با وجود آن كه راه‌هاي گوناگوني براي مشاركت و مداخله مردم به صورت فردي، جمعي و گروهي در سياست وجود دارد، انتخابات مهم‌ترين، بارزترين و قابل اندازه گيري‌ترين نوع مشاركت مردم در عرصه سياسي است. انتخابات هم ملاكي است براي ارزيابي توزيع قدرت سياسي و هم بازتابي از اخلاق اجتماعي و نشان دهنده پايه‌هاي اجتماعي قدرت سياسي است. انتخابات محلي است براي ظهور و بروز افكار عمومي در روندهاي كلان سياسي و از طريق آن ميزان كمي و كيفي مشاركت سياسي مشخص مي‌شود. انتخابات يكي از موثرترين ساز و كارهاي موجود جهت تسهيل گردش نخبگان، راهبري جامعه توسط افرادي كه با اقبال بيشتر روبه‌رو هستند، حذف امكان ديكتاتوري و استبداد در طبقه حاكم و همچنين ارتقاي حس تعيين سرنوشت در جامعه است. انتخابات پديده‌اي اجتماعي و فرهنگي است كه در نهايت بروندادي سياسي دارد به همين دليل است كه براي اهل انديشه مستمك خوبي براي تعمق و تأمل و شاخص براي تحصيل‌هاي متعدد است. در فرايند انتخابات مردم از طريق مسالمت آميز و با ساز و كارهاي مدني به بيان مطالبات و خواسته‌هاي خود مي‌پردازند و با انتخاب فرد يا گروه خاص براي سپردن زمام امور جامعه به دست آنان نظر خود را در مورد جريان مطلوب سير امور در جامعه بيان مي‌كند. در اين فرايند هركس يا هر گروهي كه بخواهد حوزه عمومي را از خود متأثر و يا با خود همسو كند نياز به رسانه دارد. چرا كه رسانه‌ها هم با ساختارهاي قدرت سياسي و اقتصادي در ارتباط هستند و هم در شكل گيري رفتارهاي سياسي و انتخاباتي مؤثر هستند و قابليت مديريت، كنترل، نظارت و هدايت روندهاي انتخاباتي را دارند. مطالعه رفتارهاي انتخاباتي پس از انقلاب نشان مي‌دهد كه هرگاه، مردم امكان شناخت خط مشي‌هاي نامزدها را نداشته‌اند و قادر به تمايز بين خط مشي آنها نبوده‌اند و آنها را مشابه شمرده‌اند تحت تأثير تبليغات رسانه‌ها قرار گرفته‌اند. از سوي ديگر انتخابات يك رويداد ويژه غيرقابل تكرار و كاملاً قطعي است كه طي آن نامزدهاي انتخاباتي و توده مردم بيش از هر زمان ديگر در معرض حجم وسيعي از ارتباطات سياسي قرار مي‌گيرند و تلويزيون با تاثيري كه برمخاطب مي‌گذارد در حقيقت موثرترين و مهم‌ترين عضو خانواده رسانه در ارتباطات سياسي است به همين دليل نامزدهاي انتخاباتي با ژست‌هاي مردم‌پسند يا تيپ‌هاي متفاوت در برابر شبكه‌هاي تلويزيوني ظاهر مي‌شوند و حتي رنگ لباس، آرايش مو، عينك، كفش و نحوه سخن گفتن آنها توسط مشاوران تبليغاتي تعيين مي‌شود. تلويزيون مي‌تواند با انتخاب زاويه دوربين چهره‌اي مقتدر يا ضعيف، مهربان يا خشن و صميمي يا رسمي از نامزدها نشان دهد و يا حتي با انتخاب نماي تصوير نقش برجسته‌اي در ارائه تصوير مثبت يا منفي از نامزد ارائه دهد. با توجه به تاثيرگذاري تلويزيون افرادي كه برنامه‌هاي بلندمدت براي حضور در عرصه‌هاي سياسي را دارند تلاش مي‌كنند به مناسبت‌هاي مختلف در تلويزيون حضور يابند و مردم را با افكار و ديدگاه‌هايشان آشنا كنند. لذا نبايد نقش رسانه‌ها (به ويژه تلويزون) را در توسعه جوامع و كاركرد‌هاي مثبت آن را در عرصه آموزش، اطلاع رساني و ترويج دانش و رفتارهاي اصلاح شده هدفمند از جمله رفتارهاي انتخاباتي و سياسي ناديده گرفت. از اين رو اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي كه همواره با اتكاء به پشتوانه آموزه‌هاي اسلامي پشتيباني راهبردي و محتوايي برنامه‌هاي رسانه ملي را رسالت خطير خويش مي‌پندارد در آستانه انتخابات رياست جمهوري بر خود مي‌داند گامي ديگر در عرصه فعاليت انتخاباتي رسانه در كنار همكاران فرهيخته رسانه ملي بردارد.
