نام گذاري سال جاري با عنوان «حماسه سياسي و حماسي اقتصادي» را به نوعي مي توان عصاره و چكيده اي از نام گذاري هاي اين چنيني در سال هاي اخير دانست. اين تعبير حداقل در وجه اقتصادي آن، با اشاره به نام هايي چون «توليد ملي» و «حمايت از كار و سرمايه ايراني»، «جهاد اقتصادي»، «همت مضاعف و كار مضاعف» و «نوآوري و شكوفايي» درست‌تر به نظر مي رسد. در واقعيت امر نيز تأكيد مجدد بر وجه اقتصادي و نيز اطلاق لفظ حماسي بر اين مسأله، با توجه به گذرگاه ها و تنگناهاي ناعادلانه اي كه دشمنان و بدخواهان بر سر راه پيشرفت و آباداني كشور ايجاد كرده اند، تا به زعم خويش پيشروي و پيشتازي ايران و ايراني را در عرصه جهاني دچار وقفه نمايند، نشان از آينده نگري و شناخت ضرورت ها و درك شرايط و نيازها در برهه حساس كنوني دارد. وجه سياسي شعار امسال نيز جايگاه و اهميتي كمتر از وجه اقتصادي آن ندارد. علاوه بر برگزاري دو انتخابات سرنوشت ساز (رياست جمهوري و شوراها) در نيمه نخست سال جاري كه به خاطر موقعيت داخلي و خارجي از اهميتي دوچندان برخوردار است و حضور حماسه وار مردم در صحنه انتخاباتي را طلب مي كند، كشور عزيز ما در عرصه بينالمللي و منطقه اي نيز به لحاظ سياسي با موقعيت و شرايط ويژه اي روبروست. صف آرايي بي سابقه قدرت هاي سلطه جو در برابر دولت‌ها و حكومت‌هاي مستقل، تبليغات يك جانبه و سهمگين رسانه اي، تلاش بي‌وقفه براي تحميل خواسته ها و تمايلات نامشروع و غيرقانوني از سوي سلطه گران، به كارگيري تمامي امكانات براي مقابله و ايجاد انحراف در حركت ها و جنبش هاي رهايي بخش و بيداري اسلامي، و به خصوص تلاش همه جانبه براي ايجاد سد و مانع در برابر پيشرفت مهارنشدني ايران در بحث انرژي هسته اي و مواردي از اين قبيل، لزوم خلق حماسه سياسي را بيش از پيش نمايان مي سازد. از سوي ديگر، حماسه سياسي و حماسه اقتصادي را مي توان دو فرايند وابسته و موازي با هم دانست كه وقوع و تثبيت هر كدام به وقوع و رشد ديگري كمك مي كند. مسائل سياسي و اقتصادي كشور، همانند حلقه‌هاي زنجير به يكديگر متصل هستند و توأم با هم بايد مورد توجه قرار گيرند؛ چراكه خلق يك حماسه سياسي، زمينه‌ساز ايجاد تحول، همدلي، اتحاد و انسجام بين مردم شده و رونق اقتصادي كشور را هم در پي خواهد داشت. لذا تحقق حماسه اقتصادي، نيازمند مشاركت همه‌جانبه مردم و مسؤولان در حمايت از توليدات داخلي، افزايش و تقويت توان اقتصادي كشور، صرفه‌جويي و كاهش واردات است؛ چرا كه بدون ترديد در پيش گرفتن سياست هايي چون اقتصاد مقاومتي و حمايت از توليدات داخلي، كشور را به سمت خلق حماسه اقتصادي و پيشرفت جهشي سوق مي‌دهد. اهميت و ضرورت كتاب‌شناسي يا منبع شناسي كه در آن، منابع مرتبط با موضوعي خاص معرفي و ارائه مي گردد، نزد اهل پژوهش و تحقيق، دانسته و شناخته شده است. هر پژوهش گري براي سامان دادن به پژوهش خود، به مطالعه و بازبيني همه آثار مربوط به موضوع مورد نظر نياز دارد و لذا كمتر پژوهشي بدون تكيه بر منابع و آثار پيش نگاشته در آن زمينه، به زيور طبع آراسته مي گردد. كتاب‌شناسي به تعيين موضوع و حدود آن نيز كمك ميكند. از همين رو، پس از انتخاب موضوعِ پژوهش، اساسي‌ترين مسأله، مراجعه به منابع براي گردآوري اطلاعات است. بنابراين، آگاهي از آنها افزون بر افزايش غناي پژوهش، از به هدر رفتن فرصت‌ها و دوباره كاريها پيشگيري ميكند.