رنگارنگ به نام دين اما در بستر همان فرهنگ بي‌دين يا ضد دين خواهيم بود كه سراب را به جاي آب به انسان تشنه معنويت و خدا معرفي مي‌كنند. مفهوم قدسي در اين فرهنگ و سينما، مفهومي برگرفته از فرهنگ‌هاي ملل، دين‌ها، آيين‌ها و تفكرات انساني است كه براي انسان مدرن بازسازي و باز عرضه ميشود. به همان شكل كه همه موضوعات شكل مصرفي و بازاري دارد، اين بازنمايي نيز در خدمت جذب بيشتر سود و براي خلق اميال انسان مدرن اما بي‌خداست. اينكه چرا امر قدسي جاي دين را مي‌گيرد، به فطرت و نياز دروني انسان مربوط است اما اينكه بتوان مخلوقات باز توليد يا بازنمايي شده امروز را نام سينماي ديني گذاشت، گام نهادن در مسيري اشتباه خواهد بود. لزوماً در اين سينما متن ديني همان متون كتب مقدس يا حتي گفته‌هاي پيامبران نيست. (هر چند خود اين متون دستخوش تغييرات و دگرگوني بسياري در طول زمان شده است) مسيح هر روز و در هر ثانيه به گونه‌هاي جدي و هزل‌گون درگير وقايع فراواني است كه انسان امروزين با آن حوادث دست و پنجه نرم ميكند. بنابراين مخاطب نبايد تصور كند هر آنچه در آثار توليد شده مي‌بيند همان نسبت را با دين دارد كه در فرهنگ خود و اسلام از آن سراغ مي‌گيرد.
نقش محوري مطالعه و كتابخواني و ارزش ذاتي فرهنگ مكتوب و تاثير انس و الفت جامعه با كتاب و لوازم مربوط به آن در پيشرفت و توسعه جامعه بر كسي پوشيده نيست. به راستي با ترويج و گسترش كتاب و كتابخواني است كه مي توان علاوه بر دستيابي به دستاوردهاي نوين بشري در زمينه دانش و فرهنگ و پيشينه انـديشه‌هـا، عقـايـد و تجليـات فكـــري و خـلاق بزرگان فكر و انديشه، به سفارشات و توصيه هاي ديني و اسلامي كه در آن كتاب و كتابخواني جايگاهي بس ارجمند و متعالي دارد، عمل نمود. اين است كه آراسته شدن به فضـايـل اخـلاقي، مقابله با خـرافات و انحرافات فكــري و جلوگيري از خـودبـاختگي در بـــرابـــر بيگانگان در سطح جامعه در گرو افزايش آگاهي و دانش يكايك افراد جامعه است كه اين مهم نيز ارتباط تنگاتنگي با درك ارزش و جايگاه كتاب و اهتمام به مطالعه آن دارد. در اساسنامه يونسكو آمده است: «از آنجا كه جنگ در ذهن انسانها زاده مي شود، دفاع از صلح نيز بايد ملكه ذهن انسانها شود» كتاب به علت نقش مهمي كه در ايجاد محيط فكري مناسب براي دوستي و تفاهم ايفا مي كند، يكي از مهمترين وسايل دفاع از صلح و تفاهم بين المللي است. همچنين مقام معظم رهبري، درباره نقش برجسته و سازنده كتاب در پويش هاي تكامل آفرين فردي و اجتماعي مي فرمايند: «در اهميت عنصر كتاب براي تكامل جامعه انساني، همين بس كه تمامي اديان آسماني و رجال بزرگ تاريخ بشريت، از طريق كتاب جاودانه مانده اند و روابط فرهنگي جامعه بشري نيز از پويش كتاب و مبادلات فرهنگي تقويت شده اند» از طرف ديگر رسانه هاي گروهي به خصوص رسانه ملي كه فرهنگ سازي و گسترش آگاهي و رشد جامعه از رسالتهاي آن محسوب مي گردد، وظايف خطيري در ترويج كتاب و فرهنگ مطالعه بر عهده دارند. با توجه به اهميت اين موضوع، مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما با هدف استفاده برنامه‌سازان رسانه، مجموعه حاضر را كه به وسيله محقق ارجمند عيسي زارعي تدوين يافته و در بخشهاي مختلف به مبحث كتاب و كتابخواني و جايگاه آن در رسانه ملي پرداخته است، تقديم مي نمايد. اميد است مورد توجه علاقمندان و به ويژه مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي قرار گيرد. ( خوشبخت كسي است كه به يكي از اين دو چيز دسترسي يابد: كتاب‌هاي خوب يا دوستاني كه اهل كتاب باشند.) ويكتور هوگو
حضور قدرتمند رسانه ملي و تأثيرگذاري آن درجامعه بر كسي پوشيده نيست، آنگونه كه به جرئت مي توان تاثيرگذاري اين رسانه را بيشتر از نهادهاي ديگر اجتماع دانست. يكي ازعمده نقش ها و رسالت هاي رسانه، تلاش براي آگاهي بخشي در مسائل مختلف سياسي و اجتماعي است.پژوهش «نقد رسانه در آگاهي بخشي سياسي و اجتماعي» درچهار فصل و درباره موضوعاتي چون اهميت و ضرورت آگاهي بخشي، آگاهي بخشي سياسي، آگاهي بخشي اجتماعي و نقش و تاثير رسانه در ارتباط با هر يك از اين مباحث در پي توضيح اين نقش و تحقق اين رسالت مهم رسانه صدا و سيما گرد آمده است.
اهميت مباحث كتاب حاضر را از دو منظر مي توان مورد توجه قرار داد: نخست توجه ويژه به روش هاي كيفي تحقيق كه در رويكرد ممتاز مقالات كتاب حاضر شاهد آن هستيم. به منظور دميدن روحي تازه در كالبد روش شناختي مطالعات عرصه دين و رسانه، سياستگذاران و پژوهشگران اين حوزه بايد الويت روش هاي كيفي را درك و به طور عملي آن را پياده سازند. دوم، لزوم توجه به تمايزات موجود ميان رويكردهاي اسلامي و غيراسلامي (و سكولار) در حوزه دين، رسانه و فرهنگ. به طور مسلم ميان پيش فرض ها، مباني اعتقادي، روش شناسي ها و نتايج به دست آمده در اين رويكردها تمايزاتي وجود دارد كه نبايد و نمي توان از آنها چشم پوشي كرد.