«شايعه» پديده‌اي اجتماعي است كه حيات «فرهنگي»، «سياسي» و «اقتصادي» انسان‌ها را دستخوش دگرگوني زيادي ساخته است. «شايعات» پديده‌هايي مرموز هستند كه به صورت گفته يا نوشته‌هايي بي‌پايه و اساس، بي‌دليل و مدرك به صورت تركيبي از چيزهايي كه هم حقيقت دارند هم ندارند، به سرعت ميان مردم و جامعه‌اي معين، پخش مي‌شود.«وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولاً؛ و چيزي را كه بدان علم نداري دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد» (اسراء: 36) در الگوي ارتباط انساني، فرستنده، پيام‌ها را به اشكال گوناگون به سوي گيرنده مي‌فرستد. در دنياي امروز كه عصر گسترش و تنوع رسانههاست، همه مي‌كوشند علاوه بر گسترش دامنه مخاطبان، به اهداف خود دست يابند و پيام خود را بر دل و روح گيرندگان پيام بنشانند و در نهايت، گيرندگان در انتخاب و پذيرش هر پيامي آزادند و با ملاكها و معيارهاي متفاوتي كه دارند، اجازه ورود آن را به شهر دل و جان خود صادر مي‌كنند. بنابراين، اگر فرستندگان پيام بتوانند با شگردهاي گوناگون درست و نادرست در ناخودآگاه گيرندگان نفوذ كنند و بر آن اثر گذارند، موفق خواهند شد اين انتخاب را به خود اختصاص دهند. يكي از شگردهاي بسيار مؤثر و كارآمد اثرگذاري پيام بر گيرندگان آن «شايعه‌پراكني» است كه در اين پژوهش به ابعاد گوناگون آن پرداخته شده است. معمولاً شايعه خبر مهمي است كه در محتوا و همچنين اعتبار منبع، دچار ابهام است و ترويج آن در سطح جامعه، مي‌تواند آثار مخرب و زيان‌باري داشته باشد. ازاين‌رو، دين مبين اسلام به شدت از آن نهي كرده است. شايعه چگونه به وجود مي‌آيد و منتشر مي‌شود؟ چگونه مي‌توان با آن مقابله كرد؟ و در نهايت نقش رسانه ملي در مقابله با آن چيست؟ پژوهشگر محترم جناب آقاي حسين رئيسي واناني در اين كتاب به اين پرسش‌ها پاسخ گفته است. در پايان، علاوه بر تشكر از تلاش پژوهشگر محترم و همه افرادي كه در نشر اين كتاب سهيم بوده‌اند، اين اثر را به مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي تقديم مي‌كنيم و اميدواريم گامي در راستاي پيشرفت و ارتقاي جريان آزاد و درست اطلاعات برداشته باشيم. گسترش فناوري رسانه‌ها در يك‌صد سال اخير، سبب رشد و تقويت فضاي مجازي شده است. از اين رو، شاهد گسترش رسانه‌هاي مجازي مانند وب‌لاگ‌ها، وب‌سايت‌ها، پست‌هاي الكترونيكي، نرم‌افزارهاي ارتباطي مانند فيس بوك و واتس آپ، تلگرام، لاين، تانگو... هستيم. گسترش اين امكانات، به طور عملي امكان رديابي مرجع شايعه‌پراكني را دشوار ساخته است و تبادل غير رسمي اخبار و اطلاعات نيز به همين ترتيب در دنياي مجازي برابر كرده است. انتشار و گسترش «شايعه»، يكي از اثرگذارترين ابزارهايي است كه براي ايجاد «جنگ رواني» از آن استفاده مي‌شود. ازاين‌رو، افراد يا گروه‌هايي با اهدافي خاص و از پيش‌تعيينشده و با استفاده از