اولين همايش علمي پژوهشي اخلاق و رسانه، كه حائز رتبه ISC از پايگاه استنادي جهان اسلام بود، در آذرماه سال 1397 به همت اداره كل پژوهشهاي اسلامي صداوسيما و با همكاري پنجاه نهاد عاليِ حوزوي، دانشگاهي و رسانه اي براي پاسخ به همين نياز جامعه علمي و جامعه رسانه اي برگزار شد. از اين رو، شوراي سياستگذاري همايش كه از شخصيت هاي صاحبنظر حوزوي، دانشگاهي و رسانه اي شكل يافت، در دو قلمرو «رسانه اخلاقي» و «اخلاق رسانه اي» 30 حوزه را صورتبندي كرد تا پاسخ به دغدغه هاي بنيادي و كاربردي اين دو قلمرو را تأمين كند. فراخوان همايش با استقبال غير قابل انتظار، از سوي جامعه علمي و رسانه اي كشور روبرو شد و پس از دريافت و بررسي 352 چكيده مقاله، شاهد دريافت 155 مقاله از سوي اساتيد و پژوهشگران بوديم. طي فرايند داوري به سياق داوري مقالات علمي پژوهشي، 98 مقاله، نمره لازم را كسب كردند كه پس از انجام اصلاحات زير نظر داوران به دست انتشار سپرده و در اين مجموعه سه جلدي به جامعه علمي كشور تقديم مي شود. همچنين در روز همايش، مؤلفان 8 مقاله برگزيده مورد تجليل قرار گرفتند و 40 مقاله برتر در دو نوبت صبح و بعدازظهر در هشت كميسيون تخصصي ارائه و نقد شدند. ازجمله برنامه هاي اين همايش، انتشار 7 اثر ارزشمند و رونمايي از آنها در افتتاحيه همايش بود. تأليف كتاب «اخلاق حرفه اي و كاربردي رسانه ها در جمهوري اسلامي ايران؛ مفاهيم و مصاديق»، ترجمه 2 كتاب «اخلاق رسانه در دنياي واقعي؛ درون صنايع پخش و سرگرمي» و «فهم اخلاق رسانه» از زبان انگليسي و ترجمه كتاب «خدا را در گوگل جستوجو كن!» از زبان آلماني، تأليف «راهنماي مطالعاتي اخلاق و رسانه به دو زبان فارسي و انگليسي»، «چكيده مقالات همايش» و دو ويژه نامه مشتمل بر 152 گفت و گو و گفتار، مورد استقبال شركت كنندگان در همايش و صاحبنظران و علاقمندان اين ساحت واقع شده است. در پايان با تقديم جلد دوم از مجموعه مقالات اولين همايش علمي پژوهشي اخلاق و رسانه، اميدواريم اين مقالات به عنوان گام نخست در ساحت اخلاق و رسانه، قدم بلندي در آسيب شناسي، توليد دانش نظري و تبيين مباني علمي و عملي رسانه اخلاقي و اخلاق رسانه اي به شمار آيد و بنيان پژوهش هاي بنيادي و كاربردي فاخرتر و اثربخش تري را بنا نهد.
