تاریخ نشر: بهمن97 نویسنده:

زنگ خطر نگاهی به آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی فضای مجازی

مذهب، آسیب‌هایی در زمینه‌های مختلف از جمله اجتماع، سبک زندگی، ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی، هویّت ملّی و... پدید آورده است. این آسیب‌ها که با قوّت و ضعف همراه هستند، گاهی به صورت جریان و یا شبهات و شایعات قوی، ضربات قابل تأمّلی بر پیکره نظام جمهوری اسلامی و مذهب تشیّع وارد می‌کنند که ازاین‌رو، لازم است با بصیرت لازم و آگاهی از نحوه مواجهه با آن آسیب‌ها، راهکارهای لازم ارائه و عملیاتی شود. آنچه در مرحله اوّل، به منزله شناسایی در جبهه‌های واقعی جهاد علیه دشمنان، مورد اعتنا و استفاده قرار می‌گیرد، شناخت صحیح نسبت به آن است. این شناخت نیز با تبیین صحیح و مطابق با واقع از آسیب‌ها شکل می‌گیرد که در نهایت، بتوان در صحنه عملیات، عملکرد مناسبی داشته و با تهاجم دشمن مقابله کرد. در اثر حاضر که با تلاش پژوهشگران این عرصه، آقایان محمدمهدی قربانی، محمدحسین کاظمی و احسان آذرکمند، به رشته تحریر درآمده، تلاش شده است با استناد به موارد و شاهد مثال‌های واقعی از آسیب‌هایی که در فضای مجازی متوجّه اجتماع و فرهنگ است، ضمن ارائه دسته‌بندی مناسب، در دو بخش عمده، این آسیب‌ها تبیین شود و امید است بتواند نظر مخاطبان خود را جلب نماید.


موضوع: تاریخ نشر: دي97 نویسنده: گروهي از نويسندگان

چكيده مقالات اولين همايش علمي ـ پژوهشي اخلاق و رسانه

اثر حاضر چكيده مقالات اولين همايش علمي پژوهشي اخلاق ورسانه است كه اداره كل پژوهش هاي اسلامي سازمان صدا و سيما در راستاي دستيابي به رسانه تراز انقلاب اسلامي با همكاري پنجاه نهاد عالي حوزوي، دانشگاهي و رسانه اي و استادان، پژوهشگران، دانشجويان ، طلاب و فضلا برگزار كرده است .رويكرد اين همايش در بخش‌ها و موضوعات پيشنهادي، مباني معرفت‌شناسي، هستي‌شناسي، انسان‌شناسي، دين‌شناسي، ارزش‌شناسي و روش‌شناسي اخلاق اسلامي و در دو محور اصلي بررسي، تبيين و آسيب‌شناسي رسانه اخلاقي و بررسي، تبيين و آسيب‌شناسي اخلاق رسانه اي است.


موضوع: تاریخ نشر: دي97 نویسنده:

