امروزه يكي از ابزارهاي مهمِ شكل‌گيري افكار عمومي، رسانه‌هاست. با توجه به اينكه در دنياي كنوني، رسانه¬ها بر همه جنبه‌هاي زندگي بشر سايه افكنده‌اند و همچون نگيني، انسان را در جايگاه مخاطب و بازار مصرف توليدات خود، به محاصره درآورده‌اند، توجه به وسايل ارتباط جمعي و آثار ارتباطي آنها بر شئون جامعه، اهميت بسيار بالايي دارد. اگر پيش از ورود وسايل ارتباط جمعي به جامعه جهاني، خانواده، مهم‌ترين و اثرگذارترين ركن اجتماع شمرده مي¬شد، هجوم اطلاعات رسانه¬اي و برخورد انسان¬ها با انباشت پيام آنان، اين فضا را دچار تغيير كرده است. نكته داراي اهميت ديگر، اثرگذاري وسايل ارتباط جمعي با استفاده از انواع ترفندهاي تبليغاتي رسانه¬اي است. به‌دنبال موج‌آفريني و جوّسازي¬هايي كه در محيط اجتماعي و دنياي مدرن امروزي صورت مي‌گيرد، توجه به نقش رسانه¬هاي داخلي و همچنين بين‌المللي در برابر عوامل آسيب¬زاي اجتماعي و هجوم شبهه‌ها و انديشه‌هاي انحرافي وارداتي دوچندان مي¬شود. اين مسئله، به‌ويژه بيشتر درباره جريان‌هاي فكري‌رسانه‌اي بين‌المللي امكان بررسي دارد. از طرف ديگر، جريانشناسي فكري و معرفتي، از جمله مباحث مهمي به‌شمار مي‌رود كه بخش زياد و بزرگي از ساحت‌هاي معرفتي و حوزه‌هاي اجتماعي را شامل مي‌شود. موضوع جريانشناسي، هم از نظر محتوا و هم از لحاظ قلمرو جغرافيايي، تنوع قوميتي، گونا‌گوني فرهنگي و... دامنه گسترده‌اي را پوشش مي‌دهد. از جمله برتري‌ها در اين باره، شناخت جريان‌هاي فكري معاصر در جهان اسلام است؛ مادامي‌كه جريان‌هاي مؤثر در عرصه فعاليت‌هاي بين‌المللي و جهان اسلام را به‌خوبي نشناسيم و جنبه‌ها، زاويه‌هاي فكري و شيوه عملياتي آنها را به‌درستي تحليل نكنيم، نخواهيم توانست در اين رقابت، موفق عمل كنيم. جريانشناسي فكري رسانه‌اي، تصويري روشن از قلمروهاي معرفتي موجود در جهان اسلام را نمايش مي‌دهد و زمينه را براي دستيابي به دركي ژرف‌تر از اين قلمروها فراهم مي‌كند؛ همچنين امكان دستيابي به راهبردها و راهكارهاي مناسب را در اختيار تصميم‌سازان و به‌ويژه دست‌اندركاران رسانه قرار مي‌دهد. با توجه به اينها مي‌توان گفت شناخت جريان‌هاي رسانه‌اي جهان اسلام ضرورت دارد؛ زيرا اول: درباره اين موضوع، پژوهش و اثر جامعي كه همه اين جريان‌ها را بررسي كرده باشد، وجود ندارد؛ دوم ـ پژوهشي وجود ندارد كه بيشتر درباره حوزه رسانه و مورد توجه اصحاب رسانه باشد و با آنچه در بيان مسئله بدان اشاره شد، همخواني داشته باشد؛ اثري كه در برگيرنده همه جريان‌هاي رسانه‌اي موجود در جهان اسلام باشد، به رسانه‌ها به‌ويژه رسانه ملي؛ اعم از مديران، برنامه‌سازان و دست‌اندركاران ديگر اين حوزه كمك مي¬كند تا با شناخت اين جريان‌ها بتوانند راهكارهاي برون‌رفت از وضعيتي را كشف كنند كه برخي جريان‌هاي رسانه¬اي، همچون جريان‌هاي تكفيري، سلفي و وهابي ايجاد كرده‌اند. همچنين كمك مي‌كند رسانه با مديريت افكار عمومي داخلي، بين‌المللي و همچنين جهان اسلام از كج‌روي آنها و اثرپذيري ملل مسلمان از اين جريان‌ها جلوگيري كند. اين هدف زماني اجرايي خواهد شد كه جريان‌هاي رسانه‌اي را شناسايي كنيم و در جهان اسلام با آنها آشنا شده باشيم. در پايان، از تلاشهاي پژوهشگر ارجمند جناب آقاي دكتر سيدجواد ميرخليلي در پديدآوردن اين اثر سپاسگزاري مي‌كنيم و اميد داريم مورد استفاده اهالي رسانه به‌ويژه دست‌اندركاران رسانه ملي و علاقه‌مندان به جريانشناسي رسانه‌اي قرار گيرد. اداره كل پژوهش‌هاي اسلامي رسانه
مهم‌ترین جریان‌های رسانه‌ای جهان اسلام / کد: 2941 پژوهشگر: دکتر سیدجواد میرخلیلی ناشر: دین و رسانه وابسته به اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به اهتمام: گروه رصد و جریان‌شناسی دین و رسانه ویراستار: حبیبه برغمدی طرح جلد: امیر اکبرزاده صفحه‌آرا: زهره نیک‌خلق احمدی نوبت چاپ: اول/ 1402 شمارگان: 300 چاپ: زلال کوثر بها: 600000 ریال نشانی: قم، بلوارامین، مجموعه صداوسیما، اداره‌کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، تلفن: 32915510 تهران: جام‌جم، ساختمان شهید رهبر، طبقه زیرین، تلفن: 22014738 نمابر: 22164997 مشهد: خیابان امام خمینی(ره)، جنب باغ ملی، ساختمان صبا، طبقه سوم، تلفن: 32215108 نمابر:32215106 سامانه مخاطبان: 11ـ32915510ـ025 سامانه پیام کوتاه: 30000255 شابک: 6-496-514-964-978 ISBN: 978-964-514-496-6
