از مسائل مهمي که امروزه انقلاب اسلامي با آن روبه‌روست، رويارويي رسانهاي درباره شکل‌گيري انقلاب اسلامي و روايتگري آن است. تحريف تاريخ انقلاب و وقايع آن مي‌تواند علاوه بر تأثيرگذاري بر افکار و انديشه‌ها، به‌تدريج، حقايق و واقعيت‌ها را دگرگون سازد و ريشه‌ها را بخشکاند. در اين ميان، شايسته است رسانه ملي با توجه به رسالتش در آگاهي‌بخشي به مخاطبان، درباره سير تاريخي انقلاب اسلامي و تبيين دقيق و صحيح و هنرمندانه رخدادهاي آن، با ورود به موضوع‌ها و مسائل انقلاب اسلامي، روشنگري کرده و با تحريف‌هايي مقابله کند که اين سرمايه اجتماعي و روايت درست آن را تهدید می‌کند. به همين منظور، در اين مجموعه که به همت پژوهشگر ارجمند، جناب آقاي حميد رحماني تهيه شده، تلاش شده است تا مهم‌ترين وقايع و نقاط عطف انقلاب اسلامي ايران به شيوه گاهشمار و بر اساس اسناد و مدارک، از بازه زماني ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ شمسي به‌صورت توصيفي - تحليلي ارائه شود. در پايان، از مشاوره‌هاي آقاي محمدحسين حسيني هرندي، ديدگا‌ه‌هاي نقادانه آقاي حسن ابراهيم‌زاده و نيز حمايت‌هاي آقاي محمدحسين کشکولي و سرکار خانم مريم سقلاطوني سپاسگزاري و قدرداني مي‌شود. اميد است نتيجه اين تلاش، براي برنامه‌سازان محترم سازمان صداوسيما به‌ویژه در حوزه تاریخ انقلاب و رویدادهای معاصر مفيد واقع شود و از اين اثر در توليدات رسانهاي با موضوع انقلاب اسلامي و مناسبتهاي آن بهره ببرند. ادارهکل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
از آنجا كه يكي از راه هاي معرفي افراد عالِم، به‌تصويركشيدن زندگي، شخصيت و زندگي آن‌هاست. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه از اين زاويه، زندگي برخي از بزرگان و مشاهير برجسته در حوزه دين و معارف اسلامي را در قالب نمايشنامه راديويي در دو جلد (جلد اول با نام آينه‌هاي زلال مربوط به شش شخصيت بزرگ از عالمان تشيع: ميرزاي قمي، شيخ عباس قمي، زكريابن آدم، شيخ صدوق، علي‌بن ابراهيم قمي و قطب‌الدين راوندي و جلد دوم با عنوان صدوق دين شامل زندگي شيخ صدوق) به مخاطبان رسانه ملي معرفي كرده است. ضمن تشكر از نويسندگان اين نمايشنامه‌ها، كه در توليد اين اثر، نقش مؤثري داشتند، اميد است اين مجموعه براي برنامه‌سازان مفيد واقع شود. لازم به يادآوري است فايل الكترونيكي اين مجموعه در پايگاه اطلاع‌رساني اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه به آدرس www.irc.ir بارگذاري شده است. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
ابن‌بابويه معروف به شيخ صدوق ملقب به رئيس‌المحدثين، يكي از حديث‌شناسان شيعه است كه با جمع‌آوري روايات اهل‌بيت و تأليف آنها، خدمات بي‌بديلي به اسلام و تشيع كرد. شيخ صدوق خدمات بي‌بديلي به جهان اسلام انجام داد و در واقع، يكي از اركان فقه شيعه به شمار مي‌رود، در ايران، ۱۵ ارديبهشت را روز بزرگداشت وي ناميده‌اند. به همين مناسبت به گزيده‌اي از خدمات اين محدث بزرگ عالم تشيع مي‌پردازيم.