اخلاق رسانه در دنياي واقعي درون صنايع پخش و سرگرمي

رعايت اخلاق در به دست آوردن اطلاعات از يك سوژه خبري چقدر اهميت دارد؟ آيا كنكاش در حريم خصوصي افراد مشهور براي انتشار يك تيتر داغ، امري اخلاقي است؟ ناديده گرفتن آراء و عقايد مخالف چطور؟ اگر يك مجري پخش زنده در ازاي دريافت مبلغي به صورت نامحسوس و تنها يك بار از يك "برند" نام ببرد، اخلاق را نقض كرده است؟ آيا تغيير در كنداكتور برنامه هاي تلويزيون به منظور برجسته تر كردن يك برنامه خاص با هنجارهاي اخلاقي در تضاد است؟ آيا مشكلات مالي يك شبكه تلويزيوني، انتشار تبليغاتي را كه با فرهنگ جامعه در تعارض است، توجيه مي كند؟ "سلبريتيها" چه كساني هستند؟ "منبع موثق" چيست و استفاده از آن چه شرايطي دارد؟ اينها سؤالاتي هستند كه ضرورت پرداختن به اخلاق رسانه را به وضوح مشخص مينمايند. با برجستهتر‌شدن نقش رسانه‌ها در دنياي امروز، موضوع اخلاق رسانه اهميت ويژها ي پيدا كرده و علاوه بر چالشهايي كه از گذشته در اين حوزه وجود داشت، مسائل جديدي نيز مطرح شده است. از آنجا كه مسائل اخلاقي در حوزه رسانه مي‌توانند چالش‌هاي متعددي در فعاليت‌هاي روزمره اصحاب رسانه و مخاطبان آن ايجاد نمايند، پرداختن به اين موضوع يكي از نيازهاي مهم امروز رسانه‌ها محسوب مي شود. كتاب حاضر در پاسخ به همين نياز ترجمه شده و مخاطب آن، همه علاقه مندان رسانه و به ويژه متخصصان، عوامل و دانشجويان رسانه هستند. اهالي رسانه بايد براي مواجهه و حل و فصل چالش‌هاي اخلاقي آماده باشند. آنها بايد بدانند كه در اين حرفه با چه مسائل اخلاقي روبه‌رو خواهند شد و چه انتظاراتي از آنها وجود دارد.


موضوع: تاریخ نشر: دي97 نویسنده: مريم سقلاطوني

ايده ها(دستينه اي براي پژوهشگران و برنامه سازان) جلد چهارم زمستان 1397

بدون شك تبيين و توجه به مناسبت‏هاي ديني با درون مايه برگرفته از معارف الهي و فرهنگ اسلامي در ذات خود علاوه بر تعظيم شعائر مذهبي و ارزش ‏هايي همچون عزت ملي، وحدت ملي و روح مشاركت‎ جويي، مي‏ تواند عاملي براي ايجاد دلبستگي بيشتر مردم به آموزه‏ هاي ديني و آرمان‏ هاي ناب اسلامي باشد. از سويي بنابر تعاليم ديني و اسلامي، بزرگداشت مناسبت‏ها و ايام ‏الله و تعظيم شعائر الله به‎عنوان مصاديق تحول انسان و تحقق شايسته اين مهم معرفي شده است و نقش عمده‎اي در اشاعه فرهنگ غني اسلامي دارد. از ديگر سو به‎دليل دو ويژگي مهم «ديني و ملي‎بودن» سازمان صدا‌وسيما، مناسبت‏هاي ديني و ملي جز جدانشدني از فرايند توليد و پخش در برنامه ‏ريزي خرد و كلان اين رسانه بزرگ به‎شمار مي‏آيند. اين موضوع بزرگ‏ترين فلسفه وجودي توليد اين اثر در اداره كل پژوهش‏ هاي اسلامي رسانه است. اهميت اين موضوع، اداره كل پژوهش‏هاي اسلامي رسانه را بر آن داشت تا با تدوين مجموعه‎اي با عنوان «ايده‌ها؛ دستينه‌اي براي پژوهشگران و برنامه‌سازان» علاوه بر معرفي آثار مناسب با مناسبت ‏هاي مذهبي كه در اداره‏ كل منتشر شده است به معرفي محورها، موضوع‎ها و ايده ‏هاي پيشنهادي براي گروه ‏هاي مختلف برنامه‎ساز در رسانه ملي بپردازد. اميد است اين تلاش اندك، گامي مؤثر در پيشبرد اهداف رسانه ملي باشد. اين اثر دومين دفتر مجموعه «ايده‏ ها»ست كه در آن به مناسبت ‏هاي شمسي و قمري فصل تابستان مي‏ پردازد. در طراحي اين كتاب سعي شده است برخي از مهم‏ترين دغدغه ‏هاي پژوهشگران و برنامه ‏سازان در حوزه انقلاب اسلامي، تاريخ و مناسبت‏ها مورد توجه قرار گيرد كه در ذيل به آنها اشاره مي‏شود. درج دقيق تاريخ و مناسبت‏هاي شمسي، قمري و ميلادي با استفاده از منابع معتبر و با آخرين اطلاعات جمع ‏آوري شده از مركز تقويم ژئوفيزيك دانشگاه تهران (مصوبه شوراي فرهنگ عمومي) معرفي آيات و روايت‎هاي مناسب با مناسبت روز معرفي كتاب، نشريه و ويژه‏نامه‏ هاي مناسب با مناسبت‏هاي مهم ملي و مذهبي معرفي موضوع‎ها و ايده‏ هاي پيشنهادي مناسبت‏هاي مذهبي براي گروه‏ هاي مختلف برنامه‎ساز با هدف جلوگيري از تكراري‌شدن مباحث كارشناسي شبكه‏ ها در ايام منتسب به معصومان(ع).