فناوري‌هاي ارتباطي جديدي كه در دست دارند (مانند رسانه‌ها و مطبوعات و...) شايعات را در جامعه منتشر مي‌كنند تا بدين وسيله به جامعه ضربه بزنند يا افكار عمومي را منحرف كنند. بايد به اين نكته مهم توجه كرد كه امروزه رسانه‌هاي سنتي و مدرن و همچنين شبكه‌هاي اجتماعي، از ابزارهاي بسيار مهمي هستند كه هم مي‌توانند در راه ايجاد «جنگ رواني» و هم مقابله با آن استفاده شوند. از آنجا كه شايعات در همه ايام، چه بحراني و چه عادي، چه جنگ و چه صلح، ظهور و بروز يابند، بايد براي تحليل آنها به انگيزهها، قوانين، تحريفها و توزيع و نشر شايعه توجه كرد. آسيب‌پذيري امنيت اجتماعي از رواج شايعات فرهنگي، سياسي، اقتصادي و اجتماعي با هدف ايجاد شكاف و بي‌اعتمادي ميان جامعه و سطوح حاكميت، مي‌تواند دليل استواري باشد براي دست‌اندركاران امر به ويژه نهادهاي اثرگذار در اين حوزه (مانند رسانه ملي) تا با بررسي دقيق شايعات و ريشه‌يابي آنها، جامعه را از پيامدهاي ترويج آن، آگاه كند و براي مقابله با آن راهكارهاي درست در پيش گيرد. هر اندازه اين سازمان‌هاي ذي‌ربط، ضعيفتر اقدام كنند، به همان نسبت ابزارها و شيوه‌هاي شايعه‌پراكني نيز قويتر و منسجم‌تر خواهند بود. در نتيجه سرعت و ضريب تأثير شايعه نيز افزايش خواهد يافت. اطلاع‌رساني دقيق، شفاف و به موقع، درباره مسائل و موضوعات اساسي و چالش‌انگيز (كه ممكن است دشمن يا افراد ناسالم و مغرض، با استفاده از آن وجهه اسلام و انقلاب را تخريب كنند) كار مستمر و دقيق فرهنگي را در سطح جامعه مي‌طلبد. براي بالا بردن سطح تحليل افراد، نهادهاي اثرگذاري مانند صدا و سيما در خط مقدم اين نبرد فرهنگي هستند. اطلاع‌رساني به‌هنگام مي‌تواند تا اندازه زيادي از عواقب و خسارات احتمالي ناشي از «شايعه» بكاهد. اگر رسانه ملي به صورت منطقي و با تجزيه و تحليل علمي و روان‌شناختي به اين مقوله بپردازد، قبل از رخداد «شايعه»؛ يعني در مراحل پيش‌بيني و پيشگيري، بر توان و ظرفيت عموم جامعه براي آمادگي در برابر بحران‌هاي احتمالي ناشي از انتشار شايعه افزوده خواهد شد. گفتني است كه اگر رسانه ملي به صورت درست اطلاع‌رساني نكند، نه تنها مؤثر نخواهد بود، بلكه سبب ايجاد تشويش و نگراني و آشفتگي‌هاي رواني در جامعه مي‌شود. بدون ترديد، اگر رسانه ملي درباره نحوه برخورد با پديده شايعه چاره‌انديشي نكند، به تدريج، تاثير شايعات بيشتر و دشمنان به اهداف خود نزديك‌تر خواهند شد. بنابراين، دست‌اندركاران رسانه ملي بايد با راهكارهاي مقابله با اين پديده آشنا شوند و به دنبال تحقق و پياده كردن آنها در جامعه باشند. نداشتن شناخت درست و دقيق صاحبان رسانه ملي از پديده «شايعه»، مي‌تواند براي جامعه اسلامي، خسارات و آسيب‌هاي جبران‌ناپذيري در پي داشته باشد. بنابراين، در عصر گسترش استفاده از اينترنت و نرم‌افزارهاي ارتباط جمعي، وظيفه رسانه ملي دو چندان مي‌شود.
