در طول تاريخ، اجتماع مسلمانان در روز عيد فطر چنان مهم و تحول‌آفرين بوده كه رهبران سياسي نيز از آن بهره گرفته اند. مي توان از حركت سياسي ابومسلم خراساني و شورش وي عليه دستگاه خلافت بني‌اميه نام برد. وي به سليمان بن كثير دستور داد به اقامه نماز عيد فطر و ايراد خطبه عليه امويان بپردازد. سليمان نيز انقلاب و شورش عليه سلطنت اموي را در خطبه نماز عيد فطر اعلام كرد. به اين ترتيب، آنان در سال 129 ه‍ . ق و در روز عيدفطر، در شهرهاي ماوراء‌النهر به پا خاستند و قيام خود را اعلام كردند1 و در مدت كوتاهي سلسله بني‌اميه را منقرض ساختند.
برگزاري نماز عيد فطر در تاريخ 13 شهريور سال 1357 نيز از زرين ترين صفحات كتاب انقلاب اسلامي است. در اين روز بزرگ، مردان و زنان تهران براي خواندن نماز عيد فطر، به‌سوي محل برگزاري نماز عيد حركت كردند و با مشت هاي گره كرده، خشم و نفرت خود را از حكومت طاغوت پهلوي نشان دادند.
اين حركت مردمي، تبلور خواسته هاي ملتي مسلمان بود كه دين خود را عاشقانه مي پرستيدند و به آن به‌عنوان نيرويي محرك و حماسهساز مي نگريستند. حركت مردم در اين روز، يادآور مراسم نماز عيد فطر امام‌رضا عليه السلام در دوره حكومت عباسيان است. شهريور سال 1357، عيد فطري را در دل داشت كه نماز آن با حضور ميليوني مسلمانان آزاده و مبارز به امامت شهيد، آيت‌اللّه دكتر مفتح، به عيد حماسه و جنبش تبديل شد و زمينه‌هاي شكل‌گيري قيام بزرگ و سترگ هفده شهريور ميدان ژاله را فراهم آورد.
حضرت امام خميني رحمه الله درباره عيد آن سال از دو نوع عبادت نام ميبرد؛ يكي، عبادت خواندن نماز عيد و نزديك شدن به خدا در گفتار و ديگري، عبادت رفتار مبارزه با استكبار جهاني و رژيم پهلوي. ايشان در كلامي ديگر مي‌فرمايد:
مردم مسلمان ايران، به دنبال برگزاري نماز عيد، دست به عبادت ارزنده ديگري زدند كه آن، فريادهاي كوبنده عليه دستگاه جبار و چپاولگر براي به پاداشتن حكومت عدل اسلام است كه كوشش در اين راه، از اعظم عبادات است.2