موضوع: تاریخ نشر: مرداد97 نویسنده: گروهي از نويسندگان

ساخت ايران؛ رسانه ملي و حمايت از كالاي ايراني(ويراست دوم تابستان 97)

مقام معظم رهبري طبق يك سنت حسنه، با توجه به ضرورت‏هاي موجود و شرايط سياسي و اقتصادي و اجتماعي و نيز ترفند‏ها و توطئه‏هاي دشمنان، براي هر سال، نام و شعار خاصي برمي‏گزينند. رهبر فرزانه انقلاب، در اهميت اين موضوع مي‏فرمايند: ... شعار سال با دو منظور مطرح مي‏شود: يكي جهت‏دادن به سياست‏هاي اجرايي و عملكرد مسئولين دولتي و مسئولين حكومتي است، يكي توجيه افكار عمومي است؛ يعني افكار عمومي توجّه پيدا كنند به اينكه چه مسئله‌اي امروز براي كشور مهم است. براين اساس، نام حمايت از كالاي ايراني را براي سال 1397 انتخاب و در توضيح آن مي‏فرمايند: ... امروز براي كشور، مسئله‌ كالاي ايراني يك مسئله‌ مهمّي است. .... شعار امسال، هم خطاب به مسئولين است، هم خطاب به مردم است. شعار امسال حمايت از كالاي ايراني است. كالاي ايراني يعني محصول نهايي كار و سرمايه و فعّاليّت اقتصادي و ذهن و ابتكار و همه‌چيز. سرمايه‌گذار با سرمايه‌ خود، كارگر با كار خود، طرّاح با ذهن خود و با دانش خود، اينها همه تلاش مي‏كنند و محصول [كار آنها] مي‏شود كالاي ايراني. بنابراين چيز باعظمتي است، چيز بسيار مهمّي است، اين را بايستي حمايت كرد. در حمايت از اين كالاي ايراني، كه محصول تلاش فعّالان اقتصادي و فعّالان كارگري و سرمايه‌گذاران و برنامه‌ريزان و طرّاحان و مانند اينها است، هم مردم نقش دارند به‌عنوان توليد‌كننده‌ كالاي ايراني، هم مردم نقش دارند به‌عنوان مصرف‌كننده‌ كالاي ايراني؛ هم بايد توليد كنند، هم بايد مصرف كنند؛ هم بايد در توليد تلاش كنند... در اين‏باره، مسئوليت‏هايي متوجه رسانه ملي است كه از جمله آنهاست: تبيين ابعاد مختلف موضوع، اصول و مباني و راه و روش‏هاي تحقق آن، وظايف مسئولين و مردم، پي‏گيري فعاليت‏هاي قواي سه‏گانه و ارائه گزارش از عملكردها و... بر اين اساس، يكي از كارهاي ضروري در انواع فعاليت‏هاي دست‏اندركاران رسانه ملي به ويژه برنامه‏سازان، تبيين مباني موضوع سال و بررسي موضوع از زواياي مختلف و مناسب با نياز مخاطبان است. اداره‏كل پژوهش‏هاي اسلامي رسانه با درك اين نقش اساسي و بر اساس مأموريت راهبردي و وظايف ذاتي خويش و به هدف ياري‏رساندن به برنامه‏سازان محترم رسانه ملي اين مجموعه را تقديم مي‏كند . برخي از مهم‏ترين عناوين اثر پيش‏رو به شرح ذيل است: ـ اصول و مباني توليد و مصرف كالاي داخلي (در آيات و روايات) ـ حمايت از توليد و مصرف كالاي داخلي از منظر امام خميني رحمه الله و مقام معظم رهبري‎(مدظله العالي) ـ خانواده و حمايت از كالاي ايراني با تأكيد بر نقش رسانه ملي (محورها و ايده‏هاي برنامه‏سازي) ـ تجربه‏هاي موفق اقتصادي در كشورهاي جهان و... اين پژوهش در گروه انقلاب اسلامي، تاريخ و مناسبت‏هاي دفتر پژوهش‏هاي كاربردي دين و رسانه به سرانجام رسيده كه اميدواريم ويراست دوم كتاب ساخت ايران مورد استفاده مديران و برنامه‏سازان رسانه ملي قرار گيرد از همه عزيزاني كه در به ثمر نشستن اين مجموعه نقش داشتند به‏ويژه نويسندگان و پژوهشگران محترم آقايان: سيدصادق سيدنژاد، حجت‏الاسلام والمسلمين عبدالله جلالي، حجت‏السلام والمسلمين محمد طوسي، احسان آذركمند، عيسي زارعي، حميد رحماني، محمدمهدي قرباني و خانم‏ها: فريده پيشوايي، زهرا متعلم و فاطمه جهانگير صميمانه تشكر و قدرداني مي‏كنيم.