مقدمه قال الامامُ الرِّضا عليه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيْفَ يُحْيِي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». بحارالانوار ج 2 ـ ص 30. اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد در طول بيست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت عليهم السلام در موضوعات مختلف آثار و تأليفاتي را با اهداف تأمين محتواي برنامه سازي رسانه ملي ارائه نموده است. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره امام حسين عليه السلام كه در شش بخش كلي شخصيت شناسي، سيره شناسي، انديشه شناسي، بخش متون ادبي، بخش محورهاي برنامه سازي و بخش پاياني منبع شناسي، با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه سازي تهيه و تدوين گرديده است در باب نوشتار حاضر چند نكته قابل ذكر مي باشد. 1. محتواي اين مجموعه شامل نوشتارهاي اكثراً كوتاهي است كه هر كدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) قابل استفاده مي‌باشد. 2. اين مجموعه به دليل اينكه از مطالب آثار مختلف در اين زمينه تجميع گرديده است ممكن است به صورت طبيعي از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشند. 3. تلاش شده است كه اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مختلف و منطقي تدوين گردد كه اميدواريم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گيرد. 4. در بخش محورهاي برنامه سازي با هدف استفاده بهينه سعي شده تا بر اساس گروه هاي برنامه ساز محوريابي انجام شود و در عين حال نسبت به مسائل روز جامعه نيز تناسب بيشتري داشته باشد. 5. با توجه به اينكه در نظر است در خصوص همه معصومين عليهم السلام چنين مجموعه‌اي ارائه شود، از هر گونه انتقاد و پيشنهاد در جهت ارتقاي كيفي اين گونه آثار استقبال مي در پايان از آقايان سيد محمدحسين حسيني هرندي و حسين عباسي و سركار خانم سقلاطوني كه با تلاش هاي خود اين مجموعه را به سامان رساندند و نيز از ساير همكاران اداره كل و مديريت خدمات پژوهشي كه در چاپ اثر زحمات فراواني كشيدند تقدير و تشكر مي‌شود. گروه تاريخ و مناسبت ها اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
حج فراخواني عمومي و دعوتي عام است كه خالق، خلق خويش به آن مي‌خواند. حج فريضه‌اي است كه از منظر اسلام عملي عبادي و از ديدگاه مسلمين گرد آمدن عاشقان حضرت دوست بر گرد خانه اوست. اسلام ناب و حقيقي، هم حج را فريضه‌اي تعطيل ناشدني مي‌داند، مگر آنكه «سد عن سبيل‌الله» مطرح گردد و هم برپايي ساير شعائر ديني و مذهبي را از ديگر راه‌هاي تقرب به خداوند بر مي‌شمارد. سياست‌هاي حج و حج‌گزاري و تبيين راه‌هاي قرب به حضرت حق جل و علاء به گرد آمدن اين مجموعه انجاميده است.
قال الامامُ الرِّضا عليه السلام : «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيي أمْرَنا»فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيفَ يحْيي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». 1. اداره كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد در طول بيست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت: در موضوعات مختلف آثار و تأليفاتي را با اهداف تأمين محتواي برنامه سازي رسانه ملي ارائه نموده است. 2. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره امام جعفرصادق عليه السلام كه در شش بخش كلي شخصيت‌شناسي، سيره‌شناسي، انديشه‌شناسي، بخش متون ادبي، ايده ها و موضوعات برنامه سازي و بخش پاياني منبع‌شناسي، با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه‌سازي تهيه و تدوين گرديده است در باب نوشتار حاضر چند نكته قابل ذكر مي‌باشد. 3. محتواي اين مجموعه شامل نوشتارهاي اكثراً كوتاهي است كه در هر كدام به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) قابل استفاده مي باشد. 4. اين مجموعه به دليل اينكه از مطالب آثار مختلف در اين زمينه تجميع گرديده است ممكن است به صورت طبيعي از لحاظ قلم و نگارش متفاوت باشند. 5. تلاش شده است كه اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مختلف و منطقي تدوين گردد كه اميدواريم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گيرد. 6. در بخش محورهاي برنامه سازي با هدف استفاده بهينه سعي شده تا بر اساس گروه هاي برنامه ساز محوريابي انجام شود و در عين حال نسبت به مسائل روز جامعه نيز تناسب بيشتري داشته باشد. 7. با توجه به اينكه در نظر است در خصوص همه معصومين: چنين مجموعه-اي ارائه شود، از هر گونه انتقاد و پيشنهاد در جهت ارتقاي كيفي اين گونه آثار استقبال مي نمائيم. در پايان از همه عزيزاني كه ما را در تهيه وتدوين اين مجموعه ياري نمودند تقدير و تشكر فراوان داريم بويژه از آقايان حسيني هرندي و عباسي و سركار خانم سقلاطوني كه با تلاش هاي خود اين مجموعه را به سامان رساندند، و همچنين از ساير همكاران اداره كل و مديريت خدمات پژوهش كه در چاپ اثر زحمات فراواني كشيدند. گروه تاريخ و مناسبت ها اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
تقديم: به نخستين شهيد امامت كه همتايش درباره‌اش فرمود: اي عمّار! هنگامي كه فاطمه عليها السلام را بر مكان غسل گذاشتم، ديدم يكي از استخوان‌هايش شكسته و ميخِ در، وارد سينه‌اش شده و آن را مجروح كرده و پهلويش از شدت ضربات سياه شده است. اي عمار! آنچه از قلبم بيرون نمي‌رود، اين است كه او اين جراحات را از من مخفي مي‌كرد تا مبادا زندگي به كام من تلخ شود ... باعث گريه من نشد، مگر ديدن اثر تازيانه‌ها بر جسم فاطمه عليها السلام كه همچون نيل سياه شده بود؛ او همين‌گونه روز قيامت مبعوث مي‌شود و خدا را ملاقات مي‌كند.