از آنجايي كه در تدوين كتاب‌شناسي ها، شناسايي جنبه ها و حدود و ثغور موضوع، مرحله حساس و تعيين كننده اي است، واقعيت اين است كه شناخت دقيق ابعاد گوناگون موضوعي كه خود، چنانكه اشاره شد، حوزه ها و جنبه هاي مختلفي از مسائل را در بر مي گيرد، كار دشواري است. چرا كه منابع و مآخذي كه به طور مستقيم سه عرصه حماسي، اقتصادي و سياسي را در تلفيق و تطابق با يكديگر مورد كنكاش قرار داده باشند، حداقل تا زمان تدوين كتاب حاضر كمتر در دسترس بوده است. بدين لحاظ در گردآوري منابع معرفي شده در اين كتاب، بيشتر حوزه هاي مرتبط و نزديك به شعار مطرح شده در نام گذاري امسال مدنظر بوده است. حوزه ها و موضوعاتي كه نه تنها در بطن شعار امسال قرار دارند، بلكه اغلب مسائلي است كه امروزه مبتلابه جامعه و نيز دغدغه پژوهشگران، كارشناسان و افراد علاقمند نيز مي باشد. مي توان چنين ادعا نمود كه اين موضوعات، به ظن قريب به يقين مي توانند به عنوان مؤلفه ها و عناصر لازم براي تحقق حماسه سياسي و حماسه اقتصادي قلمداد شوند؛ برخي از اين مباحث عبارتند از: اخلاق سياسي، بصيرت، جنگ رسانهاي، خدمت رساني، مشاركت سياسي، وحدت ملي و انسجام اسلامي، استقلال اقتصادي، اقتصاد مقاومتي، توليد ملي، نوآوري و شكوفايي، همت و كار مضاعف، جهاد اقتصادي، فقرزدايي، خودكفايي، قناعت و... . همچنين اشاره به اين نكته نيز ضروري است كه به لحاظ تعداد زياد كتاب ها و مقالاتي كه در موضوعات فوق موجود بوده است، در هر يك از مباحث، به برگزيده اي از منابع اكتفا شده است. اميد است اين اثر كه در فرصتي محدود فراهم شده است، بتواند نيازهاي پژوهشي و تحقيقاتي علاقمندان و پژوهشگران و نيز تهيه كنندگان و برنامه‌سازان را كه در موضوع سال و ابعاد مختلف آن اقدام به برنامه سازي مي‌كنند، تا حدودي برطرف نمايد.
رهبر معظم انقلاب اسلامي، حضرت آيتالله خامنه‌اي ـ دامت بركاته ـ بر اساس نگاه راهبردي و كلان‌نگر خود به مسائل و مشكلات كشور و در استمرار حركتي كه از پنج سال پيش تاكنون در زمينه نامگذاري سال‌ها به موضوع‌ها و مسائل مهم اقتصادي آغاز كردهاند، سال 1392 را نيز به موضوعي اقتصادي اختصاص دادند و آن را «سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي» ناميدند. ناگفته نماند كه مقام معظم رهبري در سال جاري به دليل موقعيت خاص كشور در عرصه بينالمللي و با توجه به شرايط ويژه داخلي كشور؛ و قرار گرفتن در آستانه دهمين دوره انتخاب رياست جمهوري، افزون بر موضوع اقتصاد به موضوع سياست نيز توجه كردند و خواستار حماسه‌سازي مردم و مسئولان در دو حوزه سياست و اقتصاد شدند. ايشان در پيام نوروزي خود در اين‌باره فرمودند: سال 92 را به عنوان «سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي» نامگذاري مي‌كنيم و اميدواريم به فضل پروردگار، حماسه اقتصادي و حماسه سياسي در اين سال به دست مردم عزيزمان و مسئولان دلسوز كشور تحقق پيدا كند. با توجه به جايگاه و نقش حساس و تعيين‌كننده رسانه ملي در تحقق رهنمودها و مطالبه‌هاي مقام معظم رهبري در زمينه آفريدن حماسه سياسي و حماسه اقتصادي در سال 1392، در كتاب حاضر به بررسي و تبيين مهمترين راهبردها و سياست‌هاي رسانه ملي در سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي مي‌پردازيم. گفتني است، كتاب راهبردها و سياست‌ها حاصل مجموعه جلسات كارشناسي است كه با حضور و هم‌انديشي كارشناسان حوزههاي سياست، اقتصاد، رسانه و ارتباطات در مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما تشكيل شده است.
