بعد از توحيد، معاد مهم‌ترين اصل اعتقادي است و در قرآن و روايات، مباحث مرتبط با جهان آخرت حجم زيادي را به خود اختصاص داده است. اعتقاد به اين مسئله آثار فراواني در زندگي انسان ها بر جا مي‌گذارد؛ زيرا معاد و حوادث پس از مرگ در واقع ادامه زندگي دنيوي است و جداي از آن نيست و آنچه كه در اين دنيا مي‌كاريم در آخرت درو مي كنيم. ما در اين دنيا تحت نظر هستيم و ناظراني، رفتار و اعمال ما را ثبت و ضبط و آنها را در جهان ديگر به ما عرضه مي‌كنند. درك اينكه كساني ناظر بر اعمال ما هستند و حركات و سكنات ما را ثبت مي كنند، نيرويي محرك و گاه بازدارنده در ما ايجاد مي كند كه در سعادت ما نقش بسزايي دارد. علت بسياري از خطاهاي ما آن است كه خود را بدون ناظر و تنها مي‌يابيم. بازنمايي اين مطالب در رسانه در قالب‌هاي هنري و دراماتيك مي تواند به تحكيم معادباوري در جامعه كمك كند. كتاب حاضر با هدف تبيين موضوع «ثبت و ضبط اعمال» بر اساس قرآن و حكايات معصومين(ع) و ارائه ايده هاي برنامه سازي براي برنامه سازان و اصحاب رسانه نگاشته شده است. در پايان لازم است از پژوهشگر ارجمند جناب حجت‌الاسلام محمد رضايي آدرياني كه زحمت نگارش اين اثر را به عهده گرفتند و همچنين از همكاري حجت‌الاسلام سيدستار مهدي‌زاده كه در تهيه اين اثر كوشيدند، تشكر و قدرداني كنيم. اميد است اين اثر گامي در راستاي ترويج فرهنگ «معادباوري» باشد. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
درسال‌هاي اخير، «شهرزاد» از موفق‌ترين سريال‌هاي شبكه خانگي است كه مخاطبان بسياري از آن، استقبال كردند. تأثير اين سريال و سريال‌هاي مشابه بر نگرش، تفكر و سبك زندگي خانواده‌ها، به‌ويژه بر نسل جوان كه مخاطبان اصلي اين شبكه هستند، مسئله‌اي بسيار مهم است. از نگاه منتقدان، سريال شهرزاد كه وقايع آن در زمان حكومت پهلوي اتفاق مي‌افتد، همانند سريال كلاه پهلوي از جنبه‌هاي مختلفي از جمله ترويج فمينيسم، تقابل سنت و تجدد، روابط زن و مرد، حجاب و عفاف و... قابليت نقد و بررسي دارد. بررسي بازنمايي نقش والدين در خانواده مسلمان معاصر ايراني، يكي از ابعاد مهم اين سريال است كه به‌طور ويژه بايد تحليل شود؛ زيرا شخصيت‌هاي والدين اين سريال همانند سريال كلاه پهلوي در پيشبرد وقايع داستان، نقش مؤثري دارند. با توجه به مأموريت ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي صداوسيما، به‌عنوان يگانه مرجع مطالعاتِ دو حوزه دين و رسانه در ترويج و گسترش آموزه‌هاي ديني در رسانه ملي و نيز مأموريت گروه تربيت، خانواده و سبك زندگي در حوزه ترويج سبك زندگي اسلامي ايراني، بررسي بازنمايي نقش والدين در تربيت ديني فرزندان در سريال كلاه پهلوي و مقايسه آن با سريال شهرزاد در اولويت كاري اين گروه قرار گرفت.