اولين همايش علمي پژوهشي اخلاق و رسانه، كه حائز رتبه ISC از پايگاه استنادي جهان اسلام بود، در آذرماه سال 1397 به همت اداره كل پژوهشهاي اسلامي صداوسيما و با همكاري پنجاه نهاد عاليِ حوزوي، دانشگاهي و رسانه اي براي پاسخ به همين نياز جامعه علمي و جامعه رسانه اي برگزار شد. از اين رو، شوراي سياستگذاري همايش كه از شخصيت هاي صاحبنظر حوزوي، دانشگاهي و رسانه اي شكل يافت، در دو قلمرو «رسانه اخلاقي» و «اخلاق رسانه اي» 30 حوزه را صورتبندي كرد تا پاسخ به دغدغه هاي بنيادي و كاربردي اين دو قلمرو را تأمين كند. فراخوان همايش با استقبال غير قابل انتظار، از سوي جامعه علمي و رسانه اي كشور روبرو شد و پس از دريافت و بررسي 352 چكيده مقاله، شاهد دريافت 155 مقاله از سوي اساتيد و پژوهشگران بوديم. طي فرايند داوري به سياق داوري مقالات علمي پژوهشي، 98 مقاله، نمره لازم را كسب كردند كه پس از انجام اصلاحات زير نظر داوران به دست انتشار سپرده و در اين مجموعه سه جلدي به جامعه علمي كشور تقديم مي شود. همچنين در روز همايش، مؤلفان 8 مقاله برگزيده مورد تجليل قرار گرفتند و 40 مقاله برتر در دو نوبت صبح و بعدازظهر در هشت كميسيون تخصصي ارائه و نقد شدند. ازجمله برنامه هاي اين همايش، انتشار 7 اثر ارزشمند و رونمايي از آنها در افتتاحيه همايش بود. تأليف كتاب «اخلاق حرفه اي و كاربردي رسانه ها در جمهوري اسلامي ايران؛ مفاهيم و مصاديق»، ترجمه 2 كتاب «اخلاق رسانه در دنياي واقعي؛ درون صنايع پخش و سرگرمي» و «فهم اخلاق رسانه» از زبان انگليسي و ترجمه كتاب «خدا را در گوگل جستوجو كن!» از زبان آلماني، تأليف «راهنماي مطالعاتي اخلاق و رسانه به دو زبان فارسي و انگليسي»، «چكيده مقالات همايش» و دو ويژه نامه مشتمل بر 152 گفت و گو و گفتار، مورد استقبال شركت كنندگان در همايش و صاحبنظران و علاقمندان اين ساحت واقع شده است. در پايان با تقديم جلد سوم از مجموعه مقالات اولين همايش علمي پژوهشي اخلاق و رسانه، اميدواريم اين مقالات به عنوان گام نخست در ساحت اخلاق و رسانه، قدم بلندي در آسيب شناسي، توليد دانش نظري و تبيين مباني علمي و عملي رسانه اخلاقي و اخلاق رسانه اي به شمار آيد و بنيان پژوهش هاي بنيادي و كاربردي فاخرتر و اثربخش تري را بنا نهد.
صبر، دژ محكم اهل يقين، به شكيبايي در موقعيتهاي مختلف اشاره دارد. اين فضيلت اخلاقي و بازدارنده از مسايل غيراخلاقي، خميرمايه سعادت بشري و مهمترين ابزار وصول به هرگونه خوشبختي است. از اين رو افراد صبور در تقابل با مشكلات، سركشي نمي كنند؛ برخورد متعادل در محدوده شرع و عقل دارند و با افزايش روحيه صبر، با محيط اطراف سازگارند؛ اما افراد عجول و بيتاب، از اعتدال كافي برخوردار نيستند. آن ها در مواقع حساس و بحراني، تسليم تندباد مي شوند و از اهداف اصلي باز ميمانند. دين اسلام به مباحث مرتبط با صبر و استقامت، تأكيد دارد. انبياي الهي، در مواجهه با ناملايمت ها، عجولانه تصميم نميگرفتند. آن ها در مأموريتهاي خود كوچكترين شك و ترديدي نداشته و بر قدرت بيپايان الهي اعتماد