موضوع: تاریخ نشر: مرداد97 نویسنده: گروهي از نويسندگان

كتاب راهنماي اميد

اهميت و ارزش اميد در فرد و اجتماع، امري مهم و بديهي است كه يكي از مؤلفه‌‎هاي ارزشمند سرمايه اجتماعي به‌شمار مي‌آيد. بي‌شك، يكي از سازمان‌‌هاي اثرگذار در ايجاد اميد و تقويت اين سرمايه اجتماعي، رسانه‌‌ها به‌‌ويژه رسانه‌‌هاي صوتي و تصويري است. صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران، يكي از رسانه‌‌هاي مؤثر در مصاف جنگ نرمِ رسانه‌‌اي، موظف است اين سرمايه اجتماعي را تقويت كند و روح اميد را در جامعه بدمد. ازاين‌رو اداره‌كل پژوهش‌‌هاي اسلامي رسانه در راستاي انجام وظايف محوله، اين مجموعه را كه داراي فصول مختلفي در باب اميد و اميدبخشي در رسانه است، تهيه كرده و در پنج فصل در اختيار مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي قرار داده است. موضوع فصل‌هاي اين كتاب عبارت است از: فصل اول: كلياتي در باب اميد و اميدبخشي؛ فصل دوم: اميد و اميدواري در فرهنگ اسلامي؛ فصل سوم: راهبردها، سياست‌‌ها، راهكارهاي رسانه‌‌اي و محورهاي موضوعي براي برنامه‌‌سازي؛ فصل چهارم: اميد در آينه حكايت‌‌هاي تاريخي و سيره معصومان(ع) و در پايان، كتاب‌‌ها و مقالاتي كه درباره اميد به رشته تحرير درآمده‌‌اند، معرفي شده است. اميدواريم اين پژوهش بتواند براي خوانندگان محترم، مفيد باشد و گامي هرچند كوچك در راستاي تعميم اين سرمايه اجتماعي؛ يعني اميد برداشته باشيم. لازم است از گروه‌ مطالعات اجتماعي و رسانه و گروه اعتقادات و رسانه سابق كه اين اثر در آنجا سامان يافته و نيز تمام كساني كه در پديدآمدن اين كتاب ما را ياري كردند تشكر و قدرداني كنيم، به‌ويژه از آقايان: سيدعلي موسوي ميركلايي، محمد اعتضادالسلطنه، مجيد خبازي و سركار خانم الهه صابري كه جمع‌آوري و تنظيم فصول مختلف كتاب به همت ايشان به نتيجه رسيد.