تكنولوژي، پديده انكارناپذير جهان معاصر است. حضور پررنگ آن در كنار انسان‌ها و پيوند تنگاتنگ آن با زندگي آدميان، اين پديده را به عضوي از اعضاي خانواده آدمها تبديل كرده است، چنان‌كه به تعبير ويليام برت: «امروز تكنولوژي، بخشي از سرنوشت ماست. ما نميتوانيم بدون تكنولوژي زندگي كنيم. تكنولوژي به يك معنا، هستي ماست. آنچه ما به عنوان انسانهاي امروزي هستيم، بعضاً آن چيزي است كه از بركت فن و صناعت هستيم. بنابراين تكنولوژي را نمي‌شود رد كرد.» همچنين از نظر براين مگي: «اگر بخواهيم در دنيايي به زندگي ادامه دهيم كه پل و بيمارستان و جراحي مغز در آن هست، ناچاريم در دنيايي زندگي كنيم كه از تكنولوژي پيشرفته برخوردار است و بنابراين، بايد تكنولوژيك فكر كنيم». از آن سو، دين نيز با پيدايش نخستين انسان‌ها بر روي زمين، اعلان موجوديت كرد و در پهنه زندگي آدميان ـ دست‌كم به عنوان گرايشي فطري مرموز و ناشناخته به آفريدگار هستي و جهاني به جز اين جهان مادي و به ماوراء‌الطبيعه ـ حضوري مؤثر نشان داد، همان‌گونه كه هانس كونگ مي‌گويد: «دين به قدمت خود انسان، در همه دورهها متصدي تسخير ذهن انسان بوده است». تكنولوژي و دست‌آوردهاي آن، اين گرايش فطري و كهن، به همراه مجموعه‌اي از بايستههاي اخلاقي و رفتاريِ برآمده از آن را به چالش گرفته است تا با ادعاي جانشيني از دين، بانگ بي‌نيازي از دست‌آوردهاي ديني را در گوش آدميان به صدا درآورد و انسان‌ها را رها از دين به دامان رنگارنگ خود بنشاند. آدميان فراواني نيز كه قرنها با توسل به ماواء‌الطبيعه به دنبال چيرگي بر طبيعت، درمان بيماريها، رام كردن حيوانات وحشي و ايمن ماندن از آنها، در امان بودن از حوادث و بلاياي طبيعي و دستيابي به دهها خواسته مادي ديگر بودند، همه اين خواستهها را با وجود تكنولوژي، دست‌يافتني ديدند و خود را به بركت تكنولوژي، از سنگلاخ دشواريهاي زندگي بر پرنيان آسايش و آسودگي نشاندند. در نتيجه، به طور طبيعي، دل‌باخته اين عروس خوشپوش شدند و با حضور آن، نيازي به دين و باورهاي اعتقادي، در خود نديدند. از اينجا بود كه با شكل‌گيري بي‌نيازي كاذب نسبت به دين در نهاد آدميان، نداي دين شنيده نشد و جاذبه‌هاي معنوي آن ديده نشد و بشر با تكنولوژي و صنعت، تنها ماند. ديري نپاييد كه بزرگترين منتقدان تكنولوژي، از خاستگاه تكنولوژي (غرب) برخاستند و با نگاهي پر دغدغه به آن، در تحقق وعدههاي دل‌فريب آن، به شدت ترديد كردند و آن را از پاسخگويي به همه نيازهاي بشر ناتوان خواندند و دوباره نياز فطري و روحي به اخلاق و معنويت‌گرايي و دين‌مداري را به انسان‌ها يادآور شدند. حقيقت آن است كه تكنولوژي، خوبيها و آسايشهاي چشم‌گيري به همراه داشته است، اما سر و كارش تنها با نيازهاي مادي و غريزي انسان‌ها بوده و فقط به نيازهاي اين ساحت از وجود انسان‌ها پاسخ گفته است. اين در حالي است كه انسان افزون