نزديك به يك دهه است كه مقام معظم رهبري در آغاز هر سال جديد با تدبيري هوشمندانه و با در نظر گرفتن موقعيت زماني، سياست‌ها، راهبردها و جهت‌گيري‌هاي كلان كشوررا براي رسيدن به قله‌هاي پيشرفت و توسعه با نامگذاري سال جديد تعيين مي‌كنند. امسال نيز طبق روال ساليان گذشته با توجه به حساسيت‌هاي موجود در دو عرصه «سياست» و «اقتصاد» با نامگذاري «سال حماسه سياسي و حماسه اقتصادي»، افق كاري را براي برنامه‌هاي كشور در سال پيش رو، جلوي ديدگان مسئولان و مردم قرار دادند. البته در تبيين و كالبدشكافي موضوع حماسه سياسي و حماسه اقتصادي كه در اين نوشتار مدنظر نگارنده است بايد گفت: منظور و مقصود معظم‌له از اين نامگذاري، اين است كه مردم و مسئولان با تلاش شجاعانه و بانشاط تهديدها وتحريم‌هاي دشمنان را به فرصت‌ها تبديل كنند و با توكل به خداي بزرگ انقلاب اسلامي را پيش ببرند و دشمنان را مأيوس نمايند و اينها همه در يك مقطع خاص مثل انتخابات خردادماه خلاصه نمي‌شود. بلكه سطح توقع ايشان اين است كه در تمام طول سال و در تمام صحنه‌هايي كه براي حضورمردم، احساس نياز ميشود، با توجه به شرايط داخلي و خارجي حضور مردم به گونه‌اي باشد كه تمام تلاش‌هاي ناحق بينالمللي و همه فتنه‌انگيزي‌هاي داخلي براي انحراف مسير انقلاب اسلامي از مسير اصلي خود ناكام شود. بي‌شك اين مهم فقط با يك حضور حماسي ميسّر است. البته اين حماسه‌آفريني فقط منوط به حضور مردم نمي‌شود، بلكه همان اندازه كه مردم ميتوانند در آفرينش حماسه نقش داشته باشند به همان اندازه، حتي بيش ازآن مسئولان هم تأثيرگذار هستند. در واقع در سال حماسه سياسي مسئولان با همدلي و وحدت بيشتر ضمن اينكه دوشادوش مردم در تمام صحنه‌ها حضور مي‌يابند با روحيه‌اي متفاوت، اراده‌اي قوي‌تر همچنين انگيزه‌اي مضاعف و بصيرتي بيشتر براي حل مشكلات سياسي و اجتماعي مردم كوشش كنند. با نگاهي به اوضاع اقتصادي كشور در هجمه همه‌جانبه جهان استكبار در درهم شكستن اقتصاد كشور عزيزمان كه به فرموده رهبر معظم انقلاب «مي‌خواستند ملت ايران را به وسيله تحريم فلج كنند اما نتوانستند.» شعار حماسه اقتصادي راهبردي‌ترين و كوبنده‌ترين دكتريني است كه مطرح نمودند و در واقع به ثمر نشاندن تمامي ميوه‌ها و برنامه‌ها و شعارهاي سالهاي گذشته است. با تأمل در آيات الهي درمي‌يابيم كه مطالبه حماسه همه‌جانبه و يك‌پارچه امت اسلامي و در يك صف مستحكم با شور و شعف فراوان در مقابله با دشمنان خدا در عرصه‌هاي بينالمللي و داخلي چيزي است كه رهبر فرزانه انقلاب اسلامي از آحاد مختلف مردم انتظار دارند و نيز روح حماسه مقاومت و پايداري، حماسه عمل به شعارها و شعورها، حماسه جهاد در صف واحد، حماسه وحدت پولادين امت، حماسه حضور با همراهي و رهبران الهي، حماسه غلبه جهاني دين خدا، حماسه استقامت در ايمان و سرانجام حماسه پيروزي در آموزههاي ديني نهفته است. بنابراين با توجه به محدوديت زماني تلاش نموده‌ايم با بهره‌گيري از منابع آيات و روايات به ويژگي‌هاي حماسه و انواع آن و نگاه اسلام به مباني و بايسته‌هاي حماسه سياسي و اقتصادي و آسيب‌شناسي آنها بپردازيم اميد است كه مورد قبول حق افتد.
