قال الامامُ الرضا(ع): «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْيا أمْرَنا» فَقُلْتُ لَهُ: «فَكَيفَ يحْيي أمْرَكُمْ؟» قالَ: «يتَعَلَّمُ عُلُومَنا و يُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لاَتَّبَعُونا». اداره‌كل پژوهش هاي اسلامي رسانه افتخار دارد در طول بيست سال گذشته در جهت نشر و گسترش فرهنگ اهل بيت(ع) در موضوعات مختلف، تأليفاتي را با اهداف تأمين محتواي برنامه سازي رسانه ملي ارائه كرده است. كتاب حاضر، مجموعه اي است از متون مناسبتي درباره حضرت اباالفضل(ع) كه در شش بخش كلي شخصيت‌شناسي، متون ادبي و زيرنويس ها، ايده ها و محورهاي برنامه سازي و منبع‌شناسي، با هدف كمك فكري به گروه هاي مختلف برنامه سازي، تهيه و تدوين كرده‌ايم درباره نوشتار حاضر چند نكته مي‌توان ذكر كرد: محتواي اين مجموعه بيشتر نوشتارهاي كوتاهي است كه هر كدام را به صورت مستقل (بدون ارتباط الزامي به قبل و بعد) قابل استفاده است. اين مجموعه به دليل اينكه از مطالب آثار مختلف در اين زمينه تجميع گرديده است ممكن است به صورت طبيعي از لحاظ قلم و نگارش متفاوت است. تلاش شده است كه اين نوشتار به لحاظ منطقي در ذيل بخش هاي مختلف تدوين گردد كه اميدواريم مورد استفاده برنامه سازان محترم قرار گيرد. در بخش محورهاي برنامه سازي، با هدف استفاده بهينه سعي شده تا محوريابي بر اساس گروه هاي برنامه ساز انجام شود و در عين حال نسبت به مسائل روز جامعه نيز تناسب بيشتري داشته باشد. با توجه به اينكه در نظر است در خصوص همه معصومين(ع) چنين مجموعه‌اي ارائه شود، از هر گونه انتقاد و پيشنهاد در راستاي ارتقاي كيفي اينگونه آثار استقبال ميكنيم
در اين پژوهش، نويسنده درصدد است تا تأثير و رابطه شبکههاي اجتماعي مبتنيبر تلفن همراه را بر هويت ديني نوجوانان و جوانان بررسي کند. با اين فرض که ماهيت اين فناوري‌ها، در مقطع نوجواني و جواني مي‌تواند دگرگونيهايي را در هويت ديني نوجوانان ايجاد کند. در واقع اين فناوري‌ها در دگرگون‌ساختن هويت ديني، جنسيتي، خانوادگي، ملي و جهاني اين گروهها نقش‌آفرين ميباشند. رسانههاي نوينِ اطلاعاتي و در رأس آن اينترنت، موجب نوسازي فرايندهاي اجتماعي ميشوند. نوجوانان که گروه بزرگي از جامعه را تشکيل مي‌دهند از اين فرايند‌ها دور نمانده و ازجمله کاربران اين تکنولوژيها به‌شمار مي‌آيند. به همين دليل هدف کلي اين پژوهش بررسي عوامل مؤثر بر هويت ديني نوجوانان در استفاده از شبکههاي اجتماعي مجازي مبتنيبر تلفن همراه است.