موضوع: تاریخ نشر: مرداد97 نویسنده: وحيد حياتي

رهيافتي به رئاليسم، سينما و بيان مفاهيم ديني

امروزه يكي از خلاء‌هاي محسوس در حوزه نظري سينماي ايران، اين است كه در پيوند ميان سينما، كه تأثيرگذارترين هنر در فضاي مدرن است، با دين (اسلام) كه سامان‌دهنده مناسبات انساني و اجتماعي است، زمينه‌هاي نظري وجود ندارد. در اين راستا، شناخت ژانر و سبك‌هاي سينمايي و نسبت‌سنجي ميان آنها و آموزه‌هاي ديني، از دغدغه‌هاي مهم و مطرح سينماي ايران از ابتداي انقلاب تاكنون بوده است. از سويي واقع‌گرايي در فيلم و سينما نه‌تنها به عنوان يكي از سبك‌هاي مهم تاريخ سينما مطرح است، بلكه سبكي است كه بيشترين موفقيت را در سينماي ايران به همراه داشته و همواره تحليل‌گران هنري به آن توجه كرده‌اند. شناخت و نسبت‌سنجي ميان واقعگرايي سينما با دين و ظرفيتي كه اين سبك در ارائه مفاهيم ديني ميتواند داشته باشد، هدف اصلي اين پژوهش است. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه در راستاي وظيفه ذاتي خود، كه پشتيباني از بنيان‌هاي نظري رسانه ديني است، از تلاش‌هاي پژوهشگر محترم اين اثر، آقاي وحيد حياتي و همچنين از گروه فرهنگ و هنر ديني رسانه سابق، كه اين اثر در آن گروه سامان يافته است، به دليل هدايت‌هاي كاربردي‌شان تشكر و قدرداني مي‌كند. اميد است اين اثر بتواند در زمينه‌ها و مباحث نظري، راهكارهايي را براي رسانه ديني فراهم كرده باشد تا سينماي ديني، هم‌پاي سينماي ايران، در نظريه‌پردازي به بالندگي برسد.


موضوع: تاریخ نشر: فروردين90 نویسنده:

مد و مدگرايي (راهكارهاي رسانه‌اي)

در اين پژوهش برآنيم با بهره‌گيري از منابع ارزشمند ديني و ديدگاه كارشناسان، افزون بر روشن كردن ديدگاه اسلام درباره مسئله مد، به جلوه‌ها، ويژگي‌ها، علل پيدايش، آثار و پي‌آمدهاي مدهاي منفي در جامعه بپردازيم. همچنين براي كاهش پي‌آمدها و اصلاح مدگرايي، راهكارهايي اجرايي پيشنهاد مي‌دهيم، به اين اميد كه گامي هرچند كوچك، در اصلاح و تعديل مدگرايي منفي در جامعه باشد.


موضوع: تاریخ نشر: تير1402 نویسنده:

رسانه و احياي تمدن ايراني - اسلامي

با ورود جمهوري اسلامي ايران به مرحله گام دوم انقلاب اسلامي، مسئله احياي تمدن ايراني ـ اسلامي به يكي از اهداف و ضرورياتي تبديل شده است كه نظام مديريتي و اجرايي كشور، به‌ويژه رهبر انقلاب به آن توجه ويژ‌ه‌اي مبذول داشته‌اند. براي تحقق اين امر و مشخص‌نمودن بازيگران كليدي مؤثر در احياي تمدن ايراني ـ اسلامي به موجي از پژوهش‌‌هاي علمي براي بستر‌سازي مفهومي، علمي و تحليلي نياز داريم. نويسندگان پژوهش حاضر كه از روش‌هاي كمي و كيفي بهره برده‌اند، درصددند نقش‌ صداوسيما را در فرآيند احياي تمدن ايراني ـ اسلامي بكاوند.