در كشور جمهوري اسلامي ايران كه بايد اساس شكل‌گيري گفت‌وگوها و مناظرات بر مدار حق و انسانيت و حيات طيبه باشد، نياز به وجود منشوري از بايسته‌هاي اخلاقي مناظره‌هاي رسانه‌اي كاملاً محسوس است. خصوصاً در سازمان صداوسيما كه رسانه‌اي ملي و پرمخاطب و تأثيرگذار است. پژوهش حاضر تلاشي است براي دستيابي به اين بايسته‌ها با استفاده از هنجارها و قواعد اخلاقي مستفاد از آيات كلام وحي با اين اميد كه مديران، برنامه‌سازان و كارشناسان رسانه‌اي با تمسك به آن خود را به ارزش‌هاي اخلاق وحياني بيارايند و از آسيب‌ها و رذايل اخلاقي احتمالي اجتناب كنند. در پايان از پژوهشگران محترم اين اثر آقايان غلامحسن عيوضي و حجت‌الاسلام دكتر عبدالله جلالي و ارزياب علمي جناب حجت‌الاسلام دكتر محمد فولادي‌وندا كمال تقدير و تشكر را داريم. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
بي‌شك رسانه ملي مي‌تواند با در نظرگرفتن سياست‌ها و راهبردهاي درست، به‌عنوان مهم‌ترين ابزار تعيين‌كننده و اثرگذار در عرصه انتخابات، نقش كليدي و محوري در افزايش مشاركت اجتماعي مردم، نشاط فضاي انتخاباتي و دقت در انتخاب فرد اصلح ايفا كند. در آستانه انتخابات رياستجمهوري كه در خرداد 1400 برگزار خواهد شد، ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه با هدف كمك به تأمين محتوا و ارتقاي سطح برنامه‌هاي شبكه‌هاي ملي و استاني، مجموعه حاضر را در دوفصل، تقديم برنامه‌سازان محترم رسانه ملي مي‌كند. در پايان از پژوهشگران ارجمندي كه در توليد اين اثر مشاركت فعال داشتند به‌ويژه جناب آقاي سيدصادق سيدنژاد و جناب آقاي احسان آذركمند تشكر مي‌كنيم.
امنيت از موضوعاتي است كه اسلام تأكيد فراواني بر آن كرده است. پيامبر گرامي اسلام(ص) امنيت و سلامتي را در كنار هم قرار مي‌دهند و آن را دو نعمتي معرفي مي كنند كه كسي اندازه آن را نمي‌شناسد و زماني قدر آن را مي‌داند كه از وجودش محروم باشد. امنيت از عوامل اصلي رشد، پيشرفت و رفاه و ... است و بدون آن، امكان زندگي راحت متصور نيست. در كنار امنيت، داشتن احساس امنيت نيز اهميت دارد؛ زيرا بدون اين احساس، كاركردهاي آن زير سؤال مي‌رود. احساس امنيت اجتماعي؛ يعني افراد جامعه بدون دغدغه و ترس در اجتماع رفت‌وآمد كنند و با يكديگر تعامل منطقي داشته باشند. در ايجاد امنيت و احساس آن، دستگاه هاي متعددي سهيم هستند و اين مسئله از عهده يك سازمان يا نهاد خارج است. با اين حال هيچ‌يك از آنها به اندازه رسانه ها به‌ويژه رسانه ملي اثرگذار نيست. رسانه مي تواند با پخش يك خبر نابه‌جا يا نمايش‌دادن فيلمي نامناسب، احساس امنيت را از مردم بگيرد؛ اگرچه امنيت فيزيكي وجود دارد، ولي مردم آن را احساس نمي‌كنند و بالعكس. ازاين‌رو برنامه‌ريزي دقيق و نظارت در رسانه ملي براي ايجاد امنيت، امري ضروري است كه پژوهش در اين زمينه بر هر چيزي مقدم است. بنابراين بررسي نقش رسانه در ايجاد احساس امنيت موضوع مهمي است كه اين كتاب درصدد بيان آن است. در پايان از تلاش‌هاي پژوهشگر ارجمند جناب آقاي دكتر مجيد امامي در پديدآوري اين اثر قدرداني مي‌كنيم و اميدواريم نوشتار حاضر محل استفاده اصحاب رسانه قرار گيرد. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