گرچه حقوق بشر در سده اخير مطرح‌شده، ولي شواهد و مستندات تاريخي بيانگر آن است كه اين حقوق، در اديان الهي ريشه دارد و اصول اصلي حقوق طبيعي شامل حق حيات، حق كرامت، حق تعليم و تربيت، حق آزادي و مساوات، در اصيل‌ترين منابع ديني وجود دارد. حقوق بشر؛ حقوقي كه انسان‌ها به‌دليل انسانبودن از آن برخوردارند، به‌دليل غفلت از موضوع فضيلت و كرامت ارزشي انسان، دچار انحرافات زيادي شده است؛ زيرا اساسيترين حقوق انسان، آن است كه بشر را در حوزه ارزشها تفسير كنيم. حقوق بشر در اسلام، به‌دليل بناي آن بر فطرت مشترك بشر و نيز قاعده الزام و احترام به فرهنگ‌هاي ديگر براساس همزيستي مسالمت‌آميز، فراگير و جهان‌شمول است. اين ديدگاه برخلاف نگاه اومانيستي كه انسان را همواره محق و تكليف را براي او محدوديت، مانع و ضد ارزش تلقي مي‌كند، حقوق بشر را حاصل تعهدات بشر مي‌داند، نه مقدّم بر قوانيني كه حدود و گستره آن در شريعت اسلامي معيّن شده است. با بررسي متون اسلامي و سيره اهل‌بيت:، عمق و گستردگي حقوق بشر و جامعيت و برتري آن بر اعلاميه جهاني حقوق بشر روشن مي‌شود، ولي اين حقيقت بهمعناي معارضه با اعلاميه جهاني نيست؛ زيرا آنچه در نظام حقوقي اسلام آمده است، در اعلاميه، بيان و نفي نشده است و اين بهمعناي نفي آنها نيست. به‌عبارت‌ديگر، فراتربودن حقوق بشر در اسلام نسبت به اعلاميه، هيچ منافاتي با آن ندارد و منشأ اختلاف تلقي نمي‌شود. با اين توصيف، حقوق بشر در اسلام از لحاظ فلسفي و محتوايي مي‌تواند تعاملات فراواني با اعلاميه حقوق بشر داشته باشد. يكي از مسئوليت‌هاي خطير كنوني و تكاليف كساني كه به اصلاح اوضاع جهاني و بهبود جايگاه انساني مي‌انديشند، شناسايي و ترويج ارزش‌هاي حقوق بشري اسلام و عرضه منطقي و عقلاني آن به جهان بشر است. در اين بخش، در گام نخست، برخي مفاهيم مرتبط با موضوع، تبيين شده و سپس پيشينه حقوق بشر و سير تاريخي آن مورد توجه قرار گرفته است. در ادامه نيز ضمن معرفي اعلاميه جهاني حقوق بشر، كلياتي درباره آن بيان ميكنيم.
هدف ملت ايران و هدف انقلاب اسلامي، ايجاد يك تمدن نوين اسلامي است؛ اين تمدن نوين دو بخش دارد: بخشي، بخش ابزاري است؛ بخش ديگر، متني و اصلي و اساسي است. بخش حقيقي، آن چيزهايي است كه متن زندگي ما را تشكيل مي‌دهد؛ كه همان سبك زندگي است... مثل مسئله خانواده، سبك ازدواج، رفتار ما در رسانه‌اي كه در اختيار ماست، رفتار ما با پدر و مادر، رفتار ما با همسر، رفتار ما با فرزند و... (بيانات مقام معظم رهبري در ديدار با مردم خراسان شمالي، 1391) خانواده، يكي از نهادهاي مهم جامعه بشري و اولين زيربنايي‌ترين نهاد اجتماع به‌شمار مي‌رود. تأثير خانواده بر رشد، تعادل و شكوفايي افراد و جامعه به حدي است كه هيچ صاحب‌نظري نمي‌تواند آن را انكار كند. اسلام، خانواده را سنگ بناي مهم حيات اجتماعي مي‌داند و وحدت جامعه را متاثّر از وحدت زوجين و وحدت اعضا خانواده به حساب مي‌آورد و علائق انساني موجود در خانواده را قابل گسترش و نشر در جامعه قلمداد مي‌كند. «جامعه اسلامي، بدون بهره‌مندي كشور از نهاد خانواده سالم، سرزنده و بانشاط، اصلاً امكان پيشرفت ندارد. بالخصوص در زمينه‌هاي فرهنگي و غير فرهنگي، بدون خانواده‌هاي خوب، امكان پيشرفت وجود نخواهد داشت، اساس خانواده با امواج خيلي تند و بي‌رحمانه تبليغات