ميكردند و از هيچ قدرتي نميهراسيدند. انبوه مشكلات و كارشكنيهاي دشمنان در عزم راسخ پيامبران(عع) خللي وارد نميساخت و ايشان با استقامت و شكيبايي در حل مشكلات جامعه ميكوشيدند. از اين رو خداوند در قرآن ضمن معرفي آن ها به عنوان اسوه صبر و شكيبايي، به صابرين، وعده نعمتهاي ويژه را نويد داده است (بقره:157). «صبوري» بهعنوان يك اصل ثابت در سيره رفتاري و سنت معصومين(ع) به وفور يافت ميشود. آنها در گرفتاريها از اين خصيصه اخلاقي بهره ميبردند. نمونه بارز آن كلام امام اول شيعيان حضرت علي(ع) است كه ميفرمايد: «پس صبر كردم درحالي كه خار در چشم و استخوان در گلو داشتم». (نهجالبلاغه، خ3، ص48) رهبر معظم انقلاب، به پيروي از انديشه ناب آسماني اسلام، ضمن تواصي به صبر، بيصبري را از ابزار جنگ دشمن معرفي كرده و بر اين اعتقادند كه تلاش دشمن براي از بين بردن روحيه تواصي در جامعه، بسيار خطرناك است. ايشان مي فرمايد: «{يكي از كارهايي كه} دشمن در جنگ نرم انجام ميدهد اين است كه اين زنجيره تواصي به حق و به صبر را قطع كند. امّا اينكه رشته تواصي به حق و صبر را در بين مؤمنان قطع كند، جريان تواصي را قطع كنند، چيز خطرناكي است؛ [اينكه] كاري كنند كه مؤمنين به يكديگر توصيه نكنند، همديگر را حفظ نكنند، به يكديگر اميد ندهند؛ اگر قطع اين جريان، بريدهشدن جريان تواصي در جامعه اتّفاق بيفتد، خيلي خطرناك است. (بيانات به مناسبت روز مبعث، 21/12/1399؛ https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47510) در اين بين نقش رسانه¬ها، مخصوصاً تلويزيون، بهدليل برد پهناورش، يكي از بهترين وسايل آموزشي و فرهنگي است كه امروزه در اختيار كشورها و جوامع مختلف قرار دارد. اين رسانه بهدليل جذابيت و دسترسي آسان و تنوع برنامهها، از اهميت دو چندان برخوردار بوده و با بهكارگيري صدا و تصوير مي تواند در ترويج فرهنگ ديني به شيوهاي از شخصيتهايي كه با صبر و استقامت، سرانجام خوشي برايشان رقم زده شد، الگوسازي كند تا ارزشها و هنجارهاي ديني نهادينه شود. اين تفكر اسوهسازي كه برگرفته از كلام وحياني است، به مرور زمان به بركت قرآن، مي تواند در جامعه ديني ما گسترش يابد و با فراگيرشدن اين فضيلت اخلاقي، خيلي از معضلات و آسيب هاي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و... درجامعه به فراموشي سپرده خواهد شد. لذا ضرورت صحيح شكلگيري تواصي در جامعه يك اثر ملموس به نام روح جمعي را در پي خواهد داشت كه كمترين نمود آن به همت ها و تقويت اراده ها است. رسانه ملي با استفاده از كارشناسان خبره و مجرب، برنامهريزي منسجم و مناسب، طراحي الگوي سلوك اجتماعي، در به تصويركشيدن انسان صبور و مقاوم، پيامدهاي آن را براي جامعه، تبليغ و ترويج ميكند، كه اين امر موجب نهادينهشدن اين فضيلت اخلاقي در فرد و جامعه خواهد شد. از اين رو پژوهش حاضر سعي دارد به چهار سؤال عمده ذيل پاسخ دهد. الف) صبر و مقاومت در قرآن چه جايگاهي دارد؟ ب) جايگاه صبر و مقاومت در روايات كجاست؟ ج) صبر و مقاومت در انديشه امامين انقلاب چيست؟ د) راهكار نهادينهسازي صبر و مقاومت در رسانه چگونه است؟ اميد است برنامهسازان محترم رسانه ملي از محتواي آمادهشده در اين كتاب بهره كافي ببرند. ادارهكل پژوهشهاي اسلامي رسانه