رسانه و انقلاب دو واژه‌اي هستند كه در تعامل با يكديگر قرار دارند؛ رسانه‌ها در مسير شكل‌گيري و به‌نتيجه‌رسيدن انقلاب، نقش آفريني مي‌كنند و انقلاب براي شكل‌گرفتن و به‌وقوع‌پيوستن به رسانه نيازمند است. اين واقعيت در تمامي انقلاب‌ها و نهضت‌ها، هرچند به شكل‌هاي گوناگون، خود را نشان داده است. رسانه در يك تعريف عام به معناي رساندن است كه اين تعريف لغوي، دراصطلاح، بهصورت «رساندن پيام از طريق يك ابزار به دست مخاطب» بازتعريف مي‌شود. رسانه خود به‌عنوان ابزاري كه نشر و ترويج بسياري از ابعاد فرهنگ را برعهده دارد، مي‌تواند زمينه‌ساز يك گفتمان، يا جريان‌ساز در بسترهاي مختلف جامعه شود. اين موضوع باعث شده است جايگاه اين ابزار در زندگي امروزي، به يكي از مهم‌ترين ابزارها تبديل شود كه مي‌تواند ساختار اجتماعي، فرهنگي و حتي سياسي يك كشور را تحت تأثير خود قرار دهد. ازسوي ديگر، انقلاب؛ يعني دگرگوني در اركان سياسي يك نظام و تغيير اساسيِ حداقل در سطوحي از ساختار سياسي جامعه و با اين تعريف، يكي از بزرگ‌ترين انقلاب‌ها در قرن بيستم، انقلاب اسلامي ايران است كه در بهمن 1357 به پيروزي رسيد و هرچند در اواخر قرنِ رشد و اوج‌گيري تكنولوژي به‌وقوع پيوست؛ اما بهصورت گسترده‌اي از رسانه‌هاي سنتي در ايران آن روزگار بهره گرفت و در مسير خود، در دوره اوج و دستيابي به پيروزي، رسانه‌هاي مدرن آن مقطع را نيز به‌خدمت درآورد. البته بايد دانست كه رسانه‌هاي دوران انقلاب، شامل مسجد و خطابه، اطلاعيه و اعلاميه، ديوارنويسي و شب‌نامه‌هايي بودند كه در زمان قبل از انقلاب براي رساندن پيام‌هاي رهبران نهضت در ابعاد مختلف و با روش‌هاي متفاوت انجام ميگرفت. اين ابزارها در مقابل ابزارهاي امروز، اعم از تلويزيون، ماهواره، اينترنت، شبكه‌هاي اجتماعي و...، هرچند كوچك به‌نظر ميرسند؛ اما ابزارهايي بودند كه در زمان انقلاب توانستند كارايي خود را با پيروزي انقلاب اسلامي به نمايش بگذارند؛ ازسوي ديگر، ابزارها و رسانه‌هاي مدرن آن زمان شامل تلويزيون، راديو، كاست و... بودند كه در اختيار رژيم شاهنشاهي قرار داشتند. درواقع، آن ابزارهاي كوچك رسانه‌اي، در مقابل اين ابزارهاي بزرگ دولتي قرار گرفته بود و به نوعي ميتوان گفت كه انقلاب در يك محور؛ يعني جنگ رسانه‌اي نيز به حركت خود ادامه ميداد. اين نوشتار در پي آن است كه با نگاهي موردي و مصداقي به كاركرد آن رسانه‌ها و چندوچون كاربرد آنها در انقلاب و در ادامه، تسلط بر رسانه‌هاي مدرن دولتي بپردازد و نشان دهد كه انقلاب اسلامي، نماد پيروزي رسانه‌هاي كوچك و سنتي بر رسانه‌هاي بزرگ و دولتي بود. همچنين