بسيج عبارت است از مجموعه‌اي كه در آنها پاك‌ترين انسان ها ، فداكارترين و آماده به كارترين جوانان كشور، در راه اهداف عالي اين ملت و براي كمال رساندن و به خوشبختي رساندن اين كشور جمع شده‌اند. ... مجموعه‌اي كه دشمن را بيمناك و دوستان را اميدوار و خاطرجمع مي‌كند...بسيج در حقيقت مظهر يك وحدت مقدس ميان افراد ملت است... بسيج در واقع مظهر عشق و ايمان و آگاهي و مجاهدت و آمادگي كامل، براي سربلند كردن كشور و ملت است. كتاب حاضر در نه فصل به سامان رسيده است. فصل اول با موضوع بسيج و فرهنگ بسيجي در قرآن كريم و روايات اهل بيت: آغاز شده است. فصل دوم به بسيج در بيانات امام خميني(ره) و رهبر معظم انقلاب اختصاص دارد. در فصل سوم با بيانات مراجع عظام تقليد و كلام شهداي هشت سال دفاع مقدس آشنا مي‌شويم. در فصل چهارم به بسيج، نقش‌ها، كاركردها و دستاوردها پرداخته‌ايم. در فصل پنجم از جهاد و جهادگران در اسلام، در فصل ششم از گونه‌شناسي مجاهدان و مدافعان گفت‌وگو كرده‌ايم و در فصل هفتم نيز به چيستي و چگونگي جنگ نرم رسانهاي و تبيين وظايف بسيجيان در اين زمينه پرداخته‌ايم. در فصل هشتم به متون ادبي و در فصل نهم به معرفي آثار چاپ شده در موضوع بسيج اهتمام داشته‌ايم . اميد كه اين اثر پژوهشي گامي در ترويج و تبيين مكتب گمنامان اين سرزمين مقدس جمهوري اسلامي باشد.
رويكرد پژوهش حاضر به موضوع باستان گرايي، نگرشي منتقدانه بر برنامه هاي پخش شده از شبكه هاي ماهواره اي بي.بي.سي، من و تو و صداي آمريكا با موضوع باستان گرايي مبتني بر آموزه هاي ديني است. سعي نگارنده بر اين بود كه شبكه انديشه باتوجه به ماهيت سلطنت طلبي‌اش بررسي شود، ولي علي رغم ماهيت اين شبكه و انتظاري كه از آن مبني بر پخش برنامه‌هايي با رويكرد باستان گرايي مي رفت، كمابيش هيچ برنامه اي با اين موضوع، در اين شبكه تهيه و پخش نشده است، لذا در تحليل پيش رو، برنامه اي از شبكه انديشه وجود ندارد.
با توجه به مأموريت اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي صداوسيما، به‌عنوان يگانه مرجع مطالعاتِ دو حوزه دين و رسانه در ترويج و گسترش آموزه‌هاي ديني در رسانه ملي و نيز مأموريت گروه تربيت، خانواده و سبك زندگي در حوزه ترويج سبك زندگي اسلامي ايراني، بررسي بازنمايي نقش والدين در تربيت ديني فرزندان در سريال كلاه پهلوي و مقايسه آن با سريال شهرزاد در اولويت كاري اين گروه قرار گرفت.
سياست اسلام‌هراسي راهبردي مهم به‌شمار مي‌آيد كه در دستور كار نظام سلطه و رسانه‌هاي وابسته به آن قرار گرفته است. سؤال اصلي اين پژوهش اين است: روند اسلام‌هراسي در چه گستره‌اي از تاريخ و در چه حوزه‌هايي از جامعه، سياست و رسانه مطرح بوده است و چگونه مي‌توان با محوريت سياست‌هاي رسانهاي، اين تهديد را به فرصت تبديل كرد؟ تحقيق پيش رو با روش آينده‌پژوهشي صورت گرفته است. يافته‌ها نشان مي‌دهد رسانه ملي مي‌تواند با افشاگري عليه ماهيت واقعي اسلام‌هراسي، برجسته‌سازي وجه تمدني اسلام و پيگيري راهبرد مهم گفت‌وگوي نخبگاني بين‌الادياني و ترويج گفتمان اسلام انقلابي، غرب را در موقعيت بحراني قرار دهد و بين ملي‌گرايي معقولي كه انقلاب اسلامي هم از آن حمايت مي‌كند با امت‌گرايي كه آرمان اسلامي است، قرابت و نزديكي برقرار سازد. در پايان لازم مي‌دانيم از پژوهشگر ارجمند جناب آقاي سجاد رستمي‌پور كه اين پژوهش را سامان دادند، سپاسگزاري كنيم و اميدواريم مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي به‌ويژه معاونت برون‌مرزي از نتايج اين تحقيق بهره‌مند شوند.