نامگذاري سال‌ها كه در سنوات اخير توسط مقام معظم رهبري انجام ميگيرد تدبير و راهبرد حكيمانهاي است كه معظم‌له به منظور هدايت جامعه و توجه دادن آن به مسائل سياسي، فعال ساختن اذهان جهت ارائه آراء و ديدگاهها، همدل و همفكر كردن مردم و مسئولان، وحدت و انسجام بخشيدن به مسير حركت عمومي كشور، پيشگيري از خطرها و خنثي كردن توطئهها، برجسته نمودن ارزشها و موضوعات اصلي مورد نياز كشور و زمينهسازي براي توليد علم و فكر به كار ميگيرند. مقام معظم رهبري به دليل پيش رو بودن انتخابات رياست جمهوري كه تعيين‌كننده بالاترين مقام اجرايي كشور ميباشد و همچنين به دليل تداومبخشي به حركتهاي قبلي كشور در حوزه اقتصاد سال 1392 را سال «حماسه اقتصادي، حماسه سياسي» نامگذاري فرمودهاند كه قبل از ورود به هر بحثي بايد ديد كه علت اين نامگذاري چيست و اين واژه داراي چه ويژگيهايي است كه معظم له در اين سال انتظار دارند تا جامعه در جهت تحقق اين شعار گام بردارد. يكي از روشهاي مطالعه درباره چيستي و چرايي موضوع باز بيني و ترسيم خطوط فكري رهبران ديني و سياسي است كه هر چند كار آساني نيست اما گام مهمي جهت تبيين و تعميق آن است، چرا كه مهمترين اصل در شناخت هر حركت و نهضتي، شناخت دقيق رهبران و آگاهي از انديشهها و خصوصيات فردي و اجتماعي آنان است. در اين راستا جهت تبيين حماسه سياسي و حماسه اقتصادي بر مبناي بيانات حضرت امام رحمه الله ومقام معظم رهبري سه عنصر اساسي قابل بازشناسي است: 1. مباني و اصولي كه بر اساس انديشه امام و مقام معظم رهبري موجب تحقق حماسه سياسي و اقتصادي ميگردد. 2. اهدافي كه بر مبناي انديشه ايشان براي حماسه سياسي و اقتصادي متصور است. 3. راهبردها، راهكارها و روشهايي كه براي وصول به اين اهداف در نظر است و بايد به كار گرفته شود. شايان ذكر است كه با توجه به موضوع تحقيق، صرفاً مفاهيمي مورد توجه است كه داراي دو ويژگي اساسي باشد: نخست مرتبط بودن با سياست و اقتصاد و ديگري مطلوبيت آن مفهوم از منظر حضرت امام رحمه الله و مقام معظم رهبري. در اين تحقيق هدف كشف اصول و ارزشها و همچنين كشف نظر و ديدگاههاي حضرت امام رحمه الله و مقام معظم رهبري است و به دليل آن كه تحقيق مرتبط با مطالب موجود است از روش اسنادي استفاده شده است و روش گردآوري اطلاعات فيش برداري از منابع بوده است. براي به دست آوردن وجمع بندي مطالب نياز به يك طرح يا الگوي از پيش تعيين شده بود تا بر اساس آن به منابع مراجعه و بيانات مرتبط استخراج گردد و به اين منظور مدل swot به عنوان الگو انتخاب گرديد و پس از مراجعه به منابع بيانات در 4 بخش مباني، فرصت‌ها و تهديدها، نقاط ضعف و قوت و راهكارها تدوين گرديده است. از ويژگي‌هاي اين تحقيق ميتوان به اتقان و دسته بندي مطالب بر اساس يك مدل علمي و كاربردي اشاره نمود كه برنامه سازان ميتوانند از آن براي انتخاب موضوعات برنامه‌هاي گفتگومحور، انتخاب سوژه براي تهيه گزارش و برنامه‌هاي مستند و... استفاده نمايند.