غربي دچار تزلزل و تهديد است؛ بنابراين كار حمايت و حراست از بقاي خانواده و حراست از خانواده، كار بسيار مهمي است و اين قضيه، قضيه خيلي عميقي است.» (بيانات مقام معظم رهبري در سومين نشست انديشه‌هاي راهبردي1390) در نگاه اسلام، هر گونه نظم و سازندگي بايد از خانواده به‌عنوان كانون اخلاقي جامعه آغاز شود؛ يعني نوع تربيت و ارتباطات موجود در خانواده موجد وحدت و منش اجتماعي است؛ همچنين در اسلام، خانواده كانون سرنوشت‌ساز در جنبه انحراف و عصيان به‌شمار مي‌رود و وظيفه‌اي كه خانواده در قبال تربيت فرد دارد و نقش مهمي كه در اين زمينه ايفا مي‌كند در واقع به وظيفه او در قبال تربيت جامعه پيوند مي‌خورد. با توجه به اهميت خانواده در تمدن اسلامي و نقش بي‌بديل اين نهاد مقدس در انتقال فرهنگ و عقايد به نسل‌ها و همچنين تأثير شگرف سلامتي خانواده بر صحت روحي و رواني جامعه، ارائه الگوي ِ مطلوب خانواده تراز انقلاب اسلامي براي اصحاب رسانه در منظومه فكري رهبر فرزانه انقلاب با تاكيد بر تحكيم و تضعيف بنيان خانواده، مي‌تواند مسير روشني در راستاي رشد و تكامل جامعه اسلامي، ايراني براي برنامه‌سازان و دست‌اندركاران رسانه ملي باز كند. با توجه به ماموريت اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه در ترويج سبك زندگي اسلامي در رسانه ملي، اثر حاضر به منظور اعتلاي هرچه بهتر توليدات رسانه ملي و بهره‌برداري برنامه‌سازان و انديشمندان رسانه از منظومه فكري رهبر فرزانه انقلاب در حوزه خانواده تدوين شده است كه اميد است در تصميم‌سازي‌هاي آتي و توليد برنامه‌هاي حوزه خانواده موثر واقع شود. در اينجا لازم است از زحمات پژوهشگر محترم اثر آقاي دكتر مجيد مبيني مقدس تشكر به عمل آيد. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
تبيين و ترويج سبك زندگي يك ضرورت است و اهميت آن زماني چند برابر مي‌شود كه متوجه باشيم سبك زندگي صرفاً يك بحث كتابخانه‌اي يا آرشيوي نيست، بلكه در همه جاي زندگي فردي و اجتماعي انسان‌ها حضوري دائم و پررنگ دارد. از همين روست كه در چند دهه اخير، توجه به سبك زندگي اسلامي ايراني در كشور، از سوي پژوهشگران حوزه علوم اجتماعي، تقريباً فراگير شده است؛ به‌گونه‌اي كه فعاليت‌هاي چشمگيري براي تحقق نوعي از سبك زندگي كه متناسب با شاخص‌هاي فرهنگي خاص جامعه ايراني باشد، شكل گرفته و با جديّت دنبال مي‌شود. در كنار پژوهشگران حوزه علوم اجتماعي و چه بسا مقدّم بر آنان، نهادها و شخصيت‌هاي حوزوي، سياسي و حتي شخصيت‌هاي عالي‌رتبه نظام جمهوري اسلامي نيز توجه ويژه‌اي به حوزه سبك زندگي داشته‌اند. به جرأت مي‌توان شاخص‌ترين اين شخصيت‌ها را مقام معظم رهبري(مدظله العالي) دانست كه انديشه‌هايي خاص و البته متفاوت و سرآمد از انديشه‌ها و مكاتب غربي در اين حوزه، ارائه فرموده‌اند. به تعبيري، تلقي مقام معظم رهبري از سبك زندگي، تمامي شئون زندگي انسان را دربرگرفته و به همه مسائلي برمي‌گردد كه متن زندگي انسان را شكل مي‌دهد و البته منطبق بر اصول و آموزه‌هاي ديني و اسلام ناب محمدي است
اين كتاب تلاش دارد تا رهيافتي به شخصيت شناسي و انديشه شناسي آخرين منجي عالم امكان حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه الشريف داشته باشد. اميد كه مورد استفاده پژوهشگران و برنامه سازان محترم قرار گيرد.