بر بعد غريزي و مادي، جنبه‌هاي عاطفي، احساسي و معنوي نيز دارد كه تكنولوژيِ سرد و بيروح هرگز نمي‌تواند به اين بخش از نيازهاي آدمي پاسخ دهد. در حقيقت، سرگشتگي، ناآرامي و پريشاني بشر معاصر را ـ در عين برخورداري از بالاترين دست‌آوردهاي تكنولوژيكي ـ در همين نكته بايد جويا شد كه ساحتهاي مهم و گستردهاي از وجود او در ناكامي و نيازمندي غرق بود و تكنولوژي هرگز نتوانست به ساحتهاي وجودي او پاسخ دهد. بنابراين، اگرچه پديده تكنولوژي و دست‌آوردها و در هم تنيدگي آن را با زندگي انسان‌ها نميتوان ناديده گرفت، نياز فطري و ذاتي انسان به دين را نيز نميتوان از ياد برد و از ضرورت حضور آن در زندگي انسان‌ها نميتوان صرف‌نظر كرد. البته بايد گفت توجه به چنين ضرورتي در عصر تكنولوژي، دو چندان است؛ زيرا طبع آسايش‌طلب و لذتجوي انسان‌ها، معمولاً با مشاهده جاذبه‌هاي مادي به ويژه آن‌گاه كه به دست تكنولوژي به اوج دل‌ربايي، گستردگي و گوناگوني برسد، خواسته‌هاي اصيل و نيازهاي فطري و كششهاي معنوي خويش را از ياد ميبرد و تنها عنصر دين مي‌تواند او را در عين توصيه به برآوردن نيازهاي مادي و غريزي خويش، به سوي خواستهها و كششهاي فطري و معنوي رهنمون شود. به تعبير هانس كونگ: ضرورت وجود خدا و در نتيجه، دين، گريز‌ناپذير و مربوط به همه زمانهاست. به عبارت ديگر، ضرورت دين در واقع، در ضرورت، پاسخگويي به پرسشهاي اساسي آدمي نهفته است. به علاوه، در دوره جديد به واسطه رشد علم و تكنولوژي و بروز مسائل و مشكلات پيچيده زندگي، اين ضرورت به نوعي شديدتر هم شده است... .بنابراين، آنچه در بحبوحه جهان تكنولوژيك نياز داريم، فرار از شرايط كنوني از طريق انتخاب يك روش جديد زندگي است. مؤلفه‌هاي اين روش جديد عبارتند از: توسعه نيروهاي جديد براي كنترل ماشين تكنولوژي، توسعه نوعي استقلال جديد و مسئوليت شخصي، توسعه حساسيت و احساس زيبايي‌شناختي، توانايي محبت كردن، امكان راه‌هاي تازه زندگي و همكاري با همديگر و [البته] در اين باره دين اهميت سرنوشت‌سازي دارد... فيزيك‌دان معروف و برنده جايزه نوبل، هايزنبرگ، در سال 1937م. گفت: افول ارزشها و معناي عمل، نتيجهاش تنها غفلت و نااميدي است. دين، بنيان اخلاق، و اخلاق، پيش فرض زندگي است. حاصل آنكه هم بايد به دست‌آوردهاي مثبت تكنولوژي اقرار كرد، هم پي‌آمدهاي زيان‌بار آن را از ياد نبرد و هم از نياز اصيل و ژرف خويشتن به دين ـ به ويژه در عصر تكنولوژي ـ باز نماند و از اين نكته نيز نبايد غفلت كرد كه دين، همچنان براي انسان‌ها به عنوان ضرورتي مطرح است و انكار آن، به معناي محروم ساختن خويش از جهان‌هايي بزرگ (جهان ملكوت) و محدود ساختن خويشتن به جهاني كوچك (جهان ماده) است. اثر پيش رو، ضرورت دين در عصر تكنولوژي را بررسي مي‌كند، بي‌آنكه دست‌آوردهاي مثبت تكنولوژي را انكار و وجود آن را در جمع انسان‌ها بيهوده معرفي كند.