از مسائل مهمي که امروزه انقلاب اسلامي با آن روبهروست، رويارويي رسانهاي درباره شکلگيري انقلاب اسلامي و روايتگري آن است. تحريف تاريخ انقلاب و وقايع آن ميتواند علاوه بر تأثيرگذاري بر افکار و انديشهها، بهتدريج، حقايق و واقعيتها را دگرگون سازد و ريشهها را بخشکاند. در اين ميان، شايسته است رسانه ملي با توجه به رسالتش در آگاهيبخشي به مخاطبان، درباره سير تاريخي انقلاب اسلامي و تبيين دقيق و صحيح و هنرمندانه رخدادهاي آن، با ورود به موضوعها و مسائل انقلاب اسلامي، روشنگري کرده و با تحريفهايي مقابله کند که اين سرمايه اجتماعي و روايت درست آن را تهدید میکند. به همين منظور، در اين مجموعه که به همت پژوهشگر ارجمند، جناب آقاي حميد رحماني تهيه شده، تلاش شده است تا مهمترين وقايع و نقاط عطف انقلاب اسلامي ايران به شيوه گاهشمار و بر اساس اسناد و مدارک، از بازه زماني ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ شمسي بهصورت توصيفي - تحليلي ارائه شود. در پايان، از مشاورههاي آقاي محمدحسين حسيني هرندي، ديدگاههاي نقادانه آقاي حسن ابراهيمزاده و نيز حمايتهاي آقاي محمدحسين کشکولي و سرکار خانم مريم سقلاطوني سپاسگزاري و قدرداني ميشود. اميد است نتيجه اين تلاش، براي برنامهسازان محترم سازمان صداوسيما بهویژه در حوزه تاریخ انقلاب و رویدادهای معاصر مفيد واقع شود و از اين اثر در توليدات رسانهاي با موضوع انقلاب اسلامي و مناسبتهاي آن بهره ببرند. ادارهکل پژوهشهاي اسلامي رسانه
از آنجا كه يكي از راه هاي معرفي افراد عالِم، بهتصويركشيدن زندگي، شخصيت و زندگي آنهاست. ادارهكل پژوهشهاي اسلامي رسانه از اين زاويه، زندگي برخي از بزرگان و مشاهير برجسته در حوزه دين و معارف اسلامي را در قالب نمايشنامه راديويي در دو جلد (جلد اول با نام آينههاي زلال مربوط به شش شخصيت بزرگ از عالمان تشيع: ميرزاي قمي، شيخ عباس قمي، زكريابن آدم، شيخ صدوق، عليبن ابراهيم قمي و قطبالدين راوندي و جلد دوم با عنوان صدوق دين شامل زندگي شيخ صدوق) به مخاطبان رسانه ملي معرفي كرده است. ضمن تشكر از نويسندگان اين نمايشنامهها، كه در توليد اين اثر، نقش مؤثري داشتند، اميد است اين مجموعه براي برنامهسازان مفيد واقع شود. لازم به يادآوري است فايل الكترونيكي اين مجموعه در پايگاه اطلاعرساني ادارهكل پژوهشهاي اسلامي رسانه به آدرس www.irc.ir بارگذاري شده است. ادارهكل پژوهشهاي اسلامي رسانه
ابنبابويه معروف به شيخ صدوق ملقب به رئيسالمحدثين، يكي از حديثشناسان شيعه است كه با جمعآوري روايات اهلبيت و تأليف آنها، خدمات بيبديلي به اسلام و تشيع كرد. شيخ صدوق خدمات بيبديلي به جهان اسلام انجام داد و در واقع، يكي از اركان فقه شيعه به شمار ميرود، در ايران، ۱۵ ارديبهشت را روز بزرگداشت وي ناميدهاند. به همين مناسبت به گزيدهاي از خدمات اين محدث بزرگ عالم تشيع ميپردازيم.