تلاش شده است كه به يكي از ابعاد اصلي اين انقلاب؛ يعني بازشناسي، واكاوي و بازتعريف رسانه‌اي انقلاب ـ كه در بيشتر نوشتارهاي رسمي مغفول مانده ـ پرداخته شود. مجموعه حاضر تلاش و كوششي مجدانه در گردآوري و تدوين نقش‌آفريني رسانه‌هاي سنتي و مدرن در شكل‌گيري و پيروزي انقلاب اسلامي است كه با سعي و همت پژوهشگر ارجمند، جناب آقاي سيدمحمدحسين حسيني هرندي بهصورت پژوهشي دائره‌المعارف‌گونه تجميع شده است. اميد است اين نوشتار به‌عنوان پشتوانه‌اي براي برنامه‌سازان و پژوهشگران رسانه ايفاي نقش نمايد. اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
هدف از انجام‌دادن اين طرحواره، در دسترس قراردادن اطلاعات مرتبط با شخصيت و انديشه حضرت فاطمه زهرا(س) براي مخاطبان هدف؛ يعني كارشناسان و فعالان عرضه پيام در حوزه رسانه‌هاي گوناگون است. در اين مجموعه تلاش شده است، اطلاعات و آگاهيهاي فراواني درباره شخصيت، زندگاني و فرهنگ فاطمي، بهصورت چكيده و منسجم به برنامه‌سازان رسانه‌هاي شنيداري و ديداري و فعالان فضاي مجازي، اصحاب فرهنگ و هنر و هر كسي كه رسالت انتقال پيام را در جامعه به عهده دارد، تقديم شود تا با مراجعه كمتر به منابع پراكنده اوليه، بتوانند از آن در تمامي فرايندهاي برنامه‌سازي اعم از علمي، ادبي يا در قالب ترجمان ديداري و تصويري ثابت و متحرك بهره ببرند.
معاد از اركان اعتقادي دين اسلام است و بخش زيادي از متون اين دين، به معاد و جهان پس از مرگ اختصاص دارد؛ زيرا اعتقاد به توحيد و عدالت و قدرت خداوند فقط در سايه معاد كامل مي گردد؛ ايمان به معاد، به زندگي انسان، معنا و مفهوم مي‌بخشد و زندگي را از پوچي و بيهودگي خارج مي‌سازد و ايمان به جهان ديگر، ضامن اجراي قوانين الهي، ايثار و فداكاري و انگيزه مهم پرهيزكاري است. معادباوري، روح دنياپرستي و شهوات زودگذر را از دل آدمي مي‌زدايد و انسان را به انجام‌دادن كارهاي خير و خداپسندانه تشويق مي‌كند. براين‌اساس ترويج معادباوري در نظام اسلامي، رسالت همه نهادهاي فرهنگي است. دراين‌ميان، رسانه ها به‌دليل جايگاه ويژه‌اي كه دارند، وظيفه بسيار سنگين تري در مقايسه با ديگر نهادهاي فرهنگي برعهده دارند. متأسفانه در دنياي امروز، اكثر رسانه ها در نشر فرهنگ مادي‌گري و ابتذال از يكديگر سبقت مي گيرند و نفي جهان آخرت و معادباوري از پيش‌فرض هاي توليدات آنها است. صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران از معدود رسانه‌هايي است كه در راستاي نشر فرهنگ توحيدي و قرآني و اهل‌بيت عصمت و طهارت(عع)، پرچم‌دار رسانه‌هاي ديني و آرمان گرا است. به همين منظور، براي تحقق سياست‌گذاري و برنامه‌سازي در موضوع معاد انسان و جهان، پژوهش حاضر در دستور كار ادارهكل پژوهش هاي اسلامي رسانه قرار گرفت و متن پيش رو، منظومه محتوايي و پشتيباني تبييني سند تدبير «معاد انسان و جهان» است كه براي بهره‌گيري مديران و برنامه‌سازان، تحقيق و