نقش محوري مطالعه و كتابخواني و ارزش ذاتي فرهنگ مكتوب و تاثير انس و الفت جامعه با كتاب و لوازم مربوط به آن در پيشرفت و توسعه جامعه بر كسي پوشيده نيست. به راستي با ترويج و گسترش كتاب و كتابخواني است كه مي توان علاوه بر دستيابي به دستاوردهاي نوين بشري در زمينه دانش و فرهنگ و پيشينه انـديشه‌هـا، عقـايـد و تجليـات فكـــري و خـلاق بزرگان فكر و انديشه، به سفارشات و توصيه هاي ديني و اسلامي كه در آن كتاب و كتابخواني جايگاهي بس ارجمند و متعالي دارد، عمل نمود. اين است كه آراسته شدن به فضـايـل اخـلاقي، مقابله با خـرافات و انحرافات فكــري و جلوگيري از خـودبـاختگي در بـــرابـــر بيگانگان در سطح جامعه در گرو افزايش آگاهي و دانش يكايك افراد جامعه است كه اين مهم نيز ارتباط تنگاتنگي با درك ارزش و جايگاه كتاب و اهتمام به مطالعه آن دارد. در اساسنامه يونسكو آمده است: «از آنجا كه جنگ در ذهن انسانها زاده مي شود، دفاع از صلح نيز بايد ملكه ذهن انسانها شود» كتاب به علت نقش مهمي كه در ايجاد محيط فكري مناسب براي دوستي و تفاهم ايفا مي كند، يكي از مهمترين وسايل دفاع از صلح و تفاهم بين المللي است. همچنين مقام معظم رهبري، درباره نقش برجسته و سازنده كتاب در پويش هاي تكامل آفرين فردي و اجتماعي مي فرمايند: «در اهميت عنصر كتاب براي تكامل جامعه انساني، همين بس كه تمامي اديان آسماني و رجال بزرگ تاريخ بشريت، از طريق كتاب جاودانه مانده اند و روابط فرهنگي جامعه بشري نيز از پويش كتاب و مبادلات فرهنگي تقويت شده اند» از طرف ديگر رسانه هاي گروهي به خصوص رسانه ملي كه فرهنگ سازي و گسترش آگاهي و رشد جامعه از رسالتهاي آن محسوب مي گردد، وظايف خطيري در ترويج كتاب و فرهنگ مطالعه بر عهده دارند. با توجه به اهميت اين موضوع، مركز پژوهش‌هاي اسلامي صدا و سيما با هدف استفاده برنامه‌سازان رسانه، مجموعه حاضر را كه به وسيله محقق ارجمند عيسي زارعي تدوين يافته و در بخشهاي مختلف به مبحث كتاب و كتابخواني و جايگاه آن در رسانه ملي پرداخته است، تقديم مي نمايد. اميد است مورد توجه علاقمندان و به ويژه مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي قرار گيرد. ( خوشبخت كسي است كه به يكي از اين دو چيز دسترسي يابد: كتاب‌هاي خوب يا دوستاني كه اهل كتاب باشند.) ويكتور هوگو
هرساله مقام معظم رهبري، حضرت آيتالله خامنه‌اي به هنگام تحويل سال و آغاز سال جديد هجري شمسي با پيام نوروزي خويش، ضمن تبريك حلول سال نو به همه ملت‌هاي مسلمان در اقصي نقاط جهان، به ويژه ملت ايران و ملت‌هايي كه عيد نوروز را گرامي مي‌دارند و آن را مبناي شروع سال جديد خود مي‌دانند، نامي براي سال جديد برمي‌گزينند. در واقع اين نامگذاري به تعبيري اولويت آن سال و منشور راهبرد كلان و چارچوب فعاليت مديريت راهبردي و مجموعه نظام اجرايي كشور در طول يك سال است. با نگاهي به نام‌هاي انتخاب شده در سالهاي گذشته درمي‌يابيم اين نام‌گذاري‌ها هوشمندانه و هدف‌مندانه صورت ميگيرد؛ به نحوي كه با مد نظر