صبر، دژ محكم اهل يقين، به شكيبايي در موقعيت‌هاي مختلف اشاره دارد. اين فضيلت اخلاقي و بازدارنده از مسايل غيراخلاقي، خميرمايه سعادت بشري و مهم‌ترين ابزار وصول به هرگونه خوشبختي است. از اين رو افراد صبور در تقابل با مشكلات، سركشي نمي كنند؛ برخورد متعادل در محدوده شرع و عقل دارند و با افزايش روحيه صبر، با محيط اطراف سازگارند؛ اما افراد عجول و بي‌تاب، از اعتدال كافي برخوردار نيستند. آن ها در مواقع حساس و بحراني، تسليم تندباد مي شوند و از اهداف اصلي باز مي‌مانند. دين اسلام به مباحث مرتبط با صبر و استقامت، تأكيد دارد. انبياي الهي، در مواجهه با ناملايمت ها، عجولانه تصميم نمي‌گرفتند. آن ها در مأموريتهاي خود كوچك‌ترين شك و ترديدي نداشته و بر قدرت بي‌پايان الهي اعتماد مي‌كردند و از هيچ قدرتي نمي‌هراسيدند. انبوه مشكلات و كارشكني‌هاي دشمنان در عزم راسخ پيامبران(عع) خللي وارد نمي‌ساخت و ايشان با استقامت و شكيبايي در حل مشكلات جامعه مي‌كوشيدند. از اين رو خداوند در قرآن ضمن معرفي آن ها به عنوان اسوه صبر و شكيبايي، به صابرين، وعده نعمت‌هاي ويژه را نويد داده است (بقره:157). «صبوري» به‌عنوان يك اصل ثابت در سيره رفتاري و سنت معصومين(ع) به وفور يافت ميشود. آن‌ها در گرفتاري‌ها از اين خصيصه اخلاقي بهره مي‌بردند. نمونه بارز آن كلام امام اول شيعيان حضرت علي(ع) است كه مي‌فرمايد: «پس صبر كردم درحالي كه خار در چشم و استخوان در گلو داشتم». (نهج‌البلاغه، خ3، ص48) رهبر معظم انقلاب، به پيروي از انديشه ناب آسماني اسلام، ضمن تواصي به صبر، بي‌صبري را از ابزار جنگ دشمن معرفي كرده و بر اين اعتقادند كه تلاش دشمن براي از بين بردن روحيه تواصي در جامعه، بسيار خطرناك است. ايشان مي فرمايد: «{يكي از كارهايي كه} دشمن در جنگ نرم انجام مي‌دهد اين است كه اين زنجيره تواصي به حق و به صبر را قطع كند. امّا اينكه رشته تواصي به حق و صبر را در بين مؤمنان قطع كند، جريان تواصي را قطع كنند، چيز خطرناكي است؛ [اينكه] كاري كنند كه مؤمنين به يكديگر توصيه نكنند، همديگر را حفظ نكنند، به يكديگر اميد ندهند؛ اگر قطع اين جريان، بريده‌شدن جريان تواصي در جامعه اتّفاق بيفتد، خيلي خطرناك است. (بيانات به مناسبت روز مبعث، 21/12/1399؛ https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=47510) در اين بين نقش رسانه¬ها، مخصوصاً تلويزيون، به‌دليل برد پهناورش، يكي از بهترين وسايل آموزشي و فرهنگي است كه امروزه در اختيار كشورها و جوامع مختلف قرار دارد. اين رسانه به‌دليل جذابيت و دسترسي آسان و تنوع برنامهها، از اهميت دو چندان برخوردار بوده و با به‌كارگيري صدا و تصوير مي تواند در ترويج فرهنگ ديني به شيوه‌اي از شخصيت‌هايي كه با صبر و استقامت، سرانجام خوشي برايشان رقم زده شد، الگوسازي كند تا ارزش‌ها و هنجارهاي ديني نهادينه شود. اين تفكر اسوه‌سازي كه برگرفته از كلام وحياني است، به مرور زمان به بركت قرآن، مي تواند در جامعه ديني ما گسترش يابد و با فراگيرشدن اين فضيلت اخلاقي، خيلي از معضلات و آسيب هاي اجتماعي، سياسي، اقتصادي و... درجامعه به فراموشي سپرده خواهد شد. لذا ضرورت صحيح شكل‌گيري تواصي در جامعه يك اثر ملموس به نام روح جمعي را در پي خواهد داشت كه كمترين نمود آن به همت ها و تقويت اراده ها است. رسانه ملي با استفاده از كارشناسان خبره و مجرب، برنامه‌ريزي منسجم و مناسب، طراحي الگوي سلوك اجتماعي، در به تصويركشيدن انسان صبور و مقاوم، پيامدهاي آن را براي جامعه، تبليغ و ترويج مي‌كند، كه اين امر موجب نهادينه‌شدن اين فضيلت اخلاقي در فرد و جامعه خواهد شد. از اين رو پژوهش حاضر سعي دارد به چهار سؤال عمده ذيل پاسخ دهد. الف) صبر و مقاومت در قرآن چه جايگاهي دارد؟ ب) جايگاه صبر و مقاومت در روايات كجاست؟ ج) صبر و مقاومت در انديشه امامين انقلاب چيست؟ د) راهكار نهادينه‌سازي صبر و مقاومت در رسانه چگونه است؟ اميد است برنامهسازان محترم رسانه ملي از محتواي آماده‌شده در اين كتاب بهره كافي ببرند. اداره‌كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
ایده‌ها؛ دستینه‌ای برای پژوهشگران و برنامهسازان: ویژه صبر (کد2911) به کوشش: سیدعلی محمدی متکازینی ناشر: دین و رسانه وابسته به اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به اهتمام: دفتر پژوهش‌های کاربردی دین و رسانه؛ گروه انقلاب اسلامی، تاریخ و مناسبت‌ها صفحه‌آرا: زهره نیک‌خلق احمدی نوبت چاپ: اول/ 1400 شمارگان: 200 چاپ: زلال کوثر بها: 150000 ریال نشانی: قم، بلوارامین، مجموعه صداوسیما، اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، تلفن: 32915511-025 تهران: جام‌جم، ساختمان شهید رهبر، طبقه زیرین، تلفن: 22014738-021 نمابر: 22164997 مشهد: خیابان امام خمینی، جنب باغ ملی، ساختمان صبا، طبقه سوم، تلفن: 32215108- 051 نمابر:32215106 سامانه مخاطبان: 11ـ32915510ـ025 سامانه پیام کوتاه: 300002 شابک: 5-477-514-964-978 ISBN: 978-964-514-477-5 www.irc.ir info@irc.ir @iribirc @irc_ir