تنظيم شده است. در اين پژوهش، تلاش كرده‌ايم به موضوعات اصلي بپردازيم كه بيشتر انديشمندان ديني (با تمركز بر نظرات امامين انقلاب) روي آنها توافق دارند و از اشاره و تحليل مسائل پراكنده، كه طرح آن در افكار عمومي نفعي ندارد، بپرهيزيم. در پايان لازم است از پژوهشگر ارجمند سركار خانم فاطمه سليماني پور كه در پديدآوري اين پژوهش تلاش داشتند، سپاس‌گزاري كنيم. همچنين از همكاري‌هاي جناب آقاي محمد اعتضاد‌السلطنه در به ثمررساندن اين اثر تشكر مي‌كنيم. اميدواريم اين پژوهش، گام كوچكي در بازنمايي فرهنگ معاد و معادباوري در رسانه ملي باشد. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
بدون شك تبيين و توجه به مناسبتهاي ديني با درونمايه برگرفته از معارف الهي در ذات خود علاوه بر تعظيم شعائر مذهبي و ارزشهايي همچون ولايت‌مداري، عزت‌طلبي، وحدت ملي و روح مشاركتجويي، مي‌تواند عاملي براي ايجاد دلبستگي بيشتر به آموزه‌هاي ديني و آرمانهاي اسلامي باشد. از سويي با توجه به تعاليم اسلامي، بزرگداشت مناسبتها و ايامالله، تكريم شخصيت‌هاي ديني، علمي و... از جمله مصاديق مهم تعظيم شعائر‌الله محسوب مي‌شود و در عين حال نقش مهمي در اشاعه فرهنگ غني اسلامي دارد. در سازمان صداوسيما، مناسبتهاي ديني و ملي جزء جدانشدني از فرايند «توليد و پخش» در برنامه‌ريزي خرد و كلان بهشمار ميآيد. اهميت اين موضوع، ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا با تدوين مجموعه‌اي با عنوان «ايده‌ها؛ دستينه‌اي براي پژوهشگران و برنامه‌سازان»، به معرفي محورها، موضوعها و ايده‌هاي پيشنهادي براي گروه‌هاي مختلف برنامهساز در رسانه ملي بپردازد. درآستانه بزرگداشت اولين سالگرد شهادت سپهبد حاج قاسم سليماني، اين شماره در چهار بخش به شرح ذيل تهيه و توليد شده است: بخش اول: محورها و موضوعات برنامه‌سازي فرهنگ مقاومت اسلامي بخش دوم: محورها، موضوعات و ايده‌هاي برنامه‌سازي، شخصيت، سيره و مكتب سردار سليماني بخش سوم: معرفي كتاب بخش پاياني: ايده هاي برنامه‌سازي به مناسبت شهادت دكتر محسن فخري زاده دانشمند برجسته هسته اي و دفاعي. اميد است اين تلاش اندك، در معرفي فرهنگ مقاومت، سيره، شخصيت و مكتب سردار شهيد حاج قاسم سليماني و همچنين شناساندن جبهه مقاومت اسلامي به دست‌اندركاران و برنامه‌سازان فهيم رسانه ملي، در آستانه افتتاح راديو مقاومت مؤثر واقع شود. لازم به ذكر است فايل اين مجموعه در سايت ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه (www.irc.ir) بارگذاري شده است. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