قرار دادن سند چشم‌انداز، قانون برنامه توسعه، نيازهاي روز نظام جمهوري اسلامي، قشرهاي مختلف جامعه و آحاد ملت، اوضاع و اقتضائات روز كشور، اوضاع و تحولات منطقهاي و بينالمللي، چشم‌انداز تحولات در سطح ملي و بينالمللي، در قالب آن نقشه راه كشور براي يك سال ترسيم و خطوط كلان و كلي اولويت كاري و جهت‌گيري حركت دستگاه‌هاي اجرايي روشن ميشود. بر همين روال به هنگام تحويل سال1393 مقام معظم رهبري پس از تبريك سال نو اين سال را سال «اقتصاد، فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي» نام نهادند. جايگاه و اهميت اقتصاد در برنامه‌ريزي‌هاي كلان كشور در سال جديد و لزوم تبيين رويكرد نظري و منظومه فكري حضرت امام خميني رحمه الله و مقام معظم رهبري در اين زمينه بر كسي پوشيده نيست، اما به دليل اهميت و جايگاه فرهنگ به عنوان زيربناي هرگونه حركت اقتصادي، اجتماعي و سياسي و فعاليت پژوهشي، و نيز به لحاظ گستردگي و حجم وسيع كار و ممكن نبودن پرداختن به هر دو موضوع اقتصاد و فرهنگ در فرصت زماني كوتاه، در اين مجموعه صرفاً بر موضوع فرهنگ متمركز شده و تلاش كرده‌ايم با بهره‌گيري از «روش اسنادي» و «تحليل محتواي كيفي» و با مراجعه به مجموعه آثار و سخنراني‌هاي حضرت امام خميني رحمه الله و مقام معظم رهبري در حوزه «فرهنگ» و مد نظر قرار دادن دو مفهوم كليدي «عزم ملي و مديريت جهادي» به عنوان شيوه‌هاي تحقق اين راهبرد، خطوط كلي انديشه آنان را در اين حوزه استخراج و در چارچوبي مدون و علمي تجزيه و تحليل و ارائه كنيم. آشكار است كه در منظومه فكري حضرت امام رحمه الله و رهبر معظم انقلاب موضوع فرهنگ از جايگاه ويژهاي برخوردار است تا جايي كه حضرت امام رحمه الله در طول حيات پربارشان و رهبر معظم انقلاب در مناسبتها و ديدارهاي مختلف مردمي و مسئولان با ايشان و فرمان‌هاي ابلاغي ايشان به نهادهاي ذي‌ربط، همواره بر اين موضوع تأكيد داشته‌اند. ازاينرو، تبيين انديشه فرهنگي اين دو بزرگوار كاري بسيار مهم، راهگشا نيازمند رعايت ظرافت‌هاي روش‌شناختي، و اتخاذ رويكرد همه‌جانبه‌نگري و تشكيل گروه‌هاي پژوهشي بين‌رشته‌اي و پيش‌بيني زمان كافي است. نگارنده با اذعان به نكات مذكور، كوشيده است متناسب با نياز مخاطبان خود كه عموماً مديران، مسئولان و برنامه‌سازان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران در شبكه‌هاي سراسري و استاني‌اند، از اين خرمن توشه‌اي برچيند و محورهاي كلان و كلي فرمايش‌هاي آنان را استخراج و براي سياست‌گذاري رسانهاي و توليد برنامه‌هاي مختلف عرضه كند. بنابراين، مركزيت و محور اصلي مباحث اين مجموعه، منظومه فكري امام خميني رحمه الله و مقام معظم رهبري بوده است؛ در عين حال در پايان كتاب محورها و موضوعات برنامه‌اي دسته‌بندي و تدوين شده، و نيز يافته‌هاي پژوهشي نگارنده و شاخص‌هاي راهبردي فرهنگي ـ كه دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي با الهام از انديشه‌هاي آنان در سال 1389 تدوين كرده ـ محوريابي و موضوع‌شناسي شده است.