برای پیگیری و تحقق شایسته شعار سال، رسانه ملی نیازمند اقدامات ذیل است: معرفی ظرفیت‌های بالفعل و بالقوه تولید کشور برای جهش مطلوب؛ ایجاد ارتباط میان سه ضلع دانش، صنعت و بازار و پرداختن به موانع جهش تولید در برنامه‌ها و ایجاد فهم درست از اقتصاد مقاومتی در بین مخاطبان عام و خاص خود. ازاین‌رو ادارهکل پژوهش‌های اسلامی رسانه یکی از موضوعات پژوهشی خود را به شعار سال اختصاص داده است؛ اما با توجه به رسم مألوف مرکز که همه ساله از مراکز مختلف سازمان صداوسیما، نیازسنجی پژوهشی می‌کند، موضوع پیشنهادی شبکه ایران‌کالا در دستور کار گروه مدیریت، سیاست و اقتصاد اسلامی قرار گرفت. بنابراین بررسی و تحلیل برنامه‌های گفت‌وگومحور شش ماهه اول سال 1399 که در زمینه جهش تولید بود و از شبکه ایران‌کالا پخش گردید بر عهده پژوهشگر محترم سرکار خانم زهرا تیزچنگ قرار گرفت. شایسته است از ایشان در ساماندهی این پژوهش، تشکر و قدردانی کنیم. امیدواریم مدیران و برنامه‌سازان رسانه از دستاوردهای این پژوهش که از تعامل مرکز با آن شبکه انجام یافته است، بهره ببرند و رسانه ملی بتواند در تحقق این شعار راهبردی نظام اسلامی بیش از پیش موفق باشد.
مناسبتهاي ديني و ملي، جزء جدانشدني از فرايند توليد و پخش در برنامه‌ريزي خرد و كلان رسانه ملي به‌شمار ميآيند. بدون شك، تبيين و توجه به مناسبتهاي ملي و ديني در رسانه ملي مي‌تواند عاملي براي ارتقاي فرهنگ مخاطبان باشد. از طرفي، يكي از نيازهاي اساسي و ديرپاي انسان، كه عمري به درازي عمر بشر دارد و همواره به گونه‌هاي خاص متناسب با درك و تقاضاي جمعي و امكانات و ظرفيت‌هاي محيطي در چهارچوب فرايندهايي پاسخ‌‌يافته، تفريح و سرگرمي است. بخش بزرگي از فعاليت‌هاي تمهيدشده در رسانه ملي نيز پركردن اين ظرفيت مهم است كه يكي از اين ظرفيت‌ها، طرح سؤالات مسابقه‌اي است. سؤالات مسابقه‌اي علاوه بر آنكه نقش مشاركت مخاطبان در برنامه را ارتقا مي‌بخشد در افزايش سواد فرهنگي، سياسي و اجتماعي مخاطبان نيز اثر مي‌گذارد. بي‌شك، توجه به اين مقوله مي‌تواند در اشاعه فرهنگ ايراني_اسلامي نقشي عمده ايفا كند. اهميت اين موضوع، بزرگترين فلسفه وجودي توليد اين اثر است. اين امر، اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا به درخواست صداوسيماي مركز يزد، جامه عمل بپوشاند و با تدوين مجموعه‌اي با عنوان «سؤالات مسابقه‌اي ويژه مناسبتهاي شمسي و قمري» علاوه بر طرح سؤالاتي پيرامون محور مناسبتها همراه با پاسخ آنها، در تقويت اطلاعات فردي، اجتماعي و انتقال هويت فرهنگي و تاريخي به نسل‌هاي آينده گام بردارد. لازم است يادآوري كنيم به‌دليل حجم زياد مناسبتهاي تقويم شمسي و قمري، در اين اثر تنها به موضوعات و مناسبت‌هايي پرداختيم كه در برنامه‌سازي مهم‌ترند. اين اثر كه شامل دو فصل مناسبتهاي ملي (شمسي) و مناسبتهاي مذهبي (قمري) است به برنامه‌سازان بخش مسابقه و سرگرمي تقديم مي‌شود. اميد است محتواي تهيه‌شده در اين مجموعه بتواند نياز برنامه‌سازان محترم را برطرف كند. در پايان لازم است از همكارمان مرحومه زهرا متعلم ياد كنيم كه با وجود داشتن بيماري سخت در هنگام نگارش