در عصري قرار گرفته‌ايم كه تاخت وتاز پيشرفت فناوري واقعاً حيرت انگيز است و روزبه‌روز و لحظه‌به‌لحظه شرايط تغيير مي‌كند. اكنون هزينه هاي مربوط به ارتباطات جمعي كاهش يافته است، متون با تصوير و صوت تكميل شده اند و مي توان با داشتن كمي اطلاعات و خريد يك تلفن هوشمند، همه آنها را تقريباً در كل دنيا به اشتراك گذاشت. پيشرفت فناوري‌هاي ارتباطي، نه تنها روش هاي ارتباطي ما را كارآمدتر كرده، بلكه از بسياري جهات، ماهيت تلاش هاي ما در ارتباطات جمعي را نيز تغيير داده است. در اين ميان در حالي كه مردم به دلايل گوناگون مي خواهند مطالب گوناگوني را به اشتراك بگذارند، عنصر پرمعناي اشتراك‌گذاري، در حال ايجاد پويايي نويني است و شركت هاي رسانه اي جديد كه بر محيط برخط ما تسلط دارند، قدرت عظيمي يافته‌اند. به تدريج با نمايان‌ساختن تناقض دروني مباني انديشه دموكراسي نقش عملي رسانه‌هاي نوين، كه بزرگ ترين و تأثيرگذارترين ناشران محتواهاي پيش روي ماست، روشن مي‌شود. اكنون شاهديم كه تحولات دنياي ارتباطات و رسانه‌ها چگونه مرزهاي آزادي بيان و اخلاق را به چالش كشيده‌اند. كتاب حاضر ترجمه كتاب اخلاق رسانه، آزادي بيان و الزامات دموكراسي، شامل مجموعه‌اي از مقالات در حوزه اخلاق و رسانه و حاصل انديشه جمعي از متفكران غربي است كه در پيشرفت فزاينده مشاركت، تعامل عمومي در فرايند ارتباطات و دسترسي افسارگسيخته مردم به فناوري‌هاي ارتباطي، دغدغه حل تناقض ميان اخلاق و آزادي بيان را دارند. آنها بر اين باورند كه در دنياي كنوني در معرض حملات اغراق آميز و خصمانه قرار گرفته اند و از درون، در استثمار اخبار فريبنده اي هستند كه قالب ها و آداب و رسوم آن اخبار را تقليد مي كنند. يكي از اهداف اين مجموعه مقالات، درك بهتر نقش و دامنه حق آزادي بيان با درنظرگرفتن آن در بستر ارزش هاي دموكراتيك است. اين مجموعه حاوي كنكاشي عميق براي تعيين ارزش هاي اخلاقي در محدوده آزادي بيان، همزمان با بررسي نقاط اصلي اختلاف و توافق درنظريه دموكراسي و مقايسه طيفي از مدل هاي مختلف دموكراسي است كه سعي دارد در چهارچوب نظام دموكراتيك مسئله را حل كند. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي صداوسيما، كه افتخار برگزاري اولين همايش ملي علمي- پژوهشي اخلاق و رسانه را در كارنامه فعاليت‌هاي علمي خود دارد، همچنان با جديت و دغدغه‌مندي در اين حوزه قدم برمي‌دارد. ترجمه حاضر شاهدي بر پويايي علمي اين مجموعه در حوزه اخلاق و رسانه، نشانه روزآمدي آن در رصد ديدگاه‌هاي انديشمندان غربي در اين حوزه و ارائه آن به جامعه علمي و نخبگان كشور و اهالي رسانه است. اين دست از آثار انديشمندان غربي علاوه بر تلنگر و دلالت ما بر مباني بي‌نقض ايدئولوژيك خود و محتواي غني اخلاق اسلامي، به درك درست از رسانه‌هاي امروز و چگونگي رويارويي با آن از منظر اخلاق، كمك شاياني مي‌كند. در پايان از زحمات ارزنده مترجم محترم سركار خانم محدثه عقبايي كه اين ترجمه، حاصل تلاش مدققانه ايشان است و نيز از همكاري آقاي ابوالفضل ايماني راغب قدرداني مي‌كنيم و اميدواريم اين صاحبان انديشه، مديران و برنامه‌سازان رسانه‌اي از محتواي اين كتاب بهره ببرند. ادارهكل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
