الف) معناي توليد
به‌طوركلي، توليد مي‌تواند شامل توليد كار، توليد علم، توليد فناوري، توليد ثروت، توليد معرفت، توليد فرصت، توليد عزت و منزلت، توليد كالا و توليد انسان‌هاي كارآمد باشد. در اين كتاب مقصود از توليد، توليد كالا و خدمات است. بنابراين، هر عملي كه به تغيير شكل و تبديل كالاها و خدمات به‌صورت كالاها و خدمات ديگر منتهي شود و براي ارضاي احتياجات فردي يا عمومي استفاده شود، «عمل توليد» مي‌نامند (سيدنژاد، 1391، ص56). توليد در قرآن و روايات (شجاعي، 1386، صص3-7) و سيره معصومان(ع) (كريمي، 1393، صص9-42) اهميت بسزايي دارد. توليد در بيانات رهبر معظم انقلاب نيز موضوع بسيار مهمي است.
ب) معناي جهش توليد
جهش توليد را بايد در فرايند پيشرفت اقتصادي كشور معنا كرد. در گذشته برخي اقتصاددانان رشد چشمگير در توليد را بخشي از فرايند و گامي در مسير توسعه دانسته‌اند. ازجمله نظريه‌پردازان توسعه مانند رستو1 تلاش كردند براي رسيدن به توسعه، سير تكاملي تدريجي جوامع را به‌ويژه از ديدگاه اقتصادي بيان كنند (هدايتي و ياسري، 1368، ص72). آن‌ها براي توسعه، مراحلي ذكر مي‌كنند كه يكي از آن‌ها خيز اقتصادي است كه به‌واسطه آن، جهش اقتصادي صورت مي‌گيرد. اين مرحله، نقطه عطف مراحل رشد و توسعه عنوان‌ مي‌شود. در اين مرحله با فاصله‌گرفتن از تفكرات سنتي، مسير جديدي آشكار‌ مي‌شود؛ مسيري كه توأم با نوآوري‌ها و پيشرفت‌هاي فني و تكنولوژيكي است و در ادامه آن، راه رشد، مداوم و سريع هموار‌ مي‌شود؛ صنايع جديد گسترش‌ مي‌يابند و تعداد صاحبان صنايع و سرمايه فزوني مي‌گيرد؛ انتقال تكنولوژي به بخش كشاورزي صورت‌ مي‌گيرد و كشاورزي از شكل معيشتي به كشاورزي تجاري دگرگون‌ و تغييرات اساسي در روش توليد ايجاد‌ مي‌شود. از ديدگاه اين نظريه‌پردازان، بعضي از بخش‌هاي اقتصادي، انتقال از مرحله ماقبل جهش اقتصادي را به مرحله جهش ممكن‌ مي‌سازند. به اين بخش‌ها، «بخش‌هاي پيشتاز يا پيشرو»‌ مي‌گويند (رك: موسوي جهرمي، 1385، ص87). جهش توليد در نظريه اين اقتصاددانان، مرحله‌اي است كه بعد از آمادگي فرهنگي و اقتصادي جامعه براي رسيدن به مرحله بلوغ اقتصادي شكل‌ مي‌گيرد. اين جهش مي‌تواند به شكل تصاعد هندسي در توليد صنايع پيشرو يا افزايش مقياس توليد در صنايع باشد كه خيلي سريع اتفاق مي‌افتد و البته بعد از آن از سرعتش كاسته مي‌شود، ولي تداوم دارد.
فرض كنيد مطابق شكل زير ابتدا كالا و خدماتي به شكل ثابت، توليد و به بازار عرضه شده است. اگر در برخي عوامل توليد، تغيير و بهبود ايجاد شود، توليد نيز به حركت درآمده و رونق خواهد گرفت، ولي اگر با استفاده از ابزارهاي تكنولوژيكي، شكل‌گيري بسترها، استفاده از ظرفيت‌هاي خالي و خلق بازارهاي جديد، ناگهان توليد با سرعت افزايش يابد، شاهد جهش توليد خواهيم بود. بنابراين، برخلاف زمان رونق كه در آن توليد به «حركت» درمي‌آيد، در زمان جهش، اين حركت با شتاب و رشد چشمگير، منجر به افزايش سرعت توليد خواهد شد.

بنابراين، جهش توليد در ادامه عرضه و رونق توليد، مرحله‌اي است كه بعد از دوره آمادگي زيرساخت‌هاي نهادي و فني اقتصادي، با استفاده از ابزارهاي تكنولوژيكي و به‌كارگيري ظرفيت‌هاي خالي اقتصادي، توليد با سرعت چشمگيري افزايش مي‌يابد و زمينه پيشرفت اقتصادي را فراهم‌ مي‌كند. سرعت اين رشد بعدها كاهش خواهد يافت، ولي مداوم خواهد بود.