در حوزه مطالعات فرهنگي، سبك زندگي مجموعه رفتارها و الگوهاي كنش هر فرد است كه به ابعاد هنجاري و معنايي زندگي اجتماعي نظر داشته باشد. طبيعي است بر اساس چنين رويكردي، سبك زندگي افزون بر اينكه بر ماهيت و محتواي خاص تعاملات و كنش هاي اشخاص در هر جامعه دلالت دارد و بيانگر اغراض، نيات، معاني و تفسيرهاي فرد در جريان عمل روزمره و زندگي روزانه است، نشان دهنده كمّ و كيف نظام باورها و ارزش‌هاي افراد نيز خواهد بود. بدين ترتيب، از سبك زندگي، مجموعه اي از الگوها و عناصر رفتاري نظام مند و مرتبط اراده مي شود كه يك كل متمايز از كل هاي ديگر را پديد مي آورد. البته چنين برداشتي از مفهوم سبك زندگي افزون بر اينكه پشتيباني آخرين و جديدترين ديدگاه هاي صاحب نظران اين عرصه را به همراه دارد، از قابليت خوبي براي بومي‌سازي مفهوم سبك زندگي بر اساس اقتضائات جامعه ايراني ـ اسلامي برخوردار است. مسئله مهم در رسانه ملي براي كاوش و پژوهش درباره سبك زندگي آن است كه يكي از الگوهاي مهم در سبك زندگي كه آموزه هاي اسلامي نيز به آن توجه ويژه دارند، چگونگي ترويج و تبليغ مجموعه اي از الگوهاي زندگي به منظور پذيرش بهتر و گسترده تر اجتماعي است. در آموزه هاي دين مبين اسلام همواره بر اين نكته تبليغي تأكيد ويژه اي شده است كه مخاطب، هماهنگي آموزه هاي ديني را با نيازها و فطرت خود به درستي درك كند. طبيعي است در پي فراهم آمدن چنين درك و برداشتي، مخاطب به آساني اين آموزه ها را مي‌پذيرد و الگوهاي پيشنهادي را در مسير زندگي خود به كار خواهد گرفت. در اين راستا، اگر رسانه هاي عمومي جامعه اسلامي به عنوان يكي از گذرگاه‌هاي مهم تبليغ و ترويج الگوهاي رفتاري، قصد داشته باشند براي انسان امروز، الگويي از سبك زندگي ديني ترسيم كنند و آن را در سطحي فراگير نهادينه سازند، بايد بكوشند با تصرف حس زيبايي‌شناسي مخاطب، سازگاري آموزه هاي اصيل ديني و الگوهاي رفتاري برآمده از اين آموزه ها را با فطرت انساني تبيين و آشكار كنند. اهميت اين نكته زماني چند برابر مي شود كه متوجه باشيم سبك زندگي، صرفاً بحثي كتابخانه‌اي يا آرشيوي نيست، بلكه مي‌خواهد در همه جاي زندگي فردي و اجتماعي انسان ها حضوري پيوسته و پررنگ داشته باشد. پس نمي توان همه چيز آن را در قالب قانون، بخش‌نامه و دستور‌العمل ارائه كرد. بر اين اساس، بسياري از جنبههاي آن نيازمند ضمانت اجراي دروني است و بخش هاي مهمي از آن بايد با تبليغ هميشگي و اقبال عمومي به صورت هنجارهاي اجتماعي درآيد. در اين مرحله، نقش رسانه هاي همگاني، به ويژه رسانه ملي به عنوان نهادي مهم در جامعهپذيري افراد، كاملاً پررنگ است تا به كمك ابزارهاي ديداري و شنيداري خود، از ظرفيت هاي گسترده زيبايي‌شناختي و هنري براي ترويج و تثبيت سبك زندگي اسلامي بهره برد.