سال ۹۸ رهبري معظم انقلاب، محور فعاليت‌ها را «توليد» قرار دادند و با همين نگاه، عنوان سال را «رونق توليد» نام‌گذاري كردند تا براي چندمين سال، توليد و اقتصاد، مهم‌ترين دغدغه ايشان به‌ويژه در يك دهه اخير باشد. با اين‌حال، خلاصه شعار‌هاي مقام معظم رهبري بر سه محور اقتصاد، اشتغال و توليد است و به گفته ايشان در پيام‌هاي مختلف، اشتغال زماني ايجاد مي‌شود كه توليد در كشور رونق بگيرد. ايشان در تعيين شعار سال1391 به‌عنوان «توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني» تأكيد كردند: «اگر ما توانستيم توليد داخلي را رونق ببخشيم، مسأله تورم حل خواهد شد؛ مسأله اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلي به معناي حقيقي كلمه استحكام پيدا خواهد كرد». اما نكته‌اي كه رهبر انقلاب در پيام نوروزي خود در تبيين شعار امسال به آن اشاره كردند، اين بود كه «از اوّل سال تا آخر سال ان‌شاءالله اين معنا (رونق توليد) به صورت چشمگيري در كشور محسوس باشد.» اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه، همانند سال‌هاي گذشته، با لبيك به فرامين ايشان، با تدوين و توليد مجموعه‌اي در اين راستا تلاش كرده است تا بخشي از نياز محتوايي برنامه‌سازان محترم رسانه ملي را پاسخ گويد. اين مجموعه با تلاش مجدانه آقاي سيدصادق سيدنژاد و خانم زهرا متعلم و جمعي از پژوهشگران اين اداره‌كل در سال‌هاي گذشته به انجام رسيده است كه از آنان قدرداني مي‌شود. اميد است اين تلاش اندك، مورد استفاده برنامه‌سازان رسانه ملي قرار گيرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامي روز دوشنبه 22 بهمن ماه 1397 در بيانيهاي مهم و راهبردي به مناسبت چهلمين سالروز پيروزي انقلاب اسلامي و ورود جمهوري اسلامي به فصل جديد انقلاب، به تبيين ويژگي‌هاي مسير پرافتخار پيموده¬شده در چهل سال گذشته و بركات خيره‌كننده انقلاب اسلامي در رساندن ايران عزيز به جايگاه شايسته ملت پرداختند و با تأكيد بر اميد واقع‌بينانه به آينده و نقش بي‌بديل جوانان در برداشتن گام بزرگ دوم به سمت آرمانها، خطاب به جوانان و آينده‌سازان ايران مقتدر، الزامات تداوم اين جهاد بزرگ را در هفت سرفصل اساسي مورد تأكيد قرار دادند. از آن جاكه مقام معظم رهبري به آرايش رسانه‌اي جديد اشراف كامل دارند يعني نه تنها به كاركرد رسانههاي سنتي از قبيل راديو، تلويزيون و مطبوعات آشنايي و توجه دارند، بلكه به عملكرد و ظرفيتهاي رسانههاي نوظهور نظير برنامه‌هاي تلفن همراه و شبكههاي اجتماعي نيز آگاهي كامل دارند؛ لذا از جوانان، كه مخاطبان اصلي اين بيانيه هستند، مي‌خواهند كه از اين ظرفيتها استفاده كنند و مانع نااميدكردن مردم توسط سردمداران رسانههاي استكبار شوند و تلاش كنند تا تمام نقشههاي شوم استكبار را در اين عرصه خنثي سازند. آنچه در اين راستا ضروري به نظر ميرسد اين است كه براي محقق¬ساختن بيانيه گام دوم انقلاب اسلامي بايد از منظر و بستر رسانهها به بهترين شكل استفاده شود. در سرفصل‌هاي اين بيانيه به موضوعات «علم و پژوهش»، «معنويت و اخلاق»، «اقتصاد»، «عدالت و مبارزه با فساد»، «استقلال و آزادي»، «عزت ملي، روابط خارجي و مرزبندي با دشمن» و «سبك زندگي» اشاره شده است. بديهي است بدون استفاده از ابزارهاي رسانه‌اي و فضاي مجازي، تبيين آن امكانپذير نيست. لازم به ذكر است عوامل مختلفي در رسيدن انقلاب اسلامي به قلهها از جمله احياي تمدن نوين اسلامي نقش مهمي دارند، اما مهم‌ترين و مقدم‌ترين عامل «رسانهها» هستند. رسانهها بايد چشم و گوش مردم باشند و مسائل را به‌خوبي تبيين و اطلاع‌رساني كنند، ضمن اينكه تمام زمينه‌هاي مشاركت مردم را براي تحقق مفاد بيانيه گام دوم فراهم سازند. اهميت اين موضوع، اداره¬كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا با تدوين مجموعه‌اي با عنوان «ايدهها؛ دستينه‌اي براي پژوهشگران و برنامه‌سازان» محورها، موضوعها و ايدههاي پيشنهادي و بيان برخي از راهبردهاي مهم در اين حوزه را تقديم مديران، پژوهشگران و برنامه‌سازان رسانه ملي كند. در تدوين و تأليف اين شماره از كتاب ايدهها سعي شده است برخي از مهم‌ترين دغدغههاي برنامه‌سازان در حوزه توليد برنامه با محوريت بيانيه مقام معظم رهبري(مدظله العالي) مورد توجه قرار گيرد. اين اثر، شامل چهار فصل به شرح ذيل است: 1. سرگذشت چهل¬ساله انقلاب اسلامي 2. تفاوت چالشهاي ديروز و امروز انقلاب با مستكبران 3. ظرفيتهاي مهم كشور براي گام دوم انقلاب 4. توصيههايي براي ايجاد تمدن نوين اسلامي و آمادگي براي طلوع خورشيد ولايت عظمي. لازم به ذكر است تمركز اين اثر در سه موضوع «مديريت جهادي، اقتصاد مقاومتي و استكبارستيزي» به دليل جايگاه آن در شرايط فعلي جامعه، بيشتر از ساير موضوعات است. اميد است اين تلاش اندك، گامي مؤثر در پيشبرد اهداف رسانه ملي محسوب شود.