در طول 37 سال پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي، دشمنان انقلاب و نظام جمهوري اسلامي به انحاي مختلف به مقابله با آرمان‌ها و ارزش‌هاي مردم ايران اسلامي پرداخته‌اند. اين مقابله همواره از ميادين جنگ تحميلي گرفته تا فشارهاي مداوم اقتصادي، وجود داشته است. لكن از يك برهه زماني به بعد، استكبار جهاني كه در قالب استعمار نو، به دنبال منافع خويش از هر عملي فروگذار نبود، به اين حقيقت پي برد كه براي دستيابي به اهداف اقتصادي(چپاول منابع و...) و سياسي(براندازي و تغيير نظام حاكم)، تسلط بر عرصه فرهنگي، ضرورتي اجتنباب‌ناپذير است؛ چرا كه با ايجاد تغيير در كوچك‌ترين عناصر اجتماعي يا همان مؤلفه‌هاي فرهنگي، به مثابه سلول‌هاي بنيادين جامعه، مي‌توان تغييرات شگرفي در ديگر ابعاد ايجاد نمود. مقام معظم رهبري بارها با تعابيري نظير «شبيخون فرهنگي» و «ناتوي فرهنگي»، اين تهاجم هدفمند فرهنگي دشمن به باورها و اعتقادات مردم را هشدار داده‌اند كه همه آنها در قالب مفهومي به نام «جنگ نرم» و «نفوذ» قابل تحليل و تبيين است. بايد توجه داشت كه فرآيند نفوذ، هم¬زمان ناظر بر سه جنبه گزينش اطلاعات، ابزار ارتباطي و راه¬هاي روان¬شناختي است كه اين سه ويژگي براي آن متصور است: 1. نفوذ از طريق نشر اطلاعات گزينش شده كه ممكن است درست يا غلط باشد؛ 2. نفوذ با استفاده از هر ابزار ارتباطي كه ممكن است رسانه¬اي يا غير رسانه‌اي باشد؛ 3. نفوذ به منظور تأثيرگذاري با توسل به دستاويزهاي مختلف روان‌شناختي (حكيم¬آرا، 1384: 40) با توجه به اين ويژگي¬هاي نفوذ، كشورهاي متخاصم تلاش مي‌كنند با بهره‌گيري از انواع ظرفيت‌هاي قدرت نرم خويش كه امروزه اهم آنها را رسانه‌ها تشكيل مي‌دهند، با استفاده از نفوذ در لايه¬هاي مختلف جامعه، بدون آتش گشودن و درگيري مستقيم، رقيب خود را منفعل نموده و مقهور و اهداف خود را محقق سازد. راهبرد اصلي مواجهه و مقابله با اين سبك جنگ نرم و تلاش براي نفوذ كه عمدتاً بايد بر بستر سپهر رسانه‌اي كشور شكل گيرد، ارتقاي سطح بصيرت مخاطبان رسانه و به تعبير ديگر، سطح سواد رسانه‌اي آنان است. تغيير موضع مخاطب از حالت منفعل به فعال، موجب مي‌شود تا در هنگام مواجهه با پيام‌هاي رسانه‌اي، بتواند ضمن پاسخگويي به سؤالات اساسي مرتبط با چرايي و چگونگي ارسال پيام، با حداكثر استفاده مفيد و حداقل تأثيرات مخرب، از اين ورطه نجات يابد. تعيين رژيم مصرف رسانه‌اي و ارتقاي مهارت‌هاي تحليل موضوعات و شگردهاي رسانه‌اي، اين امكان را به مخاطب فعال مي‌دهد تا هم بداند كه از كدام منبع، چه ميزان و چگونه نيازهاي رسانه‌اي خويش را برطرف سازد و هم بتواند از غلبه ناخودآگاه رسانه‌ها بر فكر و ذهن خويش جلوگيري نمايد. اين مهم محقق نخواهد شد جز با آموزش‌هاي عمومي مخاطباني كه امروزه بيش از پيش در معرض رسانه‌ها و پيام‌هاي آنان قرار دارند. در بحبوحه جنگ نرم رسانه‌اي دشمن، رسانه ملي نيز به مثابه دانشگاه عمومي، وظيفه دارد تا اين مهارت‌ها را به سرعت به عموم جامعه آموزش دهد و ضمن ارتقاي سطح سواد رسانه‌اي آنان نسبت به اهداف و شگردهاي جنگ نرم دشمن، ضرورت و قدرت گزينش‌گري پيام‌هاي مخرب رسانه‌اي را براي آنان نهادينه سازد.