قرآن كتاب هدايت است. كتاب پند و اندرز و عبرت گيري است. كتابي است كه هيچ باطل و گزافه و مبالغه اي در آن راه ندارد و همه از سوي خداوند حكيم نازل شده است. قرآن براي هدايت و ارشاد مردم از روش معرفي الگو نيز بهره برده است. ازاينرو هم به بيان الگوهاي مثبت پرداخته كه بايد آنها را سرلوحه زندگي قرار داد و هم به الگوهاي منفي پرداخته كه بايد از آنها اجتناب و پرهيز داشت. بنابراين براي پاسخ به نياز جامعه به الگوهاي سازنده و واقعي و جلوگيري از رخنه الگوهاي كاذب غربي كه روح و قلب جوانان ما را هدف قرار داده اند، جا دارد تا نهادهاي فرهنگي از جمله رسانه ملي در ترويج اين الگوها و شخصيت هاي قرآني گام هاي اساسي تري بردارند. بر اين اساس تحقيق حاضر بر آن است تا با بيان شخصيت هاي مثبت و منفي از مردان و زنان و بيان شناسه هاي مختلف زندگي آنان چون، شناسه اسمي، شناسه رفتاري و اخلاقي، شناسه تبليغي و... گامي در جهت معرفي آنها بردارد.
وهابيان، گروهي افراطي هستند كه عمري كمتر از دو قرن دارند. آنان با كمك قدرتهاي استعماري و زير چتر افكار انحرافي محمد بن عبدالوهاب به قدرت رسيدند. بعدها دلارهاي نفتي نيز به كمك آنها آمد تا مثلث شوم زور، تزوير و زر كامل شود. اين گروه، خود را از اهل‌سنت مي‌داند، درحالي‌كه عقايد و رفتاري خلاف بيشتر اهل‌سنت دارند. آنان از مسلماني جز ظواهر آن چيزي را به ارث نبرده‌اند. بدين‌ترتيب، با كمك‌هاي مالي به دولت‌هاي اسلامي مي‌كوشند باورهاي پست و منحرف خود را ميان مسلمانان تبليغ و ترويج كنند. پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران، وهابيان كه اين انقلاب را مخالف اهداف خود مي‌ديدند، تبليغات گسترده‌اي بر ضد شيعيان به راه انداختند كه القاي شبهه‌هاي ديني ميان مردم به‌ويژه جوانان، يكي از آنها بود. وهابيان چون از رويارويي با علماي شيعه هراس داشتند، با رواج اين شبهه‌ها باور مردم را هدف قرار دادند. عالمان ديني و فرهيختگان اين مرز و بوم وظيفه دارند پاسخ‌هاي مستدل به اين شبهه‌ها را تنظيم كنند و در گام بعدي، فن و تدبير تازه‌اي به كار گيرند و به جاي دفاع، با طرح ايرادهاي اصولي و مستند و طرح تناقض‌‌هاي وهابيت با قرآن و سنت و عقل، به ياري مسلمانان بشتابند. در اين ميان، رسانه صدا و سيما نيز به‌عنوان ابزاري مدرن و پردامنه، در پيشبرد اين هدف، نقش مهم و حساسي دارد. بدين منظور، پژوهش حاضر به قلم حجج اسلام سيد حسين اسحاقي و علي باقرشيخاني به انجام رسيد تا پشتوانه‌اي براي برنامه‌سازان گرامي باشد. با سپاس از اين دو بزرگوار، اميدواريم دست‌اندركاران رسانه ملي از اين اثر بهره برند.
مهرورزي و محبت همانند رايحه دل‌انگيزي است كه هر انساني را به سوي خود مي‌كشاند و انديشه و احساس آدمي را تحت تأثير خود قرار مي‌دهد ازاينرو دوست و همدم، تأثير شگرفي در شكل‌گيري شخصيت و افكار انسانها دارد. آيين سراسر رحمت و عطوفت اسلام، توجه بسيار ويژهاي به مهرورزي نموده است به گونه‌اي كه در روايات اهل بيت تعابير خاصي در اين باره وارد شده است. در اين پژوهش به دنبال تبيين مهرورزي صحيح هستيم و مي‌خواهيم به بررسي شيوه دوست‌يابي و آداب رفاقت از منظر اسلام بپردازيم. از آنجا كه جامعه ما نياز شاياني به پرداختن به اين بحث دارد اميدواريم با به كار بستن تعاليم اسلام، زمينه ارتقا فرهنگ مهرورزي در جامعه ما مهيا شود.