پژوهش پيش رو كه راهكارهاي ارتقاي فرم و محتواي برنامه هاي كوتاه ديني تلويزيون را بررسي مي‌كند، به لحاظ بنيادي و كاربردي براي رفع كاستيهاي موجود برنامه‌هاي كوتاه ديني تلويزيون اهميت بسياري دارد. بررسي و تحليل برنامه هاي كوتاه ديني، مي‌تواند موضوع تحقيق پژوهشگران و محققان در حوزه دين و رسانه از زواياي مختلف باشد. كشف چگونگي رابطه بين آن دو، بخش مهمي از نيازهاي ضروري جامعه امروزي است؛ اما با مطالعه و بررسي بيشتر درباره آن، به دست ميآيد كه اين موضوع از بسياري جهات هنوز به طور كامل تبيين نشده است؛ بنابراين، با توجه به رويدادها و پديده هاي جهاني در حوزه برنامه هاي كوتاه ديني، توجه به ديدگاه پژوهشگران دين و رسانه، به‌ويژه محققان معاصر درباره آن بسيار ضروري است. البته اين مسئله نه‌تنها به‌دليل جايگاه اين موضوع مهم است، بلكه ديدگاه هاي جديد پژوهشگران درباره آن و تأثير شگرف آن در برنامه سازي جديد در زمينه ديني، بسياري از محققان و برنامه سازان را بر آن داشت تا مطالعات بيشتري در اين زمينه انجام دهند؛ پس جا دارد به موازات توجه به نظريه هاي مختلف درباره چگونگي ساخت برنامه كوتاه ديني تلويزيوني، از لحاظ فرم و محتوا به رابطه اين عناصر در اثرگذاري بيشتر هم توجه شود.
سنت پرمفهوم پياده‌روي براي زيارت اربعين حضرت سيدالشهداء(ع) كه ميراث گران‌سنگ عالمان بزرگ شيعي براي ماست توفيقي عظيم و وصفناپذير است كه براي تاثير بيشتر از اين سفرِ معنوي لازم است تا زائران، آدابي را رعايت كنند و كاربهدستانِ اين بزرگترين تجمع انساني، تمهيدات لازم براي رعايت آن آداب را فراهم سازند. اين مهم با عنايت به تبليغات مغرضانه دشمنان اسلام و مهاجمان سياسيِ رسانه‌اي نسبت‌به وحدت جوامع شيعي خاصه عراق و ايران، حساسيت مضاعفي پيدا كرده است. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه با درك اهميت مفهوم زيارت، ابعاد مناسك اربعين و حساسيت‌هاي آداب پياده‌روي اربعين، اثر حاضر را تدوين و فراروي مخاطبان قرار داده است. اميد است اين مجموعه براي سياستگذاران و مديران مراسم اربعين و فعالان فرهنگي رسانه‌اي اين موسم الهي مؤثر واقع شده و رهتوشهاي مفيد براي زائران كوي عشق باشد. در پايان لازم است از تلاش صميمانه پژوهشگران و همكاران اداره‌كل كه در پديدآوردن اين اثر مشاركت داشتند، آقاي سيدصادق سيدنژاد و خانم‌ها مريم سقلاطوني، راضيه زند، فاطمه جهانگير، زهره نيك‌خلق احمدي و اعظم خوشگفتار تقدير و تشكر كنيم. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