موضوع: تاریخ نشر: ارديبهشت1402 نویسنده:

مباني اخلاق در رسانه‌هاي ديني و غيرديني

بشر ناگزير از داشتن اخلاق است، ولي ممكن است ضابطه و معيارهاي خير و شر در بين افراد مختلف، متفاوت باشد. اخلاق رسانه‎اي نيز با جهان‎بيني، ارزش‎ها و هنجارهاي حاكم بر يك جامعه‎ سروكار دارد؛ يعني از دل ارزش‎ها و هنجارها و از درون فرهنگ جامعه، سر بر مي‎آورد. بنابراين مؤلفه¬هاي اخلاق در رسانه هاي ديني و غيرديني به دليل تفاوت در مباني، متفاوت خواهند بود و عدم توجه به اين تفاوت مباني، موجب التقاط و درهم‌آميختن درست و نادرست در فعاليت هاي رسانه اي و عدم اتخاذ تصميم صحيح خواهد بود. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه كه در راستاي ديني شدن رسانه ملي، عهده‌دار پشتيباني محتوايي آن در ساحت سياست‌گذاري و توليد برنامه است، بر خود مفروض مي‌داند كه ريل‌گذاري لازم را در مسير حركت رسانه ملي بر مبناي ارزش‌ها و هنجارهاي اسلامي انجام دهد. اين اداره‌‌كل كه افتخار برگزاري اولين «همايش ملي علمي- پژوهشي اخلاق و رسانه» را در كارنامه فعاليت‌هاي پژوهشي خود دارد، همچنان با جديت در حوزه اخلاق و رسانه قدم برمي‌دارد. اثر علمي حاضر كه محصولي از اين دغدغه‌مندي است با هدف ارائه تمايزهاي موجود در مباني هستي شناختي، معرفت شناختي، انسان‌شناختي و ارزش¬شناختي اخلاق رسانه هاي ديني و غيرديني نگاشته شده است. در اين تحقيق، با ارائه رويكردي از زاويه فلسفه اخلاق و بر اساس مباحث مربوط به نظريه هاي هنجاري رسانه و نظريه هاي ارتباطات و مطالعات اخلاق رسانه، ضمن توصيف اخلاق رسانه و مباني اخلاق رسانه در دو مكتب اسلام و ليبراليسم، اين مباني در رسانه هاي ديني و غيرديني مورد مقايسه قرار گرفته‌اند. توصيف و مقايسه‌ بر اساس الگوي بررسي مباني هستي شناختي، معرفت شناختي، انسان شناختي و ارزش شناختي كه همراه با معناسازي مقايسه‌اي و نقد و بررسي جايگاه مؤلفه هاي مطرح شده در مكاتب، مورد توجه قرار گرفته است. اين كتاب علمي مي تواند در تمايز مباني اخلاق در رسانه هاي ديني و غيرديني، ياري‌گر سياست گذاران و برنامه ريزان صداوسيما باشد از سوي ديگر خواهد توانست زمينه ساز تدوين اصول و قواعد اخلاق رسانه براي رسانه هاي فعال در جمهوري اسلامي ايران باشد. همچنين آشنايي با مباني اخلاق رسانه در رسانه‌هاي ديني و وجوه تمايز آن با رسانه هاي غيرديني مي‌تواند در بخش‌هاي مختلف برنامه سازي كمك كار برنامه سازان در رسانه ملي باشد تا در دوراهي ها با تمسك به مباني اخلاق رسانه اسلامي بتوانند درست و نادرست را از نظر اسلامي تشخيص داده و از عمل كردن بر اساس قواعد رسانه هاي ليبرال اجتناب نمايند. در پايان از همه افرادي كه در انجام اين پژوهش مؤثر بوده‌اند، به‌ويژه پژوهشگر محترم حجت‌الاسلام دكتر روح‌الله عباس‌زاده تقدير و تشكر مي‌شود. اميدواريم اين مجلد، مورد توجه صاحبان انديشه، مديران و برنامه‌سازان رسانه ملي قرار گيرد. اداره‌‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه


// موضوع



// کتاب