چنان‌كه در مقدمه جلد نخست كتاب حاضر گفته شد، در شرايط كنوني جامعه ما كه روابط و رفتارهاي ناهنجار جنسي، روز به روز گسترش و عمق بيشتري پيدا مي‌كند، رسانه ملي چاره‌اي جز وارد شدن به حوزه مباحث سلامت جنسي و انجام دادن مسئوليت‌هاي مهم خود در اين زمينه به ويژه آگاهي‌بخشي به جوانان و نوجوانان، در زمينه آسيب‌هاي روابط و رفتارهاي ناهنجار جنسي و راه‌هاي در امان ماندن از اين آسيب‌ها ندارد. از آنجا كه ورود به اين حوزه بدون در نظر داشتن آموزه‌هاي فقهي و اخلاقي اسلام و بدون داشتن راهبردها و سياست‌هاي دقيق و مشخص مي‌تواند موجب دامن زدن به آسيب‌ها و ناهنجاري‌هاي بيشتري در اين زمينه شود، ضروري است كه در نخستين گام براي ورود به اين حوزه، با بهره‌گيري از ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران و كارشناسان حوزه‌هاي گوناگون، راهبردها و سياست‌هاي رسانه ملي در اين زمينه تدوين شود. براي تحقق هدف يادشده، در قالب طرح پژوهشي «راهبردها و سياست‌هاي رسانه ملي در حوزه سلامت جنسي»، مجموعه گفت‌وگوهايي با صاحب‌نظران و كارشناسان متخصص و متعهد حوزه‌هاي گوناگون مرتبط با موضوع سلامت جنسي، انجام و در هر يك از اين گفت‌وگوها، يكي از وجوه موضوع سلامت جنسي و آسيب‌ها و چالش‌هاي موجود در اين حوزه، با نگاه تخصصي بررسي شد. آنچه در پي خواهد آمد، حاصل بيست گفت‌وگو با صاحب‌نظران و كارشناسان حوزه‌هاي فقه و حقوق، اخلاق جنسي، زن و خانواده، روانشناسي، جامعه‌شناسي، روانشناسي اجتماعي، مطالعات جنسي (سكسولوژي)، مطالعات راهبردي و رسانه و ارتباطات است.
«سلامت جنسي» واژه تازه‌اي است كه در سال‌هاي اخير، به حوزه موضوعات و مباحث جنسي وارد شده است و هنوز درباره معنا، مفهوم و گستره آن اتفاق نظر در ميان صاحب‌نظران وجود ندارد. «سازمان جهاني بهداشت» ، در سال 2006 م. «سلامت جنسي» را اين گونه تعريف مي‌كند: بهره‌مندي از آسايش جسمي، عاطفي، ذهني و اجتماعي در زمينه جنسي. سلامت جنسي صرفاً به معناي فقدان بيماري، ناتواني و ضعف نيست. سلامت جنسي نيازمند رويكردي مثبت و احترام‌آميز نسبت به روابط و تمايلات جنسي و همچنين امكان برخورداري از تجارب جنسي ايمن و لذت‌بخش است؛ تجاربي فارغ از اجبار، تبعيض و خشونت. براي دستيابي به سلامت جنسي و حفظ آن بايد حقوق جنسي تمام افراد جامعه محترم شمرده شده، و برآورده شود. در دهه اخير، «سلامت جنسي» در جهان اهميت فراواني يافته است تا آنجا كه امروزه موضوع «سلامت جنسي»، يكي از اولويت‌هاي «سلامت همگاني» به شمار مي‌آيد. در سال 2010 م. «انجمن جهاني سلامت جنسي» (WAS) با هدف پيشبرد آگاهي درباره سلامت جنسي، براي اولين بار، ۴ سپتامبر (برابر با 13 شهريور) را به عنوان «روز جهاني سلامت جنسي» در سطح جهاني معرفي كرد كه اين امر نيز نشان‌دهنده اهميت موضوع يادشده است. از سوي ديگر، با پيچيده‌تر شدن روابط و رفتارهاي جنسي در جوامع انساني، نياز به مداخلات مبتني بر دانش براي آگاه‌سازي، اصلاح نگرش و پيشگيري و درمان بيماري‌هاي مرتبط از اهميت روزافزوني برخوردار شده است. اين موضوع به ويژه پس از گسترش بيماري ايدز در جهان اهميت بيشتري يافته است. البته بايد توجه داشت كه امروزه سلامت جنسي مانند ديگر جنبه‌هاي سلامت، تنها به نبود بيماري يا اختلال عملكرد گفته نمي‌شود، بلكه هماهنگي و سازگاري جنبه‌هاي جسمي، عاطفي، عقلاني و اجتماعي امور جنسي در انسان را نيز در برمي‌گيرد. همچنين سلامت جنسي با سلامت باروري رابطه تنگاتنگي دارد و براي داشتن نسلي سالم و شايسته بايد به آن توجه كرد.