اين اثر، خالصانه براي تهيه و توليد آن بسيار كوشيد. از خداوند متعال براي روح پاكش علو درجات را خواستاريم؛ اميد است كه اين تلاش مجدانه، باقيات‌الصالحاتي براي آن عزيز سفركرده باشد. همچنين از ديگر همكارانمان آقايان سيدصادق سيدنژاد و سيدمحمدحسين حسيني هرندي كه در پديدآوري اين نوشته ما را ياري كردند، سپاسگزاريم. گفتني است فايل اين اثر در پايگاه اطلاع‌رساني اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه به آدرس www.irc.ir بارگذاري شده است. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
خانواده نهادي كوچك اما مهم در بين نهادهاي اجتماعي است كه سلامت و تحكيم آن بر سلامت جامعه تأثيرگذار است؛ به عبارت ديگر نهاد خانواده از كاركردهاي زيادي برخوردار است كه هر يك از اين كاركردها بر حسب نقشآفريني صحيح اعضاي خانواده معضلات زيادي را از جامعه خواهد كاست. در اين بين نقش والدين در راستاي اجراي صحيح كاركردها اهميت ويژه اي دارد، لذا پدران بر حسب جايگاه مديريتي خود و اجراي هرچه بهتر كاركردها، نقشهاي مديريتي و قواميتي و مادران نقشهاي عاطفي و احساسي را اجرا خواهند كرد؛ اما در اين بين به علت قواميّت مردان، ايفاي درست نقش پدر از اهميت خاصي برخوردار است. با تأمل و مداقه در بين الزامات ديني، به راحتي مي‌توان اذعان نمود كه رعايت حق پدري خصوصاً با تأكيد بر ولايت و قواميت وي، از مهم‌ترين، ويژه‌ترين و خاص‌ترين حقوق اثباتي در بين اين آموزه‌ها محسوب مي شود؛ لذا پرداختن به اين مهم از طريق رسانه‌هاي ديداري، مكتوب و شنيداري با توجه به بازخوردهاي فرهنگي آن و در راستاي مهندسي فرهنگي جامعه از اهميت فوق‌العاده‌اي برخوردار است. در اين ميان يكي از ابزارها و نهادهايي كه در عصر حاضر مي‌تواند جايگاه پدر را در جامعه بررسي كند، رسانه‌هاي ارتباط‌جمعي به ويژه برنامه‌هاي رسانه ملي است. رسانه ملي به عنوان يك پيام‌رسان فعال و پرمخاطب مي‌تواند در جهت احياي ارزش‌هاي اصيل يك خانواده مسلمان مانند جايگاه پدر، خوانش‌هاي فرهنگي مناسبي را رقم بزند. اين امر با بازنمايي جايگاه پدر در سياست‌هاي برساخته فيلم‌ها و سريال‌هاي پرمخاطب كه همواره ذهن اصحاب رسانه و محققين حوزه مسائل اجتماعي را به خود مشغول ساخته، با نظر به تأثيرات آن بر كليه اعضاي خانواده‌هاي ايراني، اعم از كودكان تا بزرگسالان، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. نظر به نكات يادشده و تأثير شگرف رسانه‌هاي ديداري بر ديدگاه افراد خانواده و جامعه و ترسيم نقشهاي خانوادگي از طريق اين نوع رسانه‌ها، پژوهش حاضر در مرحله اول به بازخواني جايگاه خانواده و اعضاي آن به‌ويژه پدر در منابع اسلامي اشاره كرده و سپس با تحليل انتقادي سه سريال منتخب، ضمن بازنمايي جايگاه پدر در اين نوع سريال‌ها با روش تحليل گفتمان پدام، برحسب نياز، راهكارهاي رسانهاي مناسبي را براي بازنمايي مطلوب نقش پدري در مجموعه‌هاي تلويزيوني ارائه كرده است. در پايان از زحمات پژوهشگر محترم سركار خانم دكتر راضيه ميرعلي‌ملك در تهيه و ساماندهي اين پژوهش قدرداني مي‌كنيم. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