بسيج عبارت است از مجموعهاي كه در آنها پاكترين انسان ها ، فداكارترين و آماده به كارترين جوانان كشور، در راه اهداف عالي اين ملت و براي كمال رساندن و به خوشبختي رساندن اين كشور جمع شدهاند. ... مجموعهاي كه دشمن را بيمناك و دوستان را اميدوار و خاطرجمع ميكند...بسيج در حقيقت مظهر يك وحدت مقدس ميان افراد ملت است... بسيج در واقع مظهر عشق و ايمان و آگاهي و مجاهدت و آمادگي كامل، براي سربلند كردن كشور و ملت است. كتاب حاضر در نه فصل به سامان رسيده است. فصل اول با موضوع بسيج و فرهنگ بسيجي در قرآن كريم و روايات اهل بيت: آغاز شده است. فصل دوم به بسيج در بيانات امام خميني(ره) و رهبر معظم انقلاب اختصاص دارد. در فصل سوم با بيانات مراجع عظام تقليد و كلام شهداي هشت سال دفاع مقدس آشنا ميشويم. در فصل چهارم به بسيج، نقشها، كاركردها و دستاوردها پرداختهايم. در فصل پنجم از جهاد و جهادگران در اسلام، در فصل ششم از گونهشناسي مجاهدان و مدافعان گفتوگو كردهايم و در فصل هفتم نيز به چيستي و چگونگي جنگ نرم رسانهاي و تبيين وظايف بسيجيان در اين زمينه پرداختهايم. در فصل هشتم به متون ادبي و در فصل نهم به معرفي آثار چاپ شده در موضوع بسيج اهتمام داشتهايم . اميد كه اين اثر پژوهشي گامي در ترويج و تبيين مكتب گمنامان اين سرزمين مقدس جمهوري اسلامي باشد.
رويكرد پژوهش حاضر به موضوع باستان گرايي، نگرشي منتقدانه بر برنامه هاي پخش شده از شبكه هاي ماهواره اي بي.بي.سي، من و تو و صداي آمريكا با موضوع باستان گرايي مبتني بر آموزه هاي ديني است. سعي نگارنده بر اين بود كه شبكه انديشه باتوجه به ماهيت سلطنت طلبياش بررسي شود، ولي علي رغم ماهيت اين شبكه و انتظاري كه از آن مبني بر پخش برنامههايي با رويكرد باستان گرايي مي رفت، كمابيش هيچ برنامه اي با اين موضوع، در اين شبكه تهيه و پخش نشده است، لذا در تحليل پيش رو، برنامه اي از شبكه انديشه وجود ندارد.
با توجه به مأموريت ادارهكل پژوهشهاي اسلامي صداوسيما، بهعنوان يگانه مرجع مطالعاتِ دو حوزه دين و رسانه در ترويج و گسترش آموزههاي ديني در رسانه ملي و نيز مأموريت گروه تربيت، خانواده و سبك زندگي در حوزه ترويج سبك زندگي اسلامي ايراني، بررسي بازنمايي نقش والدين در تربيت ديني فرزندان در سريال كلاه پهلوي و مقايسه آن با سريال شهرزاد در اولويت كاري اين گروه قرار گرفت.
سياست اسلامهراسي راهبردي مهم بهشمار ميآيد كه در دستور كار نظام سلطه و رسانههاي وابسته به آن قرار گرفته است. سؤال اصلي اين پژوهش اين است: روند اسلامهراسي در چه گسترهاي از تاريخ و در چه حوزههايي از جامعه، سياست و رسانه مطرح بوده است و چگونه ميتوان با محوريت سياستهاي رسانهاي، اين تهديد را به فرصت تبديل كرد؟ تحقيق پيش رو با روش آيندهپژوهشي صورت گرفته است. يافتهها نشان ميدهد رسانه ملي ميتواند با افشاگري عليه ماهيت واقعي اسلامهراسي، برجستهسازي وجه تمدني اسلام و پيگيري راهبرد مهم گفتوگوي نخبگاني بينالادياني و ترويج گفتمان اسلام انقلابي، غرب را در موقعيت بحراني قرار دهد و بين مليگرايي معقولي كه انقلاب اسلامي هم از آن حمايت ميكند با امتگرايي كه آرمان اسلامي است، قرابت و نزديكي برقرار سازد. در پايان لازم ميدانيم از پژوهشگر ارجمند جناب آقاي سجاد رستميپور كه اين پژوهش را سامان دادند، سپاسگزاري كنيم و اميدواريم مديران و برنامهسازان رسانه ملي بهويژه معاونت برونمرزي از نتايج اين تحقيق بهرهمند شوند.